ΚΑΙΡΟΣ

Τι είναι οι Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές (ΘΠΠ), ποια τα οφέλη τους

Σύμφωνα με τη Διεθνή Ένωση για την Προστασία της Φύσης [International Union for the Conservation of Nature (IUCN)], ως προστατευόμενες περιοχές ορίζονται οι αναγνωρισμένες και σαφώς καθορισμένες γεωγραφικές εκτάσεις, χερσαίες ή θαλάσσιες, οι οποίες υπόκεινται σε διαχείριση μέσω νομικών ή άλλων αποτελεσματικών μέσων, ώστε να επιτευχθεί η μακροπρόθεσμη διατήρηση και προστασία της φύσης με τις συναφείς οικοσυστημικές υπηρεσίες και πολιτιστικές αξίες (Dudley 2013).

Ο ορισμός αυτός αφορά και τις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές, στις οποίες ωστόσο
ως προς τον καθορισμό του γεωγραφικού τους χώρου μεταξύ άλλων σημαίνοντα ρόλο έχει η
κάθετη αναγνώριση, καθώς πρέπει να εξεταστεί ο εναέριος χώρος πάνω από την επιφάνεια
της θάλασσας, η ίδια η επιφάνεια της θάλασσας, η στήλη του νερού, ο πυθμένας και υπό-
πυθμένας ή συνδυασμός δύο και παραπάνω προαναφερθέντων στοιχείων. Με άλλα λόγια,
ως θαλάσσια προστατευόμενη περιοχή ορίζεται μια περιοχή χαρακτηρισμένη και αποτελεσματικά διαχειριζόμενη ώστε να προστατεύει τα θαλάσσια οικοσυστήματα, τις διεργασίες και λειτουργίες τους, τα είδη και τους οικοτόπους. Οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές μπορούν να συνεισφέρουν στην αποκατάσταση και την αναπλήρωση των φυσικών πόρων καθώς και στον κοινωνικό, οικονομικό και πολιτισμικό εμπλουτισμό (Reuchlin-Hugenholtz και McKenzie, 2015).

Η θάλασσα δεν είναι το απέραντο γαλάζιο που νομίζουμε. Η αλόγιστη χρήση φυσικών πόρων, και ειδικότερα η υπεραλίευση και η παρεμπίπτουσα αλιεία, καθώς και η καταστροφή των παράκτιων και θαλάσσιων οικοτόπων, η ρύπανση και η κλιματική αλλαγή αποτελούν σημαντικές απειλές για τη θαλάσσια ζωή. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι ο δείκτης Ζωντανού Πλανήτη του WWF παρουσιάζει μείωση των πληθυσμών των θαλάσσιων ειδών κατά 36% από το 1970 μέχρι το 2012 (WWF 2016).




Για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, είναι απαραίτητη η εφαρμογή μιας σειράς ενεργειών, μεταξύ των οποίων και ο χαρακτηρισμός προστατευόμενων περιοχών. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τον στόχο 11 της Σύμβασης για τη Βιολογική Ποικιλότητα (CBD Aichi Target 11) μέχρι το 2020 η παγκόσμια κοινότητα έχει δεσμευτεί να αυξήσει τις προστατευόμενες περιοχές, ώστε να καλύπτουν το 17% της χερσαίας έκτασης του πλανήτη και 10% της θαλάσσιας.

Η προστασία των θαλάσσιων εκτάσεων του πλανήτη ξεκίνησε αργότερα από εκείνη των χερσαίων. Ως απόρροια αυτής της καθυστέρησης ο χαρακτηρισμός θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών παρουσιάζει ακόμα σημαντικές ελλείψεις.

Οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές αν και ξεπερνούν σήμερα το 10% των εθνικών υδάτων, κα
λύπτουν μόνο το 6% περίπου του συνόλου των ωκεανών. Παρά τη σημαντική αύξηση του ποσοστού κάλυψης των θαλάσσιων περιοχών που έχει σημειωθεί τα τελευταία χρόνια, ο
παγκόσμιος στόχος ακόμα δεν έχει επιτευχθεί, καθιστώντας επιτακτική την ανάγκη εντατικοποίησης της προσπάθειας διατήρησης του θαλάσσιου πλούτου.

Το ίδιο ισχύει και στην Ευρώπη όπου το οικολογικό δίκτυο Natura 2000, καλύπτει το 18%
της χερσαίας και το 6% της θαλάσσιας έκτασής της. Παρόλο που η Ευρώπη φαίνεται να έχει
πετύχει τον παγκόσμιο στόχο που αφορά στον χαρακτηρισμό των χερσαίων προστατευόμενων περιοχών, θα πρέπει να εντείνει την προσπάθειά της για την επίτευξη του στόχου που αφορά στις θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές μέχρι το 2020.

ΠΗΓΗ: WWF ΕΛΛΑΣ
Πηγή: Skai.gr