Η Eυρώπη, θα μπορούσε να λεχθεί, πως είχε την πιο ζοφερή της εβδομάδα μετά την πτώση του Σιδηρούν Παραπετάσματος και οι συνέπειες των εξελίξεων δεν έχουν ακόμα αποκρυσταλλωθεί.
Οπως συνοψίζει σε σχετικό του άρθρο ο Economist, η Ουκρανία ξεπουλιέται, η Ρωσία ανακτά δυνάμεις και, υπό τον Ντόναλντ Τραμπ, η Αμερική δεν μπορεί πλέον να λογαριάζεται ως σύμμαχος της Ευρώπης σε έναν ενδεχόμενο πόλεμο.
Οι συνέπειες για την ασφάλεια της Γηραιάς Ηπείρου είναι σοβαρές, αλλά δεν έχουν ακόμη γίνει αντιληπτό το πλήρες μέγεθός τους τόσο στους ηγέτες της όσο και στους πολίτες της.
Οι ισορροπίες της διεθνούς πολιτικής σκηνής κλυδωνίζονται και ο κόσμος παίρνει ένα «σκληρό μάθημα» για το πώς ασκείται η εξουσία στην εποχή του παράλογου και του παράνομου, ένα μάθημα που «πρέπει να πάρει» ώστε να επιβιώσει στην... αταξία της νέας τάξης πραγμάτων.
H στάση των ΗΠΑ
Μιλώντας στο Μόναχο την περασμένη εβδομάδα, ο αντιπρόεδρος της Αμερικής, Τζ. Ντ. Βανς, τόνισε πως οι ηγέτες της Ευρώπης έχουν αποκλειστεί από τις ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Λευκού Οίκου και Κρεμλίνου, οι οποίες ξεκίνησαν επίσημα στο Ριάντ στις 18 Φεβρουαρίου.
Ωστόσο, η εκτυλισσόμενη κρίση ξεπερνά κατά πολύ τις προσβολές και τις διπλωματικές ενέργειες.
Ο Τραμπ φαίνεται έτοιμος «να εγκαταλείψει» την Ουκρανία, την οποία κατηγορεί ψευδώς ως υπεύθυνη για τον πόλεμο.
Αποκαλώντας τον πρόεδρό της, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, «δικτάτορα», ο Τραμπ τον προειδοποίησε ότι «καλύτερα να κινηθεί γρήγορα αλλιώς δεν πρόκειται να έχει πια χώρα».
Η Αμερική μπορεί να προσπαθήσει να επιβάλει μια «άτσαλη» κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία με αδύναμες εγγυήσεις ασφαλείας που περιορίζουν το δικαίωμά της να έχει εκ νέου το δικαίωμα για οπλισμό.
Αυτή δεν είναι απλώς μια κακή εξέλιξη, αφού ίσως ο χειρότερος εφιάλτης της Ευρώπης ξεπερνά κατά πολύ τα όσα δρομολογούνται για την Ουκρανία.
Ο Τραμπ δείχνει να σκοπεύει να «επανατοποθετήσει σε βάθρο» τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, εγκαταλείποντας τη μακροχρόνια πολιτική απομόνωσής του.
Χωρίς κανένα προφανές γεωπολιτικό όφελος για την Αμερική, προσπαθεί να αποκαταστήσει τις διπλωματικές σχέσεις μαζί του, και -ποιος ξέρει- σύντομα μπορεί να τον δούμε να «δίνει το παρών», και δη σε τιμητική θέση, σε κάποια σύνοδο κορυφής.
Προσφέροντας παραχωρήσεις στο Ριάντ, ο Μάρκο Ρούμπιο, ο υπουργός Εξωτερικών, υπερθεμάτισε περί της συνεργασίας και των «ιστορικών οικονομικών και επενδυτικών ευκαιριών» για τις ΗΠΑ και τη Ρωσία.
Το ταρακούνημα που προκαλεί ο Τραμπ στην Ευρώπη έχει θέσει υπό αμφισβήτηση τη δέσμευση της Αμερικής να υπερασπιστεί το ΝΑΤΟ ό,τι κι αν συμβεί.
Έτσι, διάχυτος είναι πλέον ο φόβος ότι οι αμερικανικές δυνάμεις θα μπορούσαν να μειωθούν ή να αποσυρθούν από την ήπειρο και να αφήσουν εκτεθειμένη την Ανατολική Ευρώπη.
Ο Τραμπ πρόκειται να συναντήσει τον πρωθυπουργό της Βρετανίας και τον Γάλλο πρόεδρο την επόμενη εβδομάδα, όμως καμία λογική συζήτηση με σκοπό την επίτευξη συμφωνίας δεν «διαφαίνεται στον ορίζοντα».
Το πρόβλημα δεν είναι ότι οι προτεραιότητες του πλανητάρχη φυσικά.
Το πρόβλημα είναι ότι εάν η Ευρώπη δεχτεί δυνητικά ρωσική επίθεση και αναζητήσει αμερικανική βοήθεια, το πρώτο και βαθύτερο ένστικτο του Τραμπ φαίνεται πως θα είναι να «φιλοσοφήσει» τι ακριβώς σημαίνει η εξέλιξη αυτή για εκείνον.
Το πόσο ψύχραιμα και πρόθυμα ο Τραμπ φαίνεται πως είναι σε θέση να «φέρει τα πάνω κάτω», αποτελεί τελικά αυτό καθεαυτό το πρόβλημα.
Η ύπαρξη του ΝΑΤΟ φαινομενικά διασφαλίζει απολύτως πως εάν ένα μέλος δεχθεί επίθεση, οι υπόλοιπες χώρες μέλη θα σπεύσουν για βοήθεια.
Η αμφιβολία την οποία «σπέρνει» πλέον ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ όσον αφορά το παραπάνω είναι διαβρωτική και αφήνει την Ευρώπη επικίνδυνα εκτεθειμένη.
Ευρώπη, τώρα
Ας δούμε την πραγματικότητα που αντιμετωπίζει η ήπειρος:
Είναι μια χρεωμένη, γερασμένη ήπειρος που οριακά εξελίσσεται και δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της ή να εμφανιστεί ισχυρή.
Οι παγκόσμιοι κανόνες για το εμπόριο, τα σύνορα, την άμυνα και την τεχνολογία κατακρημνίζονται.
Εάν η Ρωσία εισβάλει σε ένα από τα κράτη της Βαλτικής ή προβεί σε τακτικές παραπληροφόρησης και δολιοφθοράς για να αποσταθεροποιήσει τις ανατολικές χώρες της περιοχής τι μπορούσε να κάνει;
Μέχρι στιγμής η απάντηση είναι άμυνα.
Ομάδα Ευρωπαίων ηγετών συναντήθηκε βιαστικά στο Παρίσι στις 17 Φεβρουαρίου, προκειμένου να συνοψίσει τα δεδομένα, όπως αυτά προκύπτουν από την άνοδο του Τραμπ στην εξουσία, αλλά το μόνο που κατάφερε ήταν να προβάλει τις διαφορές της.
Τρία χρόνια μετά την εισβολή της Ρωσίας, η Ευρώπη δεν έχει αυξήσει αρκετά τις στρατιωτικές δαπάνες της. Είναι παγιδευμένη σε μια απαρχαιωμένη κοσμοθεωρία πολυμερών συνθηκών και κοινών αξιών.
Το επείγον καθήκον της Ευρώπης είναι να ξαναμάθει πώς να αποκτά και να ασκεί την εξουσία.
Πρέπει να είναι προετοιμασμένη να αντιμετωπίσει αντιπάλους και μερικές φορές... «φίλους», συμπεριλαμβανομένης της Αμερικής, η οποία φυσικά θα υπάρχει και μετά τον Τραμπ.
Αντί να κρύβεται, χρειάζεται μια αντικειμενική αξιολόγηση της απειλής.
Η Ρωσία είναι μια πολεμική μηχανή με ένα τεράστιο οπλοστάσιο πυρηνικών όπλων, αλλά και μια μεσαίου μεγέθους οικονομία που παρακμάζει.
Η Ευρώπη χρειάζεται επίσης μια εξίσου αντικειμενική αξιολόγηση των δικών της δυνάμεων: Αν και αναπτύσσεται αργά, η Ευρώπη εξακολουθεί να είναι ένας οικονομικός και εμπορικός γίγαντας με μεγάλα αποθέματα ταλέντου και γνώσεων.
Πρέπει να χρησιμοποιήσει αυτούς τους πόρους για να αναζωογονήσει την ανάπτυξη, να επανεξοπλιστεί και να επιβληθεί.
Τι σημαίνει αυτό;
Βραχυπρόθεσμα, η Ευρώπη χρειάζεται έναν ενιαίο φορέα συνομιλιών με την Ουκρανία, τη Ρωσία και την Αμερική.
Θα πρέπει να ενισχύσει το εμπάργκο της στη Ρωσία, ακόμη κι αν η Αμερική χαλαρώσει τις κυρώσεις.
Θα πρέπει να εκμεταλλευτεί μονομερώς τα 210 δισ. ευρώ (220 δισ. δολάρια) ρωσικών κεφαλαίων που έχουν παγώσει στις ευρωπαϊκές τράπεζες.
Αυτά τα χρήματα θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από την Ουκρανία για να πολεμήσει ή να επανεξοπλιστεί καθώς τα αμερικανικά κεφάλαια μειώνονται.
Μεσοπρόθεσμα χρειάζεται μια τεράστια αμυντική κινητοποίηση.
Εάν η Ευρώπη δεν μπορεί να βασιστεί στην Αμερική, πρέπει να έχει το δικό της αεροσκάφος τύπου heavy lift, υλικοτεχνική υποστήριξη, επιτήρηση.
Παράλληλα, πρέπει να ξεκινήσουν οι συνομιλίες για το πώς η Βρετανία και η Γαλλία μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα πυρηνικά τους όπλα για να θωρακίσουν την ήπειρο.
Όλα αυτά θα κοστίσουν μια περιουσία.
Οι αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να αυξηθούν στο 4%-5% του ΑΕΠ, ποσοστό που ήταν φυσιολογικό κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Οι υψηλότερες αμυντικές δαπάνες, ιδιαίτερα εάν κάποιες δαπανώνται για αμερικανικά όπλα, μπορεί να πείσουν τον κ. Τραμπ να παραμείνει στο ΝΑΤΟ, θεωρώντας όμως πια δεδομένο ότι η αμερικανική υποστήριξη δεν είναι εγγυημένη.
Ολα τα προαναφερθέντα φυσικά συνεπάγονται τη συντέλεση μιας δημοσιονομικής επανάστασης.
Ο νέος στόχος θα απαιτήσει επιπλέον δαπάνες άνω των 300 δισ. ευρώ ετησίως.
Για να το αντέξει αυτό, η Ευρώπη θα πρέπει να περιορίσει την ευημερία των πολιτών της, προχωρώντας σε προφανείς αλλά εντελώς ετεροχρονισμένες μεταρρυθμίσεις, από την ενοποίηση των κεφαλαιαγορών έως την απορρύθμιση.
Ένα νέο όνειρο για μια άλλη ήπειρο
Ο εφιάλτης που προκάλεσε ο Πούτιν και τώρα ο Τραμπ μπορεί τελικά να αναγκάσει την Ευρώπη να αλλάξει τον τρόπο που οργανώνεται.
Η σχολαστική εμμονή της με τις διαδικασίες και τις ομαδοποιήσεις, συμπεριλαμβανομένης της ευρωζώνης, της ΕΕ και πολλών άλλων, επιβραδύνει τη λήψη αποφάσεων, παραλείπει βασικούς παράγοντες όπως η Βρετανία και δίνει βάρος σε χώρες όπως η Ουγγαρία, που θέλουν να σαμποτάρουν την ευρωπαϊκή άμυνα ή την Ισπανία που διστάζει να επανεξοπλιστεί.
Όλα αυτά ακούγονται παράξενα.
Το ΝΑΤΟ υπήρξε η πιο επιτυχημένη συμμαχία στον κόσμο και είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την εξαφάνισή της.
Αλλά το παρελθόν είναι παρελθόν και η νέα τάξη πραγμάτων είναι εδώ, γεγονός που πρέπει να συνειδητοποιήσουμε πριν να είναι αργά.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
