Του Liam Denning*
Το μείγμα πλούτου και διασημότητας του Ίλον Μασκ, σε συνδυασμό με την ευρεία γκάμα επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας που διαθέτει σε όλο τον κόσμο (και πάνω από αυτόν), τον κάνει να μη μοιάζει με άλλους επιχειρηματίες που επιδιώκουν την εύνοια του Λευκού Οίκου. Ο εξέχων ρόλος του στην κυβέρνηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ως de facto επικεφαλής του Τμήματος Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας (DOGE) έχει κάνει ορισμένους αναλυτές να τον αποκαλούν «συμπρόεδρο».
Αλλά η μετεκλογική «άνοδος» στο κύριο περιουσιακό στοιχείο του Μασκ, τις μετοχές της Tesla, εξατμίστηκε την περασμένη εβδομάδα. Η εγγύτητα του Μασκ με τον Τραμπ έδωσε μια αρχική ώθηση στην περιουσία του, ανεβάζοντάς την σε σχεδόν 500 δισ. δολάρια στα μέσα Δεκεμβρίου, σύμφωνα με τον δείκτη Bloomberg Billionaires Index. Η επακόλουθη πτώση στα 314 δισ. δολάρια αντανακλά, εν μέρει, τη διαβρωτική επίδραση αυτής της εγγύτητας στο εμπορικό σήμα της Tesla. Την περασμένη εβδομάδα εμφανίστηκαν ενδείξεις ότι η προσέγγιση του Μασκ για την αποδοτικότητα της κυβέρνησης με τη μέθοδο του «slash-and-burn» εξοργίζει επίσης ορισμένους στο υπουργικό συμβούλιο του Τραμπ.
Πολυάριθμοι επιχειρηματικοί τιτάνες έχουν περιπλανηθεί στην τροχιά του Τραμπ από την άνοδό του στην προεδρία το 2017. Πολλοί έπεσαν γρήγορα σε δυσμένεια. Αν ο Μασκ έχει επίσης αυτή τη μοίρα, το γεγονός ότι έχει συνδέσει την ταυτότητα και την εταιρική του ιστορία τόσο στενά με τον πρόεδρο θα έθετε τον ίδιο και την επιχειρηματική του αυτοκρατορία σε ευάλωτη θέση.
Ο Μασκ παραμένει ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο παρά την πτώση της Tesla κατά 40% φέτος. Όμως η συμμετοχή του στην κατασκευάστρια εταιρεία ηλεκτρικών οχημάτων, σε μια «συλλογή» που περιλαμβάνει επίσης τις Space Exploration Technologies και X, είναι η πιο προφανής πηγή προσωπικής ρευστότητας. Μέχρι πριν από περίπου ένα χρόνο, ο Μασκ είχε δεσμεύσει το 58% των μετοχών του στην εταιρεία ως εγγύηση για δάνεια. Όταν αγόραζε την Twitter που έγινε X, πούλησε μετοχές της Tesla αξίας δεκάδων δισ. δολαρίων. Έχοντας αναπηδήσει κάπως από το χαμηλό σημείο της Δευτέρας, η Tesla εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα ακριβή, διαπραγματευόμενη σχεδόν 90 φορές τα μελλοντικά κέρδη, σε σύγκριση με 21 φορές για τον δείκτη S&P 500. Ορισμένοι αναλυτές έχουν αρχίσει να μειώνουν τις εκτιμήσεις και τους στόχους τιμών τους ενόψει των αποτελεσμάτων του πρώτου τριμήνου, δεδομένης της μεγάλης πτώσης των πωλήσεων οχημάτων στην Ευρώπη και την Κίνα.
Η μετοχή της Tesla είναι κάτι περισσότερο από ένα περιουσιακό στοιχείο για τον Μασκ. Έχει γίνει κάτι σαν δημοσκόπηση, ένα είδος ετυμηγορίας σε πραγματικό χρόνο για τον Μασκ στην εποχή του DOGE - η οποία μπορεί να συνοψιστεί ως ευφορία που εξελίσσεται σε απογοήτευση, με μια δόση πανικού. Το πρόσφατο selloff, σε όρους μεταβολής 30 ημερών, επισκιάζει ακόμη και το κραχ στα τέλη του 2022, όταν ο Μασκ ξεφορτωνόταν μετοχές κατά τη διάρκεια της εξαγοράς της Twitter, και είναι το πιο απότομο από το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19. Για τους επενδυτές, οι ελπίδες να βοηθήσει ο Τραμπ στην «επανάσταση» των robotaxi με τη χαλάρωση των κανονισμών έχουν συγκρουστεί με τη συγκέντρωση αποδείξεων ότι η είσοδος του Μασκ στην κυβέρνηση βλάπτει το εμπορικό σήμα της κατασκευάστριας εταιρείας ηλεκτιρκών οχημάτων, ενώ χρειάζεται όλη τη βοήθεια που μπορεί να πάρει.
Αυτό συμπίπτει με σημάδια εντάσεων στο εσωτερικό του Λευκού Οίκου. Ένα ρεπορτάζ των New York Times από το εσωτερικό μιας πρόσφατης συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου έφερε στην επιφάνεια εντάσεις σχετικά με τον ρόλο του Μασκ. Αρκετά μέλη, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο, αντιτάχθηκαν στις σαρωτικές περικοπές θέσεων εργασίας του Μασκ μπροστά στον ίδιο και τον Τραμπ. Ο πρόεδρος φέρεται να έδειξε την υποστήριξή του στον Μασκ, αλλά και να του έκοψε τα φτερά, λέγοντας ότι οι υπουργοί θα είναι υπεύθυνοι για τις περικοπές στις αντίστοιχες υπηρεσίες τους, με το DOGE απλώς να συμβουλεύει. Λίγο αργότερα, ο Μασκ έδωσε τηλεοπτική συνέντευξη στην οποία ξεχώρισε τις δαπάνες για κοινωνικές παροχές ως βασικό στόχο για περικοπές, σε αντίθεση προφανώς με την υπόσχεση του Τραμπ να μην αγγίξει τις παροχές κοινωνικής ασφάλισης και Medicare.
Ο Τραμπ περιτριγυρίστηκε από έναν αριθμό εταιρικών τιτάνων στην αρχή της πρώτης θητείας του. Αρχικά ερωτευμένος με το κύρος και τις επιχειρηματικές τους ικανότητες, ο πρόεδρος τελικά διαφώνησε με αρκετούς από αυτούς, προκαλώντας απολύσεις και παραιτήσεις υψηλού προφίλ από μια διοίκηση που χαρακτηρίζεται από αδιάκοπη εναλλαγή. Ο Ρεξ Τίλερσον, ο πρώην διευθύνων σύμβουλος της Exxon Mobil - τότε μεταξύ των 10 πιο πολύτιμων εισηγμένων εταιρειών στον κόσμο - έφερε διεθνή εμπειρία ως υπουργός Εξωτερικών. Έφυγε σε λίγο περισσότερο από έναν χρόνο εν μέσω αναφορών για διαφορές στις πολιτικές απόψεις, εντάσεις με τον γαμπρό του Τραμπ, τον Τζάρεντ Κούσνερ, και, κυρίως, έναν ισχυρισμό ότι ο Τίλερσον είχε αναφερθεί στον πρόεδρο ως «ηλίθιο». Ο Γκάρι Κον, πρώην διευθύνων σύμβουλος της Goldman Sachs διήρκεσε περίπου τον ίδιο χρόνο ως διευθυντής του Εθνικού Οικονομικού Συμβουλίου, προσβεβλημένος από την αμφίσημη απάντηση του Τραμπ στη βία των υποστηρικτών της «υπεροχής της λευκής φυλής» στο συλλαλητήριο του Σάρλοτσβιλ το 2017 και χάνοντας τη μάχη κατά της χρήσης δασμών.
Αυτά τα ιστορικά παραδείγματα, καθώς και οι προσωπικότητες του Μασκ και του Τραμπ, έχουν τροφοδοτήσει τις εικασίες ότι αυτό το περίεργο ζευγάρι θα χωρίσει λόγω σύγκρουσης εγωισμών. Ο Μασκ προς το παρών διατηρεί την επιρροή του στον Αμερικανό πρόεδρο, σε υπηρεσίες που ρυθμίζουν ή συνάπτουν συμβόλαια με τις εταιρείες του. Και ο Τραμπ επωφελείται από το γεγονός ότι έχει έναν πλούσιο, εξέχοντα δωρητή που ελέγχει μια μεγάλη πλατφόρμα κοινωνικών μέσων.
Αλλά η απόφαση του Τραμπ να μετατρέψει τον Λευκό Οίκο σε εκθεσιακό χώρο της Tesla αυτή την εβδομάδα για να υποστηρίξει τον Μασκ λειτούργησε ως μια παράξενη διαφήμιση ότι δεν είναι όλα καλά. Μια υγιής μάρκα οχημάτων δεν θα χρειαζόταν τον πρόεδρο να δεσμευτεί ότι θα χαρακτήριζε τους διαδηλωτές στα καταστήματά της εγχώριους τρομοκράτες.
Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η πλειοψηφία των Αμερικανών έχει αρνητική άποψη για τον Μασκ και το DOGE. Και η σειρά των πρόσφατων αποτυχιών του Μασκ συμπίπτει με ανησυχητικά σημάδια πτώσης της δημοτικότητας του ίδιου του Τραμπ στις αρχές της θητείας του. Το καθαρό ποσοστό αποδοχής του, που ήταν θετικό 6,2% γύρω από την ορκωμοσία του, μόλις μετατράπηκε σε αρνητικό 0,7%, σύμφωνα με τους μέσους όρους που καταρτίζει η RealClearPolitics. Η χρηματιστηριακή αγορά, ένα άλλο μέτρο που ο Τραμπ αντιμετωπίζει κατά καιρούς σαν δημοψήφισμα, έχει συγκλονιστεί μπροστά στις αλλοπρόσαλλες δασμολογικές πολιτικές, με τον S&P 500 να χάνει όλα τα μετεκλογικά του κέρδη. Μια νέα δημοσκόπηση του CNN διαπίστωσε ότι η αποδοχή των χειρισμών του Τραμπ στην οικονομία είναι χαμηλότερη από κάθε άλλη στιγμή κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του.
Ο σφιχτός, θεατρικός εναγκαλισμός του Μασκ με τον Τραμπ αναδεικνύει την προτεραιότητα του προέδρου στην αφοσίωση. Κάνει επίσης τον Μασκ ευάλωτο αν οι δείκτες του ταμπλό του αρχίσουν να αναβοσβήνουν κόκκινα λαμπάκια, ειδικά αν ο πρόεδρος αισθανθεί ταυτόχρονα πιεσμένος. Ο Τραμπ είναι ασταθής. Σε περίπτωση που αντιμετωπίσει σοβαρές αντιδράσεις για, ας πούμε, περικοπές κοινωνικών παροχών ή μια μεγάλη αναποδιά, όπως μια ύφεση, μπορεί κάλλιστα να αποφασίσει ότι ο Μασκ θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για λογαριασμό του. Εξάλλου, πριν από τη συμμαχία τους πέρυσι, οι δύο τους είχαν κάποιο ιστορικό ανταλλαγής προσβολών.
Ποιος θα είχε το προβάδισμα σε έναν τέτοιο «χωρισμό»; Ο Τραμπ μπορεί να χάσει τα χρήματα και τους οπαδούς του Μασκ και την εύνοια στο Χ. Από την άλλη πλευρά, η τελευταία δεκαετία έχει προσφέρει άφθονες αποδείξεις για την ανθεκτικότητα της οπαδικής βάσης του ίδιου του Τραμπ και ούτως ή άλλως δεν έχει δικαίωμα να θέσει εκ νέου υποψηφιότητα για πρόεδρος. Επιπλέον, η ικανότητα του Τραμπ να στρέψει την προσοχή των ομοσπονδιακών ρυθμιστικών αρχών, καθώς και των δικών του οπαδών, στις εταιρείες του Μασκ θα ήταν αποτρεπτικός παράγοντας για οποιαδήποτε αντεπίθεση.
Στο μεταξύ, ο Μασκ φέρεται τώρα να επιδιώκει να συνεισφέρει άλλα 100 εκατ. δολάρια σε ομάδες που πρόσκεινται στον Τραμπ.
Η πρόσφατη πτώση της μετοχής της Tesla οφείλεται εν μέρει στην αντίδραση κατά της σχέσης με τον Τραμπ. Έχοντας εισάγει την πολιτική τόσο βαθιά στην επενδυτική ιστορία της Tesla και των άλλων επιχειρήσεών του, ο Μασκ πρέπει τώρα να ζήσει με το γεγονός ότι ό,τι δίνει ο Τραμπ, μπορεί και να τα πάρει πίσω.
*Ο Liam Denning είναι αρθρογράφος της στήλης Bloomberg Opinion και καλύπτει θέματα ενέργειας.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
