Δυστυχώς, σε εθνικό επίπεδο, δεν διαθέτουμε στατιστικά στοιχεία για την υπεραλίευση, δεδομένου ότι τα τελευταία χρόνια δεν υλοποιείται το Εθνικό Πρόγραμμα Συλλογής Αλιευτικών Δεδομένων, ή υλοποιείται αποσπασματικά, γεγονός που δεν μας επιτρέπει να εξάγουμε συμπεράσματα για την κατάσταση των ιχθυαποθεμάτων. Ειδικότερα, η μη υλοποίηση του προγράμματος συνεπάγεται ότι δεν γίνονται δειγματοληψίες, βασική προϋπόθεση για να αξιολογήσουμε την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ένας πληθυσμός ψαριών. Για παράδειγμα, σε ό,τι αφορά τον γαύρο και τη σαρδέλα πρέπει να έχουμε στοιχεία από διαδοχικές χρονιές για να καταλήξουμε σε συμπεράσματα. Φέτος, δεν έχει ξεκινήσει ακόμα η υλοποίηση του Προγράμματος.
Σε ό,τι αφορά την παράνομη αλιεία και τις αλιευτικές παραβάσεις, να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία δραστηριότητας του Λιμενικού Σώματος το 2015 πραγματοποιήθηκαν 9.450 έλεγχοι για υπομεγέθη αλιεύματα (γόνους) συνολικά και 23.887 αλιευτικές επιθεωρήσεις, από τα οποία διαπιστώθηκαν 527 παραβάσεις, εκδόθηκαν 303 αποφάσεις και επιβλήθηκαν πρόστιμα ύψους 477.100 ευρώ. Επίσης αφαιρέθηκαν 7.900 άδειες σκάφους και 7.855 ατομικές άδειες.
Να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα η συνολική παραγωγή θαλάσσιων αλιευμάτων είχε μειωθεί το 2011 κατά 30% σε σχέση με το 2005. Παρότι είμαστε πρώτοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε αριθμό σκαφών (15.683 σκάφη το 2015), οι τάσεις της αλιείας είναι πτωτικές, τόσο όσον αφορά στην ποσότητα όσο και στην αξία των αλιευμάτων ανά εργαζόμενο. (Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε εδώ http://www.wwf.gr/news/2012-sos )
-Τι είναι η υπεραλίευση και η παράνομη αλιεία;
Όταν το απόθεμα έχει αλιευθεί και μειωθεί τόσο πολύ που δεν μπορεί να αναπαραχθεί και να διατηρήσει τον πληθυσμό του σε ικανοποιητικό επίπεδο, τότε έχουμε υπεραλίευση. Η υπεραλίευση έχει σοβαρές επιπτώσεις τόσο στο θαλάσσιο οικοσύστημα όσο και στις αλιευτικές κοινότητες. Σε ότι αφορά το θαλάσσιο οικοσύστημα, οδηγούν στην κατάρρευσή του, ενώ σε ότι αφορά τους αλιείς σημαίνει ενδεχόμενη κατάρρευση του επαγγέλματός τους.
Η παράνομη αλιεία, δηλαδή η παράβαση της νομοθεσίας, έχει ως συνέπεια τόσο την καταστροφή των ενδιαιτημάτων και τη μείωση των ιχθυαποθεμάτων όπως επίσης και αρνητικές συνέπειες στους νομοταγείς. Πιθανές της μορφές είναι η παράβαση χρονικών και τοπικών περιορισμών, η παράβαση αλίευσης είδους, μεγέθους και ποσότητας αλιεύματος, η παράβαση μεγέθους και τύπου αλιευτικών εργαλείων, η αλιεία σε προστατευόμενα ενδιαιτήματα, η χρήση εκρηκτικών και χημικών, το ψαροντούφεκο με μπουκάλα, με φακό, κατά τη νύχτα, η ερασιτεχνική αλιεία με δίχτυα κ.α.
(Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε εδώ http://www.wwf.gr/sustainable-economy/fishery/none-sustainable-fishery)
-Τι κινδύνους ενέχει η μη βιώσιμη αλιεία, η υπεραλίευση και η παράνομη αλιεία για το περιβάλλον;
Η μη βιώσιμη αλιεία έχει σημαντικές επιπτώσεις για την θαλάσσια ζωή (χλωρίδα και πανίδα), αλλά και για τον άνθρωπο - τους επαγγελματίες ψαράδες και τις τοπικές κοινωνίες που υποστηρίζουν. Σήμερα, παγκοσμίως, το 90% των ιχθυαποθεμάτων απειλείται από την υπεραλίευση. Επίσης, στη Μεσόγειο απειλείται από την υπεραλίευση το 93% των αξιολογημένων αποθεμάτων. Αυτό συμβαίνει γιατί διπλάσιοι αλιευτικοί στόλοι από όσους η θάλασσα μπορεί να αντέξει πασχίζουν να καλύψουν τη ζήτηση, συχνά αλιεύοντας παράνομα ή και μικρά ψάρια που δεν έχουν προλάβει να αναπαραχθούν ούτε μία φορά!
Επιπτώσεις στο τροφικό πλέγμα
Έχοντας υπεραλιεύσει τα μεγαλύτερα ψάρια που βρίσκονται στην κορυφή του τροφικού πλέγματος, ψαρεύουμε προς το κάτω μέρος της τροφικής αλυσίδας, αλιεύοντας όλο και μικρότερα σε μέγεθος ψάρια. Το φαινόμενο αυτό αποτελεί ένδειξη για τη διατάραξη του τροφικού πλέγματος και της βιοποικιλότητας των θαλάσσιων οικοσυστημάτων.
Καταστροφή οικοτόπων και βένθους
Τα εργαλεία που σύρονται στο βυθό, όπως η μηχανότρατα βυθού και η βιντζότρατα, μπορούν να έχουν καταστροφικές επιπτώσεις σε σημαντικά οικοσυστήματα του βυθού όπως τα λιβάδια Ποσειδωνίας (θαλάσσιο φυτό που παρέχει περιοχή αναπαραγωγής και καταφύγιο σε πολλούς θαλάσσιους οργανισμούς και συνεισφέρει στην παραγωγή οξυγόνου στη θάλασσα), και στο βένθος (τους οργανισμούς που ζουν επάνω και μέσα στο βυθό).
Επίσης, τα στατικά δίχτυα της παράκτιας αλιείας, αλλά και η μηχανότρατα βυθού, έχουν καταστροφικές επιπτώσεις όταν χρησιμοποιούνται πάνω σε τραγάνα (προστατευόμενα κοραλλιογενή ερυθροφύκη τα οποία αποτελούν σημαντικό βιότοπο για πολλά είδη ψαριών).
Επιπτώσεις στην κοινωνία και τον άνθρωπο
•Τα ψαρικά αποτελούν βασική πηγή τροφής για μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, αφού καλύπτουν τις καθημερινές ανάγκες 3 δισ. ανθρώπων σε πρωτεΐνη
•Τα ψάρια και τα θαλασσινά εξασφαλίζουν εισόδημα σε περισσότερους από 800 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως, που απασχολούνται στην αλιεία, την επεξεργασία και άλλες σχετικέςυπηρεσίες.
-Ποια είδη πλήττονται περισσότερο από την υπεραλίευση και την παράνομη αλιεία στην Ελλάδα;
Δεν μπορεί να απαντηθεί με ακρίβεια ποια είδη πλήττονται σήμερα περισσότερο από την υπεραλίευση και την παράνομη αλιεία στην Ελλάδα. Το σίγουρο είναι ότι δυστυχώς κάθε μέρα καταλήγουν στο πιάτο ή στο καλάθι του καταναλωτή ψαρικά των οποίων η αλιεία και η εμπορία απαγορεύεται, όπως γόνοι, δηλαδή νεαρά ψαράκια που δεν έχουν προλάβει να αναπαραχθούν ή είδη των οποίων η αλιεία και εμπορία απαγορεύεται καθώς ο πληθυσμός τους μέρα με την ημέρα συρρικνώνεται, όπως ο Λευκός Καρχαρίας, ο Σαπουνάς ή Προσκυνητής, η πίνα και οι πετροσωλήνες.
Ειδικά η πίνα και οι πετροσωλήνες συχνά φιγουράρουν στο μενού εστιατορίων ως εκλεκτό έδεσμα. Οι πίνες εκκρίνουν ένα υγρό από το οποίο φτιάχνεται ένας εξαιρετικά σπάνιος τύπος μεταξιού, το μετάξι της θάλασσας ή βύσσος. Σήμερα να χαρακτηρίζονται είδος υπό εξαφάνιση και προστατεύονται. Οι πετροσωλήνες, τα πρώτα χρόνια της ζωής τους ζουν προσκολλημένοι στα βράχια, όπως τα μύδια. Μεγαλώνοντας όμως σκάβουν κυλινδρικές τρύπες στο εσωτερικό των βράχων. Για την αποκόλλησή τους, παράνομοι αλιείς σπάνε τους βράχους, καταστρέφοντας το οικοσύστημα (περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να δείτε εδώ http://www.fishforward.eu/el/apeiloumena-eidi ). Επισημαίνεται ότι για το συγκεκριμένο θέμα (την παράνομη αλιεία και διάθεση πετροσωλήνων και άλλων προστατευόμενων οστρακοειδών σε ελληνικά εστιατόρια) έχει υποβληθεί καταγγελία στη Γραμματεία της Συνθήκης της Βέρνης.
-Τι κάνει το WWF για να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της υπεραλίευσης & για να προωθήσει την υπεύθυνη κατανάλωση ψαρικών
WWF FishGuideapp: Ένα λυσάρι στα χέρια του καταναλωτή για υπεύθυνη κατανάλωση ψαρικών
Προκειμένου να διευκολύνει τους καταναλωτές να επιλέξουν τα ψαρικά τους υπεύθυνα, είτε εγχώρια είτε εισαγόμενα, με απώτερο στόχο την προστασία του περιβάλλοντος, το WWF ανέπτυξε τη Mobile εφαρμογή, WWF FishGuideapp, έναν εύχρηστο Οδηγό Υπεύθυνης Κατανάλωσης Ψαρικών.
Το WWF FishGuideapp είναι ένας χρήσιμος οδηγός, μέσω του οποίου οι καταναλωτές ενημερώνονται για την υπεραλίευση και μαθαίνουν πως η αντιμετώπιση αυτού του σοβαρού περιβαλλοντικού προβλήματος περνάει μέσα από το πιάτο τους! Ειδικότερα, το WWF FishGuideapp έχει ως στόχο να μάθει τους καταναλωτές όλων των ηλικιών να επιλέγουν τα ψαρικά τους (εγχώρια ή εισαγόμενα), έχοντας κατά νου ορισμένες βασικές ανά είδος πληροφορίες, οι οποίες αφορούν, μεταξύ άλλων, στο ελάχιστο επιτρεπόμενο μέγεθος προς κατανάλωση, την κατάλληλη εποχικότητα, αλλά και τον τρόπο αλίευσης τους, εξασφαλίζοντας με αυτό τον τρόπο, ότι οι θάλασσές μας θα έχουν ψάρι για πάντα!
Με άλλα λόγια, μέσα από την νέα αυτή εφαρμογή του WWF, μαθαίνουμε γιατί δεν πρέπει ποτέ να καταναλώνουμε γόνο ή ψαρικά που βρίσκονται στην περίοδο της αναπαραγωγής τους, με τη βοήθεια ενός πρακτικού ημερολογίου που μας ενημερώνει ποια ψαρικά μπορούμε να επιλέγουμε κάθε μήνα, ενώ παράλληλα, μαθαίνουμε όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε πριν αγοράσουμε εισαγόμενα ψαρικά, όπως η εντοπιότητα, αλλά και ο τρόπος αλίευσης του εκάστοτε ψαριού. Τέλος, μέσω της εφαρμογής γνωρίζουμε ορισμένα λιγότερα διαδεδομένα ψαρικά που βρίσκονται σε αφθονία στις ελληνικές θάλασσες και τα οποία μπορούμε να εντάξουμε στη διατροφή μας, ενώ η εφαρμογή διαθέτει και πρωτότυπες ψαρο-συνταγές που φέρουν την υπογραφή ορισμένων εκ των πιο διάσημων διεθνούς φήμης σεφ που στηρίζουν τις προσπάθειες του WWF για υπεύθυνη κατανάλωση ψαρικών.
Το WWF FishGuide δημιουργήθηκε από το WWF Ελλάς, στο πλαίσιο της πανευρωπαϊκής εκστρατείας FishForward, η οποία συγχρηματοδοτείται από την ΕΕ και υλοποιείται σε 11 χώρες με στόχο την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών, των επιχειρήσεων και των φορέων για τις παγκόσμιες οικολογικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις της υπεραλίευσης και την προώθηση της υπεύθυνης κατανάλωσης ψαρικών.
-Υψηλή η κατανάλωση ψαρικών στην Ελλάδα και σε ολόκληρη τη Μεσόγειο
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του WWF με τίτλο SeafoodandtheMediterranean: localtastes, globalmarkets(Θαλασσινά και Μεσόγειος: τοπικές προτιμήσεις, παγκόσμιες αγορές), τα Μεσογειακά κράτη της ΕΕ – Κροατία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Σλοβενία, Ισπανία και Πορτογαλία – συγκαταλέγονται στους μεγαλύτερους καταναλωτές ψαρικών παγκοσμίως. Η περιοχή έχει ετήσια μέση κατανάλωση 33,4 κιλών ψαρικών κατ’ άτομο, τη στιγμή που ο μέσος όρος της ΕΕ είναι 22,9 κιλά και ο διεθνής μέσος όρος 19,2 κιλά. Αναφορικά με την Ελλάδα, ιδιαίτερα υψηλή είναι η ετήσια κατανάλωση ψαρικών κατ’ άτομο, η οποία αγγίζει τα 19,6 κιλά.
Επιπλέον, σύμφωνα με τη συγκεκριμένη μελέτη, το μεγαλύτερο ποσοστό των ψαρικών που πωλούνται στις αγορές της Μεσογείου είναι εισαγόμενα και προέρχονται, κυρίως από αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ σημειώνεται παράλληλα, ότι για κάθε κιλό ψαρικών που αλιεύονται ή εκτρέφονται στα μεσογειακά κράτη της ΕΕ, σχεδόν δύο ακόμα κιλά εισάγονται από άλλες χώρες.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.