«Όπου Υπάρχει Ελλάδα»: Εξερευνώντας τη Νίσυρο - 5 λόγοι για να επισκεφτείτε αυτό το πανέμορφο νησί των Δωδεκανήσων

Πρωτεύουσα και λιμάνι του νησιού είναι το γραφικό Μανδράκι. Το λευκό των σπιτιών και το ηφαιστειογενές έδαφος παραπέμπει ελαφρώς στις Κυκλάδες

Του Νικόλα Μπάρδη

Η Νίσυρος βρίσκεται στο ΝΑ Αιγαίο και ανήκει στα Δωδεκάνησα. Γεωγραφικά τη βρίσκουμε βορειοδυτικά της Ρόδου, ανάμεσα στην Κω, την Τήλο και την Αστυπάλαια. Το νησί έχει έκταση περίπου 41 τετραγωνικά χιλιόμετρα, και η ακτογραμμή της αγγίζει τα 24 χιλιόμετρα. Ενώ το 1950 αριθμούσε 2.516 κατοίκους, σήμερα εκεί μένουν μόνιμα 1.048 ψυχές. Πρωτεύουσα και λιμάνι του νησιού είναι το γραφικό Μανδράκι. Το λευκό των σπιτιών και το ηφαιστειογενές έδαφος παραπέμπει ελαφρώς στις Κυκλάδες, και όχι άδικα θα λέγαμε. Αν ψάχνετε να βρείτε τον επόμενο καλοκαιρινό σας προορισμό, δείτε πέντε λόγους που αξίζει να επισκεφτείτε τη Νίσυρο.

1. Ιστορία

Σύμφωνα με τη μυθολογία, η Νίσυρος γεννήθηκε κατά τη Γιγαντομαχία. Η Γη, μητέρα των πάντων, έστρεψε τους θνητούς Γίγαντες κατά των αθάνατων Θεών του Ολύμπου. Έτσι, οι Θεοί καταδίωξαν τους Γίγαντες, οι οποίοι υποχώρησαν έντρομοι. Ο θεός της θάλασσας Ποσειδώνας είχε αναλάβει, κατόπιν εντολής του Δία, να εξαφανίσει το Γίγαντα Πολυβώτη, ο οποίος διέσχισε φοβισμένος το Αιγαίο, προκειμένου να σωθεί. Όμως ο Ποσειδώνας τον πρόφτασε κοντά στην Κω. Με την τρίαινά του απέσπασε ένα τμήμα από την Κω, και το εκσφενδόνισε εναντίον του. Κατάφερε, λοιπόν, να πετύχει τον Γίγαντα και τον καταπλάκωσε. Το κομμάτι αυτό της Κω έγινε η Νίσυρος.

Το αρχαίο όνομα του νησιού ήταν «Πορφυρίς», και εκεί που βρίσκεται σήμερα το Μανδράκι έχουν εντοπιστεί ίχνη του τείχους της Αρχαίας Ακρόπολης, που χρονολογούνται τον 5ο αιώνα π.Χ. Στη Νίσυρο υπήρχαν στην αρχαιότητα άφθονες μυλόπετρες, όπως αυτές που χρησιμοποιούνται σήμερα στους Νερόμυλους, και την ύπαρξη τους αναφέρει τον 1ο αιώνα π.Χ. ο Αντίπατρος ο Θεσσαλονικεύς. Το όνομά της είναι προϊστορικό και σύμφωνα με τον Όμηρο συμμετείχε, μαζί με πολλά νησιά από τα Δωδεκάνησα, στον Τρωικό Πόλεμο. Έπειτα, κατά τους Περσικούς Πολέμους, η Νίσυρος μαζί με την Κάλυμνο και την Κω υπάγονταν στο Βασίλειο της Αλικαρνασσού, υπό την Αρτεμισία.

Στο Αρχαιολογικό Μουσείο του νησιού θα δείτε σπουδαία ευρήματα! Νεολιθικά εργαλεία και αγγεία από την ηφαιστειογενή νησίδα του Γυαλιού, αγγεία από τη νεκρόπολη της Νισύρου, ελληνιστικές και ρωμαϊκές επιγραφές και ανάγλυφες στήλες, εκθέματα από τα βυζαντινά μνημεία του νησιού, αλλά και πολύχρωμα πινάκια κεραμικής Τσανάκ Καλέ από ναυάγιο των νεότερων χρόνων. Πρόκειται για εκθέματα που συνθέτουν μία πλούσια και όμορφη συλλογή.

Νίσυρος

2. Αρχιτεκτονική

Η Νίσυρος μπορεί να είναι μικρή σε μέγεθος και να βρίσκεται πολύ μακριά από την ηπειρωτική Ελλάδα, ωστόσο στους πανέμορφους και «αιωνόβιους» οικισμούς της συναντούμε σπουδαία δείγματα αρχιτεκτονικής, που δεν έχουν να ζηλέψουν σε τίποτα τα πολίσματα του Αρχιπελάγους.
Η γοητεία των παραδοσιακών οικισμών της διατηρήθηκε, κατά κύριο λόγο, επειδή μέχρι πρόσφατα σχετικά, ήταν δύσκολο να μεταφερθούν στο νησί μοντέρνα κατασκευαστικά υλικά, αλλά και επειδή οι κάτοικοι δεν ήθελαν η σύγχρονη αρχιτεκτονική να αλλοιώσει την αυθεντικότητα του τοπίου.
Οι οικισμοί είναι χτισμένοι με κατεύθυνση προς την Ανατολή για προστασία από τον δυτικό άνεμο. Γενική αρχή είναι η εξοικονόμηση του χώρου. «Σπίτι όσο να χωρείς, για να έχεις χωράφι όσο να θωρείς», λέει μία νισύρικη παροιμία. Οι δρόμοι είναι μικροί, λιθόστρωτοι, βαθμιδωτοί και ακολουθούν το έδαφος. Κάπου κάπου δημιουργούν μικρά η μεγάλα πλατώματα για κουβέντα ή ξεκούραση, ενώ καταλήγουν πάντα στην πλατεία. Στον Εμπορειό, η πλατεία είναι κλειστή, αγκαλιασμένη από τα σπίτια και την εκκλησία, στα Νικία είναι ελλειπτική, ενώ στο Μανδράκι έχει ρυμοτομηθεί από τους Ιταλούς.

Οι πλατείες των οικισμών, άδειες συνήθως στο κέντρο, με την εκκλησία και το καφενείο στην άκρη, προκαλούν και προσκαλούν συνάμα ντόπιους και περαστικούς να απλώσουν τις καρέκλες, να στήσουν χορό, να σταθούν, να μιλήσουν για πολιτική, όπως γινόταν ακριβώς και στην αρχαία αγορά. Εκεί φιλοξενούνται συνήθως οι γιορτές και τα πανηγύρια, και όλο το χωριό γίνεται μία μεγάλη παρέα. Παρόλο που μέλημα των ανθρώπων στο χτίσιμο των οικισμών ήταν η απλότητα, η λειτουργικότητα και η κάλυψη αναγκών τους, το αποτέλεσμα είναι πολύπλοκο, γλυπτικό και υψηλής αισθητικής αξίας.

3. Γαστρονομία

Η Νίσυρος είναι γνωστή για τα τυροκομικά της προϊόντα. Από τα τοπικά τυριά αξίζει να δοκιμάσετε τη φρέσκια μυζήθρα, την κοπανιστή, το κατσικίσιο λευκό τυρί, το «τυρί της τρυγιάς», κατσικίσιο τυρί βουτηγμένο σε κόκκινο κρασί, και φυσικά τη «σακουλιαστή», ένα λευκό κρεμώδες τυρί, που θυμίζει πυκνό γιαούρτι, με υπόξινη γεύση.

Ξεχωριστά εδέσματα της τοπικής κουζίνας είναι ο καπαμάς (κατσικάκι γεμιστό με ρύζι και συκωτάκια), η μπογάνα (αρνί στη γάστρα με σκόρδο και πατάτες), τα «πιτθάκια» (ρεβιθοκεφτέδες), οι μπουκ(χ)ουνιές (παχύ χοιρινό σιγομαγειρεμένο, μέχρι να μείνει μόνο με το λίπος του, μέσα στο οποίο συντηρείται), το μοσχαράκι με πιλάφι και η σκορδαλιά με αμύγδαλα.

Και φυσικά δεν θα σας αφήναμε χωρίς επιδόρπιο… Ο «χαλουβάς», δηλαδή ο χαλβάς με αμύγδαλα στο φούρνο, τα μοσχοπούλια (τηγανιτά σιροπιαστά μπακλαβαδάκια), τα ξεροτήγανα, οι δίπλες, οι λουκουμάδες, το καταπληκτικό γλυκό του κουταλιού ντοματάκι και οι παστελαριές, ξερά σύκα γεμιστά με αμυγδαλόψιχα και σουσάμι, θα σας κάνουν να γλείφετε τα δάχτυλά σας.

4. Παραλίες

Πίσω ακριβώς από τον εντυπωσιακό βράχο της Παναγίας της Σπηλιανής στο Μανδράκι, βρίσκονται οι Χοχλάκοι με τα χαρακτηριστικά μαύρα βότσαλα. Η άγρια ομορφιά του τοπίου και το βαθυγάλαζο Αιγαίο θα σας μαγέψουν αναμφίβολα. Ακολουθώντας τον παραλιακό δρόμο, θα φτάσετε στον Άγιο Σάββα, όπου μετά τη βουτιά μπορείτε να απολαύσετε το ποτό ή το φαγητό σας στα μαγαζιά της περιοχής.
Κατευθυνόμενοι ανατολικά, δίπλα στο ψαροχώρι των Πάλων, θα βρείτε την ομώνυμη παραλία με άμμο και αλμυρίκια, ενώ στις γειτονικές Λυές θα βρείτε μια πανέμορφη ακτή με σκουρόχρωμη άμμο και βότσαλα. Συνεχίζοντας τη διαδρομή σας μετά τις Λυές, θα βρείτε ένα μονοπάτι που οδηγεί στην Παχιά Άμμο. Για τους περισσότερους αποτελεί την ωραιότερη παραλία του νησιού. Έχει μήκος περίπου μισό χιλιόμετρο, και είναι διάσημη για τους αμμόλοφους με τη χοντρή μαύρη άμμο. Εκεί μπορείτε να κάνετε και ελεύθερο κάμπινγκ.

Τέλος, στο νότιο και δυτικό τμήμα του νησιού το τοπίο είναι άκρως ηφαιστειογενές, με απόκρημνα βράχια να πέφτουν στη θάλασσα και να δημιουργούν δύο μικρά, αλλά μαγικά ανοίγματα: το Αυλάκι και την Αγία Ειρήνη. Φανταστικές παραλίες με τιρκουάζ νερά θα συναντήσετε επίσης στα νησάκια του Αγίου Αντώνη και στο Γυαλί.

5. Ηφαίστειο

Δεν γίνεται να φύγουμε από το νησί και να μη σας μιλήσουμε για το πιο χαρακτηριστικό, εμβληματικό και σπουδαίο αξιοθέατο που διαθέτει. Και ο λόγος φυσικά για το εντυπωσιακό ηφαίστειο, που εδράζεται στην καρδιά του νησιού! Η Νίσυρος είναι το νεότερο από τα μεγάλα ηφαιστειακά κέντρα της Ελλάδας, και μαζί με τα Μέθανα, τη Μήλο και τη Σαντορίνη περιλαμβάνεται στα ενεργά ηφαίστεια της χώρας μας. Τα παλαιότερα πετρώματα έχουν ηλικία 160.000 ετών, ενώ τα νεότερα (προϊστορικά) 15.000 ετών, καλύπτοντας το νησί απ’ άκρη σ’ άκρη.

Πρόκειται για το νεότερο ενεργό μεγάλο ηφαίστειο του Αιγαίου, με θαυμάσια διατηρημένη καλντέρα διαμέτρου 4 χλμ. Ο μεγαλύτερος κρατήρας του ηφαιστείου, με το όνομα «Πολυβώτης», έχει διάμετρο 260μ και βάθος 30μ. Στην περιοχή βρίσκονται άλλοι πέντε νεότεροι κρατήρες, ο μεγαλύτερος των οποίων είναι ο «Στέφανος», με διάμετρο 30μ και βάθος 30μ. Επίσης, το ηφαίστειο περιβάλλεται από μία εντυπωσιακή κοιλάδα, μήκους 2.400μ και πλάτους 950μ. Αν βρεθείτε στην περιοχή, αξίζει να επισκεφτείτε το Ηφαιστειολογικό Μουσείο και το Ηφαιστειολογικό Παρατηρητήριο.
 

Πηγή: skai.gr