Καθώς 373 εκατομμύρια ψηφοφόροι κατευθύνονται στις κάλπες αυτή την εβδομάδα για να εκλέξουν νέο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, ένας χείμαρρος παραπληροφόρησης πλημμυρίζει την ήπειρο.
Η ΕΕ και αρκετές από τις χώρες μέλη της έχουν συστήσει υπηρεσίες έρευνας για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης πριν από τις εκλογές — και επικεντρώνονται απόλυτα σε εκστρατείες που προέρχονται από τη Ρωσία.
Οι ισχυρισμοί για ένα χείμαρρο ρωσικής παραπληροφόρησης λίγο πριν από τη διεξαγωγή εκλογών δεν είναι κάτι καινούργιο. Ήταν χαρακτηριστικό γνώρισμα πριν από τις αμερικανικές εκλογές, τις βρετανικές αλλά και τις προηγούμενες ευρωεκλογές, αν και η Ρωσία πάντα αρνείται ότι διεξάγει τέτοιες εκστρατείες.
Η τεχνητή νοημοσύνη και τα deepfakes γίνονται γρήγορα τα εργαλεία επιλογής για όσους θέλουν να διαδώσουν ψευδείς ειδήσεις, δήλωσε ο Μόργκαν Ράιτ, επικεφαλής σύμβουλος ασφαλείας της SentinelOne, μια αμερικανική εταιρεία κυβερνοασφάλειας στο CNN.
Η SentinelOne, μαζί με την ανεξάρτητη ερευνητική ομάδα EU DisinfoLab, εργάζεται για να αποκαλύψει ένα δίκτυο επιρροής με έδρα τη Ρωσία που δραστηριοποιείται στην Ευρώπη από το 2022 και ονομάζεται «Doppelgänger». Το δίκτυο αυτό εμφανίζει ιστοτόπους κλώνων διακεκριμένων ευρωπαϊκών μέσων ενημέρωσης, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων εκδόσεων όπως ο Guardian και η Bild στη Γερμανία, ως οχήματα για τη διάδοση παραπλανητικού και ψευδούς περιεχομένου. Εστιάζει σε ψευδείς ιστορίες για να επηρεαστεί η στάση των πολιτών σε θέματα όπως οι πόλεμοι στην Ουκρανία και τη Γάζα. Ωστόσο, τον περασμένο χρόνο, η κλιματική κρίση ήταν το δεύτερο πιο στοχευμένο θέμα, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Ψηφιακών Μέσων (EDMO).
Για παράδειγμα, μια τέτοια ψευδής ιστορία, που δημοσιεύτηκε σε έναν ιστότοπο που μιμείται την Bild, περιέγραφε πώς ένας έφηβος ποδηλάτης αιμορραγούσε μέχρι θανάτου αφού έκλεισαν τα φώτα του δρόμου για εξοικονόμηση ρεύματος. Το ψευδές άρθρο ισχυριζόταν ότι η γερμανική κυβέρνηση έκοψε τα φώτα λόγω μιας ενεργειακής κρίσης που πυροδοτήθηκε από τις κυρώσεις στη Ρωσία για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Πριν από τον πόλεμο, η Γερμανία βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στο ρωσικό αέριο για ενέργεια. Η ιστορία απομυθοποιήθηκε από πολλά γερμανικά μέσα ενημέρωσης, αλλά συνέχισε να εξαπλώνεται στο Facebook.
Η Πάολα Γκόρι, γενική γραμματέας του EDMO, είπε ότι η διάδοση ψευδών αφηγήσεων για το κλίμα ταιριάζει με τους γεωπολιτικούς στόχους της Ρωσίας, καθώς ο κερδοφόρος τομέας πετρελαίου και φυσικού αερίου της χώρας έχει πληγεί από κυρώσεις και απαγόρευση εισαγωγών από την ΕΕ.
«Είναι πολύ εύκολο για τους Ρώσους να παραπληροφορήσουν τον κόσμο ότι η ΕΕ αγωνίζεται λόγω των κυρώσεων και οι Ευρωπαίοι πολίτες αγωνίζονται επειδή δεν υπάρχει αέριο από τη Ρωσία», είπε.
Έχουν επίσης εμφανιστεί ψευδή δημοσιεύματα ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας κάνουν λίγα για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ, είπε η Γκόρι. Τα επίσημα στατιστικά, ωστόσο,δείχνουν μια διαφορετική ιστορία: Το 2022, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αντιπροσώπευαν το 23% της ενέργειας που καταναλώθηκε στην ΕΕ. Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες χρησιμοποιούν τώρα περισσότερη ανανεώσιμη ενέργεια από τα ορυκτά καύσιμα.
Το EU DisinfoLab ανακάλυψε κι άλλες ψεύτικες ιστορίες οι οποίες αναφέρουν ότι οι ανεμογεννήτριες προκαλούσαν τοξική ρύπανση.
Ο στόχος φαίνεται επίσης να είναι να σπείρει σύγχυση και διχασμό, αντί να επιφέρει μια αλλαγή στην κλιματική πολιτική, είπε ο Μόργκαν Ράιτ.
«Η Ρωσία είναι πολύ ευκαιριακή. Ψάχνει για διαμάχες και τυχόν τρέχοντα ζητήματα που μπορούν να εκμεταλλευτούν», είπε. «Ο στόχος είναι να τσακωθούν (οι άνθρωποι) μεταξύ τους. Δεν τους ενδιαφέρει η πολιτική για το κλίμα».
Η Ρωσία έχει επίσης έναν ακόμη λόγο για να υπονομεύσει τα μηνύματα της ΕΕ για το κλίμα. Καθώς επιδιώκει να ενισχύσει τις σχέσεις της στον παγκόσμιο Νότο, ιδιαίτερα στην Αφρική και την Ασία, όπου ανταγωνίζεται τη Δύση, προσπαθεί να απεικονίσει τις κλιματικές πολιτικές της Ευρώπης για να εκμεταλλευτεί τις φτωχότερες χώρες και να τις εμποδίσει από την εκβιομηχάνισή τους, είπε η Γκόρι.
Αναγκάζεστε να φάτε έντομα;
Οι εκστρατείες που ξεκινούν στο Διαδίκτυο εισχωρούν στα ευρωπαϊκά κοινοβούλια, όπου λαϊκιστές πολιτικοί διακινούν μερικές από τις ψευδείς αυτές ιστορίες.
Πολιτικοί στη Γαλλία και την Ιταλία έχουν κοινοποιήσει ψευδείς ειδήσεις ότι οι κλιματικές πολιτικές για τη μείωση της ρύπανσης από τη γεωργία θα αναγκάσουν τους πολίτες της ΕΕ να τρώνε έντομα, ενώ οι άνθρωποι στην Κροατία, τη Γερμανία και την Πολωνία ενημερώθηκαν ότι οι πολιτικοί στην Αγγλία επέβαλαν «κλιματικό lockdown» στους πολίτες τους και παρόμοιους περιορισμούς θα μπορούσαν να έρθουν στις χώρες τους.
Οι εκστρατείες έχουν συνέπειες στην πραγματική ζωή, ιδιαίτερα όσον αφορά τη νομοθεσία της ΕΕ για την Πράσινη Συμφωνία, το πρωταρχικό όραμα του μπλοκ όσον αφορά τη δράση του για το κλίμα. Η ΕΕ θεωρείται παγκόσμιος ηγέτης στην αντιμετώπιση της ρύπανσης από τη θέρμανση του πλανήτη, αλλά η κλιματική παραπληροφόρηση θα μπορούσε να υπονομεύσει τον φιλόδοξο στόχο του μπλοκ να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα κατά 90% έως το 2040, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990.
Άλλες ψεύτικες ιστορίες είχαν ως στόχο τις διαμαρτυρίες των γεωργών κατά της ΕΕ. Η Γκόρι είπε ότι οι ερευνητές του EDMO βρήκαν ξεκάθαρα στοιχεία απόπειρας πειρατείας των διαδηλώσεων. Επισήμανε μια ευρέως κοινοποιημένη ψευδή ιστορία που ισχυριζόταν ότι οι αγρότες στη Γαλλία και την Ισπανία θα «εκκινηθούν από τη γη τους» για να ανοίξουν χώρο για ηλιακές εγκαταστάσεις.
«Οι διαδηλώσεις ήταν νόμιμες, φυσικά… αλλά χρησιμοποιήθηκαν και εκμεταλλεύτηκαν από τη Ρωσία για να υπάρξει παραπληροφόρηση η οποία επιτίθεται στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και προκαλεί πόλωση», είπε ο Γκόρι.
Ο Παλάβι Σέθι, συνεργάτης της πολιτικής παραπληροφόρησης για την κλιματική αλλαγή στο Grantham Research Institute στο London School of Economics, είπε ότι το κλίμα είναι απλώς το τελευταίο σε μια σειρά ζητημάτων που ορισμένοι ακροδεξιοί πολιτικοί έχουν βάλει στόχο προκειμένου να δημιουργήσουν πόλωση. Πριν από το κλίμα, ήταν η μετανάστευση.
Η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD), για παράδειγμα, έχει οπλίσει τη συζήτηση γύρω από τις αντλίες θερμότητας. Όταν η κυβέρνηση του κυβερνώντος συνασπισμού πρότεινε τη σταδιακή κατάργηση των συστημάτων θέρμανσης των σπιτιών που λειτουργούν με αέριο μεθάνιο, το AfD τα χαρακτήρισε «οικοδικτατορία» και έκανε το θέμα βασικό μέρος της εκστρατείας του, παρά τα επιστημονικά στοιχεία που δείχνουν τα κλιματικά οφέλη από την ηλεκτροδότηση της θέρμανσης.
Η απάντηση της ΕΕ στο πρόβλημα ήταν ο νόμος της για τις ψηφιακές υπηρεσίες, ο οποίος στοχεύει συγκεκριμένα στο παράνομο περιεχόμενο, την παραπλανητική διαφήμιση και την παραπληροφόρηση. Χρησιμοποιεί τη νέα νομοθεσία για να αναγκάσει μεγάλες εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης να καθαρίσουν τις πλατφόρμες τους. Πιο πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε έρευνα κατά του Facebook και του Instagram για την παραπληροφόρηση που στοχεύει στις ευρωπαϊκές εκλογές.
Και τον περασμένο μήνα, η ΕΕ επέβαλε κυρώσεις στο Voice of Europe με έδρα την Πράγα, ένα διαδικτυακό μέσο ενημέρωσης κατηγορώντας το ότι διεξήγαγε μια επιχείρηση φιλορωσικής επιρροής. Δεν ήταν δυνατή η πρόσβαση στο Voice of Europe καθώς η σελίδα επικοινωνίας του εμφανίζει μήνυμα σφάλματος.
Το Facebook από την πλευρά του έχει αφαιρέσει περιεχόμενο που παραβιάζει τις πολιτικές του εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά δεν καταργεί αυτόματα περιεχόμενο μόνο και μόνο επειδή έχει υποστεί επεξεργασία ή δημιουργηθεί από AI. Αντίθετα, απλά επισημαίνει ότι το συγκεκριμένο περιεχόμενος είναι τροποποιημένο και μένει μέχρι εκεί.
Στη Σλοβακία, ωστόσο, η ζημιά μπορεί να έχει ήδη γίνει. Ο υποψήφιος που στοχοποιήθηκε - ένας φιλοδυτικός πολιτικός -ηττήθηκε από έναν άλλο ο οποίος διατηρούσε στενούς δεσμούς με τη Μόσχα.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
