ΚΑΙΡΟΣ

Η πέτρινη πολιτεία της Βάθειας

Ένα χωριό με σπουδαία ιστορία και ξεχωριστή αρχιτεκτονική

Του Νικόλα Μπάρδη

Η άγρια ομορφιά της αυθεντικής Μάνης αποτυπώνεται καλύτερα από οπουδήποτε στην αρχοντική και απόκοσμη Βάθεια Λακωνίας, που αποτελεί αναμφίβολα τον πιο πολυφωτογραφημένο οικισμό της περιοχής. Σ’ αυτήν τη μεριά της λακωνικής γης οι πέτρινοι πύργοι γίνονται ένα με το σκληρό και τραχύ τοπίο, αποτελώντας ένα εξαίρετο δείγμα, πως η ανθρώπινη παρουσία μπορεί να εναρμονιστεί απόλυτα με το φυσικό τοπίο. Αντικρίζοντας τον οικισμό από μακριά, δεν θα εντοπίσετε καμία απολύτως παραφωνία, ενώ το χωριό μοιάζει να έχει «ξεπηδήσει» από κάποια γκραβούρα του 18 ου αιώνα.

Η ιστορική Βάθεια βρίσκεται στην καρδιά της Λακωνικής Μάνης, περίπου 100 χιλιόμετρα από την πόλη της Σπάρτης, 30 χιλιόμετρα από την Αρεόπολη και μόλις 7 χιλιόμετρα από το ακρωτήριο Ταίναρο. Εκεί ο χρόνος μοιάζει να έχει παγώσει. Περιπλανώμενοι μέσα στα στενά καλντερίμια του χωριού θα δείτε πολλούς ανακαινισμένους αλλά και μισογκρεμισμένους πύργους, σπίτια και ξωκλήσια, ενώ θα πάρετε μία γερή δόση, από το πώς ήταν ο οικισμός πριν από πολλούς αιώνες, όταν έσφυζε από ζωή, και οι πιο ισχυρές μανιάτικες οικογένειες έδιναν πνοή στο μέρος. Ο οικισμός ήταν οχυρωμένος, για να μπορούν οι κάτοικοι να αντιμετωπίσουν τους πειρατές και μετέπειτα τους Τούρκους. Από αυτό το σημείο, μπορείτε να απολαύσετε μία πανοραμική θέα στα άγρια βουνά και την δαντελωτή ακτογραμμή της Μάνης.

Κάθε οικογένεια στην Μάνη έχτιζε το δικό της πυργόσπιτο. Λέγεται μάλιστα, πως το ύψος και το μέγεθος του πύργου δήλωνε και την ισχύ της κάθε οικογένειας. 
Σήμερα στον οικισμό βλέπουμε πύργους με δύο, τρεις, ακόμη και τέσσερις ορόφους! Οι πύργοι ήταν χτισμένοι πολύ κοντά ο ένας με τον άλλον, και μ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργούσαν ένα «τείχος προστασίας» από τους επίδοξους κατακτητές. Οι πρώτες αναφορές για την Βάθεια γίνονται τον 16 ο αιώνα, ενώ ο οικισμός πήρε τη μορφή που βλέπουμε σήμερα τον 18ο αιώνα, και γνώρισε μεγάλη ακμή τον 19ο αιώνα. Οι περισσότεροι κάτοικοι του χωριού ήταν αγρότες, κτηνοτρόφοι,
ελαιοπαραγωγοί, κυνηγοί αλλά και… πειρατές! Δυστυχώς, από τις αρχές του 20 ου αιώνα οι κάτοικοι άρχισαν σταδιακά να εγκαταλείπουν την περιοχή, ενώ μέχρι τη δεκαετία του ’80 δεν υπήρχε καν ρεύμα.

Αν και έγινε μία φιλόδοξη προσπάθεια από τον ΕΟΤ να αναστυλώσει και να αναπαλαιώσει μερικά πυργόσπιτα του οικισμού για τουριστική αξιοποίηση, τελικά η προσπάθεια έμεινε ημιτελής. Η Βάθεια δεν κατάφερε να ξαναζωντανέψει, ενώ οι περισσότεροι πύργοι είναι πια έρημοι και μισογκρεμισμένοι. Ωστόσο, η εικόνα του εν λόγω οικισμού αποτέλεσε έναν από τους βασικούς λόγους που η Μάνη άρχισε να αναπτύσσεται τουριστικά. Η αυθεντική ταυτότητα του χωριού, οι επιβλητικοί πύργοι, το παρθένο φυσικό τοπίο και οι θρύλοι που «σκεπάζουν» όλη την περιοχή, αποτέλεσαν θελκτικό παράγοντα για πολλούς επισκέπτες, εντός
και εκτός συνόρων, ενώ η πανοραμική εικόνα του χωριού έχει ταξιδέψει στα πέρατα της οικουμένης.

Πηγαίνοντας εκεί, δεν θα βρείτε έναν τουριστικά αξιοποιημένο προορισμένο με καφέ, εστιατόρια και μαγαζιά. Θα δείτε όμως ένα αληθινό στολίδι της μανιάτικης ψυχής, ένα υπαίθριο και ζωντανό μουσείο της ελληνικής ιστορίας και της λαϊκής αρχιτεκτονικής. Καθίστε για μερικά λεπτά σιωπηλοί και ακούστε τον αέρα που σφυρίζει μέσα από τις πέτρινες ρωγμές.

Ο ίδιος αέρας περνούσε από εκεί και πριν από πολλούς αιώνες, όταν το χωριό ήταν γεμάτο κόσμο και οι φωτιές από τους πύργους έκαναν την νύχτα μέρα. Χρόνια που το χωριό έγινε μάρτυρας πολλών ιστορικών γεγονότων και μεγάλων συμβάντων, που απαρτίζουν σήμερα σημαντικό μέρος της νεότερης ιστορίας της χώρας μας.

Πηγή: skai.gr