Άρωμα και παιδική εργασία: Αποκαλυπτική έρευνα του BBC για μεγάλες εταιρείες καλλυντικών

Του ενός ευρώ τα γιασεμιά - Οι σοκαριστικές αποκαλύψεις του BBC - «Οι άνθρωποι εδώ δεν αξίζουν τίποτα» - Όλες οι μάρκες πολυτελών αρωμάτων ισχυρίζονται ότι έχουν μηδενική ανοχή στην παιδική εργασία

Άρωμα που μυρίζει παιδική εργασία… Σύμφωνα με αποκαλυπτική έρευνα του BBC παιδιά μαζεύουν συστατικά που χρησιμοποιούνται από προμηθευτές σε δύο μεγάλες εταιρείες καλλυντικών.

Η έρευνα του BBC για τις αλυσίδες εφοδιασμού των αρωμάτων του περασμένου καλοκαιριού διαπίστωσε ότι το γιασεμί που χρησιμοποιούσαν οι προμηθευτές της Lancôme και της Aerin Beauty επιλεγόταν από ανηλίκους.

Όλες οι μάρκες πολυτελών αρωμάτων ισχυρίζονται ότι έχουν μηδενική ανοχή στην παιδική εργασία.

Η L'Oréal, η ιδιοκτήτρια της Lancôme, δήλωσε ότι δεσμεύεται να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Η Estée Lauder, ιδιοκτήτρια της Aerin Beauty, είπε ότι επικοινώνησε με τους προμηθευτές της.

Το γιασεμί που χρησιμοποιείται στο Lancôme Idôle L'Intense - και στο Ikat Jasmine and Limone Di Sicilia για την Aerin Beauty - προέρχεται από την Αίγυπτο, η οποία παράγει περίπου το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής λουλουδιών γιασεμιού - ένα βασικό συστατικό αρώματος.

Montage of children harvesting perfume in Gharbia, Egypt — Δημοσιογράφοι του BBC είδαν ανηλίκους να μαζεύουν γιασεμί - Φωτό BBC

Οι γνώστες του κλάδου είπαν στο βρετανικό δίκτυο ότι οι λίγες εταιρείες που κατέχουν πολλές μάρκες πολυτελείας έχουν ιδιαίτερα σφιχτούς προϋπολογισμούς, με αποτέλεσμα να πολύ χαμηλές αμοιβές. Οι Αιγύπτιοι συλλέκτες γιασεμιού ισχυρίζονται ότι αυτό τους αναγκάζει να εμπλέξουν παιδιά στην εργασία.

Και όχι μόνο αυτό: το BBC ανακάλυψε ότι τα συστήματα ελέγχου που χρησιμοποιεί η βιομηχανία αρωμάτων για τον έλεγχο των αλυσίδων εφοδιασμού είναι βαθιά ελαττωματικά.

Ο Ειδικός Εισηγητής του ΟΗΕ για τις σύγχρονες μορφές δουλείας, Tomoya Obokata, είπε ότι ενοχλήθηκε από τα στοιχεία του BBC, τα οποία περιλαμβάνουν κρυφές βιντεοσκοπήσεις σε αιγυπτιακά χωράφια με γιασεμί κατά την περσινή περίοδο συγκομιδής.

«Στα χαρτιά, [η βιομηχανία] υπόσχονται τόσα πολλά καλά πράγματα, όπως η διαφάνεια της εφοδιαστικής αλυσίδας και η καταπολέμηση της παιδικής εργασίας. Βλέποντας αυτό το βίντεο, στην πραγματικότητα δεν κάνουν πράγματα που υποσχέθηκαν να κάνουν» τονίζει.

Η Χέμπα - που ζει σε ένα χωριό στην περιοχή Γκάρμπια, την καρδιά της περιοχής με τα γιασεμιά της Αιγύπτου - ξυπνά την οικογένειά της στις 03:00 για να αρχίσει να μαζεύει τα λουλούδια πριν τα βλάψει η ζέστη του ήλιου.

Η Χέμπα λέει ότι χρειάζεται τα τέσσερα παιδιά της - ηλικίας από 5 έως 15 ετών - να βοηθήσουν. Όπως οι περισσότεροι συλλέκτες γιασεμιού στην Αίγυπτο, είναι γνωστή ως «ανεξάρτητος επιλογέας» και εργάζεται σε μια φάρμα μικροϊδιοκτητών. Όσο περισσότερα γιασεμιά μπορούν να μαζέψουν αυτή και τα παιδιά της, τόσο περισσότερα κερδίζουν.

Το βράδυ που τη βιντεοσκόπησε το BBC, εκείνη και τα παιδιά της κατάφεραν να μαζέψουν 1,5 κιλό άνθη γιασεμιού. Αφού πλήρωσε το ένα τρίτο των κερδών της στον ιδιοκτήτη της γης, της έμεινε περίπου 1,5 δολάριο (1,38 ευρώ) για τη δουλειά εκείνης της νύχτας, αμοιβή που αξίζει λιγότερο από ποτέ, δεδομένου ότι ο πληθωρισμός στην Αίγυπτο είναι σε ιστορικό υψηλό, και οι συλλέκτες ζουν συχνά κάτω από το όριο της φτώχειας.

Η 10χρονη κόρη της Χέμπα, Μπασμάλα, έχει επίσης διαγνωστεί με σοβαρή αλλεργία στα μάτια. Ο γιατρός της είπε ότι η όρασή της θα επηρεαστεί εάν συνεχίσει να μαζεύει γιασεμί χωρίς να θεραπεύσει τη φλεγμονή.

Είναι δύσκολο να πούμε ακριβώς πόσοι από τους 30.000 ανθρώπους που ασχολούνται με τη βιομηχανία γιασεμιού της Αιγύπτου είναι παιδιά. Αλλά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2023 το BBC γύρισε σε όλη αυτήν την περιοχή και μίλησε με πολλούς κατοίκους που είπαν ότι η χαμηλή τιμή για το γιασεμί σήμαινε ότι έπρεπε να συμπεριλάβουν τα παιδιά τους στη δουλειά τους.

Οι δημοσιογράφοι του βρετανικού δικτύου διαπίστωσαν ότι, σε τέσσερις διαφορετικές τοποθεσίες, ένας σημαντικός αριθμός συλλεκτών που εργάζονταν σε αγροκτήματα μικροϊδιοκτητών -που προμηθεύουν τα κύρια εργοστάσια- ήταν παιδιά ηλικίας κάτω των 15 ετών. Πολλές πηγές είπαν επίσης στο BBC ότι υπήρχαν παιδιά που δούλευαν σε αγροκτήματα που ανήκουν απευθείας στο εργοστάσιο Machalico, στο οποίο οι δημοσιογράφοι πήγαν κρυφά όπου βρήκαν συλλέκτες που τούς είπαν ότι οι ηλικίες τους κυμαίνονταν από 12 έως 14.

Είναι παράνομο για οποιονδήποτε κάτω των 15 ετών να εργάζεται στην Αίγυπτο από τις 19:00 έως τις 07:00.

Τα εργοστάσια εξάγει το λάδι γιασεμιού σε διεθνείς οίκους αρωμάτων όπου παράγονται τα αρώματα. Η Givaudan, με έδρα την Ελβετία, είναι ένας από τους μεγαλύτερους, και έχει μακροχρόνια σχέση με την A Fakhry and Co.

Όμως, είναι οι εταιρείες αρωμάτων που βρίσκονται πάνω τους στην εφοδιαστική αλυσίδα - μεταξύ των οποίων η L'Oréal και η Estée Lauder - που κατέχουν όλη την εξουσία, σύμφωνα με τον ανεξάρτητο αρωματοποιό Christophe Laudamiel και αρκετούς άλλους γνώστες της βιομηχανίας.

Γνωστοί ως «οι Kύριοι», καθορίζουν τον σύντομο και πολύ σφιχτό προϋπολογισμό για τους οίκους αρωμάτων, είπε.

«Το ενδιαφέρον των ‘’Kυρίων’’ είναι να έχουν το φθηνότερο δυνατό λάδι για να βάλουν στο μπουκάλι του αρώματος» και μετά να το πουλήσουν στην υψηλότερη δυνατή τιμή, είπε ο κ. Laudamiel, ο οποίος πέρασε χρόνια δουλεύοντας σε έναν από τους οίκους αρωμάτων.

Η L'Oréal δήλωσε πάντως στο BBC ότι «δεσμεύεται ενεργά να σέβεται τα πιο προστατευτικά διεθνώς αναγνωρισμένα πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων», προσθέτοντας ότι
«ποτέ δεν ζητά από τους Οίκους Αρωμάτων να πέφτουν χαμηλότερα από την τιμή αγοράς για τα συστατικά σε βάρος των αγροτών. Παρά τις ισχυρές μας δεσμεύσεις... γνωρίζουμε ότι σε ορισμένα μέρη του κόσμου όπου δραστηριοποιούνται οι προμηθευτές της L'Oréal υπάρχουν κίνδυνοι να τηρηθούν οι δεσμεύσεις μας» παραδέχθηκε.

Πρόσθεσε: «Όποτε προκύπτει ένα ζήτημα, η L'Oréal εργάζεται προληπτικά για να εντοπίσει τις υποκείμενες αιτίες και τον τρόπο επίλυσης του προβλήματος. Τον Ιανουάριο του 2024, ο συνεργάτης μας πραγματοποίησε επιτόπια αξιολόγηση του αντίκτυπου των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για να εντοπίσει πιθανές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και να εντοπίσει τρόπους πρόληψης και μετριασμού τους, με έμφαση στους κινδύνους της παιδικής εργασίας».

Η Estée Lauder δήλωσε: «Πιστεύουμε ότι τα δικαιώματα όλων των παιδιών πρέπει να προστατεύονται. Και έχουμε έρθει σε επαφή με τους προμηθευτές μας για να διερευνήσουμε αυτό το πολύ σοβαρό θέμα. Αναγνωρίζουμε το περίπλοκο κοινωνικοοικονομικό περιβάλλον που περιβάλλει την τοπική αλυσίδα εφοδιασμού γιασεμιού και αναλαμβάνουμε δράση για να να αποκτήσουμε καλύτερη διαφάνεια και να εργαστούμε για τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των κοινοτήτων προμήθειας».

Πίσω στη Γκάρμπια, η Χέμπα που συλλέγει γιασεμί σοκαρίστηκε όταν της είπαμε την τιμή που πωλούνταν το άρωμα στη διεθνή αγορά.

«Οι άνθρωποι εδώ δεν αξίζουν τίποτα», είπε.

«Δεν με πειράζει οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν άρωμα, αλλά θέλω οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν αυτό το άρωμα να δουν σε αυτό τον πόνο των παιδιών. Και να αντιδράσουν».

Αλλά η δικηγόρος Sarah Dadush είπε ότι η ευθύνη δεν ανήκει στον καταναλωτή.

«Αυτό δεν είναι ένα πρόβλημα που πρέπει να λύσουμε εμείς. Χρειαζόμαστε νόμο... χρειαζόμαστε εταιρική λογοδοσία και αυτό δεν μπορεί να αφορά μόνο τους καταναλωτές».