Της Μαρίνας Ζιώζιου
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν, το εθνικό προσκύνημα, ανοίγει τις πύλες του για τους πιστούς την ημέρα Ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής την 4η Ιουλίου.
Έχει χαρακτηριστεί ως το «Εθνικό Ιερό» της ελληνορθόδοξης εκκλησίας, το οποίο ακτινοβολεί τις παραδόσεις και το τελετουργικό της Ορθόδοξης πίστης στο νευραλγικό κέντρο, την καρδιά των επιχειρηματικών συναλλαγών της Νέας Υόρκης. Ένα χώρο κατάνυξης και οικουμενικής πρόσκλησης λατρείας, ένα ακόμα μνημείο για τη λύτρωση και την ανάπαυση των ψυχών που στιγμάτισαν το αιματοβαμμένο Σημείο Μηδέν.
Στο σημείο όπου διαδραματίστηκε ένα από τα μεγαλύτερα δράματα της αρχής του 21ου αιώνα, ξεπήδησε από τις στάχτες του ιστορικού Ιερού Ναού του Άγιου Νικολάου, ο νέος Άγιος Νικόλαος ως φάρος ελπίδας και ενότητας. Ενότητας λαών και θρησκειών.
Η ανέγερση της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου δεν ήταν εξαρχής αυτονόητη. Έπειτα από πολυετείς διεργασίες μεταξύ των Λιμενικών Αρχών της περιοχής, η θεμελίωση του Ναού έγινε στις 18 Οκτωβρίου του 2014.
Όπως αναφέρει στην αρχιεπισκοπική εγκύκλιο για την 4η Ιουλίου ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος, «πρόκειται για έναν εξαιρετικά σημαντικό σταθμό στην ιστορία της Αρχιεπισκοπής και σηματοδοτεί την απαρχή των εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 100 ετών από την ίδρυση της πρώτης και σπουδαιότερης Επαρχίας του Οικουμενικού μας Πατριαρχείου στη Διασπορά. Η επιλογή της 4ης Ιουλίου για την πραγματοποίηση των εγκαινίων έγινε για να τονιστεί το γεγονός ότι η ανοικοδόμηση του Αγίου Νικολάου και η αφιέρωσή του ως προσκυνήματος ολόκληρου του αμερικανικού λαού αποτελεί πράξη αναγέννησης και ελευθερίας».
Το επιβλητικό και αστραφτερό μνημειακό σύμβολο, που αναπαράγει το λεξιλόγιο της Ορθοδοξίας, φέρει την υπογραφή του διάσημου Ισπανού αρχιτέκτονα Σαντιάγκο Καλατράβα. Η αρχιτεκτονική του ναού δίνει ιδιαίτερη βάση στο λευκό μάρμαρο, το οποίο επιτρέπει στο φως να αναβλύζει από μέσα και έτσι να φωταγωγεί την εκκλησία από τον εσωτερικό της χώρο. Ο Σαντιάγκο Καλατράβα για τη δημιουργία τού εν λόγω θρησκευτικού ιερού μελέτησε πολλές εκκλησίες τόσο σε Ελλάδα όσο και σε εξωτερικό. Έχοντας ως βασικό πρότυπό του την Αγια-Σοφιά και με επιρροές από τη Ροτόντα (Άγιος Γεώργιος) της Θεσσαλονίκης, αλλά και από τον Άγιο Σωτήρα στη Χώρα, το σημερινό Καριγέ Τζαμί στην Τουρκία, κατέληξε στο σχέδιο του Αγίου Νικολάου.
Όπως είχε πει και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος στην τελετή των θυρανοιξίων του Ι. Ν. του Αγίου Νικολάου στο Σημείο Μηδέν, «συγχαίρουμε και ευχαριστούμε όλους εκείνους, οι οποίοι συνέβαλαν για να γίνει το όνειρο πραγματικότητα. Για να μετατραπούν τα έργα του σκότους και του φανατισμού σε έργα φωτός, αγάπης, ελπίδος, προοπτικής. Πιστεύουμε στον Κύριο, ο οποίος ποιεί τα πάντα κενά, καινούργια, ελπιδοφόρα».
Η ανοικοδόμηση του Ναού χρειάστηκε να υπερβεί μεγάλα οικονομικά και γραφειοκρατικά εμπόδια, τα οποία οδήγησαν σε καθυστερήσεις πολλών ετών. Για την ανέγερσή του χρειάστηκε να δαπανηθούν 85 εκατομμύρια δολάρια, τα οποία συγκεντρώθηκαν μέσω δωρεών.
Ωστόσο, αυτό που, ίσως, δεν γνωρίζουν πολλοί είναι ότι ακόμη και η αγιογράφηση του Ναού του Αγίου Νικολάου -με απόφαση του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Ελπιδοφόρου- έγινε από δύο μοναχούς του Αγίου Όρους. Οι Αγιορείτες πατέρες Λουκάς και Παχώμιος από την Ιερά Μονή Ξενοφώντος ανέλαβαν το σπουδαίο και επίπονο έργο της αγιογράφησης του εθνικού προσκυνήματος στο Σημείο Μηδέν.
Ο μοναχός Λουκάς ο Ξενοφωντινός αποτελεί μία ξεχωριστή περίπτωση αγιογράφου, από τους σπουδαιότερους σύγχρονους αγιογράφους, το έργο του οποίου διαπνέεται από θεολογικούς προβληματισμούς και ανησυχίες που διαμορφώνουν παράλληλα και την καλλιτεχνική του ταυτότητα.
Αν και κράτησε τα πρώτα πινέλα ζωγραφικής στην ηλικία των 10 ετών, καθοριστικό ρόλο για την πορεία του στους χώρους της Μοναχικής πολιτείας του Αγίου Όρους έπαιξε η επιλογή του αδερφού του -π. Σεραφείμ- να γίνει μοναχός στη Μονή Ξενοφώντος. Οι μεταφυσικές του αναζητήσεις, το ταλέντο του στην αγιογραφία, οι συζητήσεις με τον αδερφό του, η γνωριμία του με τον γέροντα στο μοναστήρι «έδιωξαν» κάθε σύννεφο αμφιβολίας και ο π. Λουκάς άφησε το φως του μοναχισμού να μπει στη ζωή του. Οι παλαιές τοιχογραφίες του Πανσελήνου και του Θεοφάνους (14ος-16ος αιώνας) έγιναν το σχολείο του και τον βοήθησαν να εντρυφήσει στα μυστικά της τέχνης της αγιογραφίας, αλλά του έδωσαν και την ώθηση να ανοίξει τα φτερά του και να δημιουργήσει τη δική του σχολή.
«Ο Άγιος Νικόλαος, το μικρό Ναήδριο, όπου οι Έλληνες μετανάστες οικοδόμησαν ως παρηγοριά τους στο καινούργιο ξεκίνημα βρήκε και αυτό την ίδια τύχη με τους Δίδυμους Πύργους», αναφέρει στο skai.gr ο π. Λουκάς, ο οποίος βρίσκεται αυτή τη στιγμή στη Νέα Υόρκη για τις τελευταίες… πινελιές του έργου του.
«Η Ελληνική παροικία εκεί, με την ισχύ και αποφασιστικότητα που την χαρακτηρίζει, αλλά κυρίως με την χάρη και ευλογία του Αγίου Νικολάου παρέκαμψε άπειρα εμπόδια για να μπορέσει να ολοκληρώσει ένα όραμα που άξαφνα εμφανίστηκε, την αποκατάσταση του Ναού. Πλέον η ομογένεια δεν είναι μια ασθενική παρουσία φοβισμένων μεταναστών εκείνης της εποχής. Γι’ αυτό θέλησαν και επέτυχαν να αναδείξουν τη θέση και την όλη οικοδομή του σε έναν εμβληματικό Ναό, που θα εμψυχώνει και θα γεμίζει το ‘’είναι’’ κάθε Έλληνα με υπερηφάνεια και καύχηση εν Κυρίω. Ωσάν ο Ναός αυτός να διέγραψε τις αδυναμίες της φυλής μας και να μας αποκαθιστούσε στα μάτια της οικουμένης», λέει συγκινημένος.
Σε μία από τις αγιογραφίες που έχει φτιάξει ο π. Λουκάς, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος παραδίδει το νέο Ναό στα χέρια του Αγίου Νικολάου. Πρόκειται για μια συμβολική παράσταση, που του πήρε πάνω από ένα μήνα για να τη δημιουργήσει. Το αποτέλεσμα μοναδικό, όπως και κάθε αγιογραφία που έχει φιλοτεχνήσει. Οι αγιογραφίες φτιάχνονται πρώτα σε μουσαμάδες και στη συνέχεια οι δύο Αγιορείτες ταξιδεύουν για να τις τοποθετήσουν στον Ι. Ν. του Αγίου Νικολάου.
«Βλέπουμε τον Άγιο Νικόλαο να λαμβάνει το μεγαλείο που του άξιζε. Οι τοίχοι του Ιερού Ναού επελέγησαν να κοσμηθούν με παραστάσεις από τον βίο και τα θαύματά του. Με την ιστόρηση των Δεσποτικών εορτών, Γέννηση του Χριστού, μέχρι και την Πεντηκοστή δίνεται το μήνυμα της ορθοδόξου πίστεως. Ωστόσο, γίνεται προσπάθεια αυτά τα ίδια γεγονότα να συνδυαστούν και με τη σημερινή πραγματικότητα και την τραγική μνήμη του σημείου», επισημαίνει ο σπουδαίος αγιογράφος από τη Μονή Ξενοφώντος.
Και συνεχίζει: «Τα θύματα εκείνης της αποφράδος ημέρας, όπως και όλων αυτών που θυσιάστηκαν για τη διάσωση των εγκλωβισμένων, προσδοκούν την Ανάστασή τους από τον Αναστάντα Κύριο. Ο Παντοκράτωρ Κύριος στην κορυφή του ακτινωτού τρούλου επιβλέπει την κτίση όλη, η δε Μητέρα του Κυρίου και όλου του ανθρωπίνου γένους μεσίτρια μεταξύ ουρανού και γης στην κόγχη του Ιερού σκεπάζει με το μαφόριό της όλη την πόλη και τον κόσμο. Χαμηλότερα της Παναγίας, η Θεία Μετάληψη των Αποστόλων, που προσέρχονται στον Κύριο για να λάβουν το Σώμα και το Αίμα Του. Παρακάτω οι Μεγάλοι Ιεράρχες συμμετέχουν στην τέλεση της θείας Λειτουργίας. Το Ιερό Βήμα χωρίζεται από τον κυρίως Ναό με μαρμάρινο Τέμπλο, με εικόνες του Ιησού Χριστού, της Παναγίας, του Προδρόμου και του Αγίου Νικολάου. Τα βημόθυρα κοσμούνται ως συνήθως με τον Ευαγγελισμό, οι δε βόρεια και νότια πύλη με τους Αρχαγγέλους Μιχαήλ και Γαβριήλ».
Ο π. Λουκάς υπηρετεί αυτή την τέχνη με σεμνότητα και ταπείνωση, όπως ταιριάζει σ’ ένα μοναχό, αλλά με εξαιρετική ποιότητα στο αποτέλεσμα. «Το γεγονός ότι επελέγει η Μονή μας για την αγιογράφηση του Ναού είναι για μας μεγάλη ευλογία. Ξέρουμε πολύ καλά ότι τα ονόματα δεν χρειάζονται και δεν θα τύχουν μνείας. Αυτό που έχει αξία να μνημονευθεί είναι ότι το Άγιον Όρος από τα βάθη της ησυχίας του είναι παρόν στον πολιτισμό, στην κοινή πίστη και στο πνευματικό γίγνεσθαι του κόσμου. Αυτό τελικά που μετρά δεν είναι μόνο τα υλικά αγαθά, αλλά και κάτι βαθύτερο, το πνεύμα. Η παρουσία του Αγίου Όρους στη Νέα Υόρκη νοηματοδοτεί την άρρηκτη σχέση των ανά την οικουμένη Ελλήνων με τα ιερά και τα όσια της φυλής μας», προσθέτει ο μοναχός Λουκάς ο Ξενοφωντινός.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
