Συνέντευξη στους Φώτη Νάκο, Βαγγέλη Κιουλχατζή
H καθημερινότητα μας αλλάζει συνεχώς και πλέον στο σήμερα ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων -αν και τελευταία πολλοί νέοι γύρισαν την πλάτη- εξαρτάται από τα social media και το Facebook του Mark Zuckerberg.
Ο ίδιος, μάλιστα θέλοντας να γυρίσει το παιχνίδι και τα αρνητικά σύννεφα πάνω από την επιχείρηση που τον έκανε παγκοσμίως γνωστό και δισεκατομμυριούχο, ανακοίνωσε ριζικές αλλαγές με την υπόσχεση ότι δωρεάν και μέσω ενός avatar, θα μπορούμε να βρισκόμαστε παντού και πιθανότατα δωρεάν.
Η ανακοίνωση του Meta έγινε αφού προηγουμένως ο Zuckerberg παρουσίασε στο διεθνές ακροατήριο το «metaverse» (το «μετα-σύμπαν»), που σύμφωνα με τον ίδιο συνιστά το μέλλον του Internet, μετά τους υπολογιστές και τα κινητά τηλέφωνα, στο οποίο οι άνθρωποι θα έχουν πρόσβαση με το avatar τους για να αλληλεπιδρούν, να εργάζονται ή να ψυχαγωγούνται μέσω της τεχνολογίας (π.χ. φορώντας γυαλιά ή κράνη εικονικής και ενισχυμένης πραγματικότητας).
«Όταν ξεκίνησα το Facebook, πληκτρολογούσαμε ως επί το πλείστον κείμενο σε ιστοσελίδες. Όταν αποκτήσαμε τηλέφωνα με κάμερες, το Διαδίκτυο έγινε πιο οπτικό και κινητό. Καθώς οι συνδέσεις γίνονταν ταχύτερες, το βίντεο έγινε ένας πλουσιότερος τρόπος να μοιραζόμαστε εμπειρίες. Η επόμενη πλατφόρμα θα είναι ακόμα πιο καθηλωτική – ένα ενσώματο Διαδίκτυο, όπου θα είστε μέσα στην εμπειρία και δεν θα την κοιτάτε απλώς. Το αποκαλούμε αυτό «metaverse» και θα αγγίξει κάθε προϊόν που θα κατασκευάζουμε. Θα είμαστε πρώτα στο metaverse, όχι στο Facebook. Αυτό σημαίνει ότι με την πάροδο του χρόνου δεν θα χρειάζεστε λογαριασμό στο Facebook για να χρησιμοποιήσετε τις άλλες υπηρεσίες μας», είπε.
Πόσο εφικτό είναι αυτό να γίνει, τι θα αλλάξει στην καθημερινότητα, τι κίνδυνοι εγκυμονούν;
Ο Ομότιμος Καθηγητής Νέων Τεχνολογιών του ΕΚΠΑ και Μέλος του ΔΣ του Ινστιτούτου για τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας στην Εκπαίδευση της UNESCO (IITE), Μιχάλης Μεϊμάρης, μίλησε στο skai.gr για αυτήν την meta-εποχή στα social media που θα κληθούμε να ζήσουμε τόσο εμείς, όσο και τα παιδιά μας.
Παράλληλα εξηγεί γιατί ο Zuckerberg προχώρησε σε αυτές τις αιφνιδιαστικές αλλαγές αλλά και ποιούς θα κληθεί να αντιμετωπίσει προκειμένου να στεφθεί με επιτυχία αυτό το νέο εγχείρημα του, καθώς ήδη η Microsoft ανακοίνωσε ότι φέρνει το metaverse μέσα στο Teams, τη δική της εκδοχή του Zoom, που έχει ενσωματωθεί και στα Windows 11, ενώ ο Elon Musk, προηγείται ξεκάθαρα στα δορυφορικά δίκτυα και την αποσολή δορυφόρων.
Αναλυτικά η συνέντευξη:
ΕΡ: Όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή του το Facebook για το metaverse, αυτό "αποτελεί μια νέα φάση διασυνδεδεμένων εικονικών εμπειριών, με στόχο να δημιουργηθούν διαδικτυακές αλληλεπιδράσεις, πολύ πιο κοντά στην εμπειρία της προσωπικής επαφής". Μπορείτε να μας εξηγήσετε με απλά λόγια τι σημαίνει αυτό;
ΑΠ: Σημαίνει ότι μεταβαλλόμαστε σε "χρήστες"!!! Χρήστες εφαρμογών εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας που δημιουργούν, κατά τον Mark Zuckerberg, "καλύτερες ποιοτικά κοινωνικές εμπειρίες". Με άλλα λόγια, για τη συνέντευξη αυτή, το avatar που έχω σήμερα επιλέξει να με "εκπροσωπεί", βρίσκεται στον εικονικό κόσμο που προτείνει το skai.gr και συζητά με εσάς τον ίδιο ή το avatar σας. Έχουμε, δηλαδή, κατά κάποιον τρόπο, μια "εμβύθιση" στην εμπειρία.
Νομίζω ότι ο Mark Zuckerberg έλκεται από το παλαιό όνειρο της τηλεμεταφοράς και επιχειρεί να του δώσει μια ψευδαίσθηση λύσης, μια εικονική λύση.
ΕΡ: Στην ουσία μέσω του metaverse ανοίγει η πόρτα για έναν ψηφιακό κόσμο που όμοιός του δεν υπάρχει. Τι δραστηριότητες θα μπορεί να εκτελεί εκεί μέσα ο άνθρωπος, θα μπορεί ας πούμε να ταξιδεύει από το σπίτι του;
ΑΠ: Εικονικοί κόσμοι με δυνατότητα διαδικτυακών αλληλεπιδράσεων ήδη υπάρχουν, κυρίως στα computer games. Αυτό που οραματίζεται ο Mark Zuckerberg, κατά τη γνώμη μου, είναι να φύγει σιγά σιγά από τις δύο διαστάσεις της οθόνης και, μέσω avatars αλλά και ολογραμμάτων, να δημιουργήσει εικονικούς κόσμους με "διαστρωματώσεις πραγματικότητας" (layers of reality), όπου ο χρήστης εμβυθιζόμενος θα μπορεί να έχει "αυθεντικό" αίσθημα παρουσίας. Αυτό που προς το παρόν σχεδιάζεται είναι η δυνατότητα να μπορώ, για παράδειγμα, μέσω του avatar μου να επισκέπτομαι από το σπίτι μου τον εικονικό κόσμο κάθε μαγαζιού και να δοκιμάζω ρούχα, παπούτσια κλπ.
Σε αυτούς τους εικονικούς κόσμους, το metaverse κατά Zuckerberg, υπόσχεται ότι μπορούν να λάβουν χώρα όλες σχεδόν οι δραστηριότητες της ζωής μας, από εργασία, εκπαίδευση και επικοινωνία μέχρι διασκέδαση, ταξίδια και πολλά άλλα. Φαίνεται λοιπόν, και μάλιστα επειδή στον αγώνα αυτό δρόμου έχει μπει και η Microsoft του Bill Gates με την εφαρμογή Teams, ότι ένα μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς μας κάποια στιγμή στο μέλλον θα λαμβάνει χώρα σε εικονικούς κόσμους, αλλά και σε κόσμους όπου συνυπάρχουν το πραγματικό με το εικονικό.
Το θέμα είναι αυτούς τους κόσμους, ουτοπικούς και δυστοπικούς, που διαθέτουν πλέον για τον καθένα μας λεπτομερή προσωπικά μας δεδομένα, ποιος τους διαχειρίζεται;
ΕΡ: Ίσως ένας από τους λόγους για τους οποίους το Facebook (αλλά και γενικά κάθε social media) αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας μας, είναι από το μία το γεγονός ότι είναι εξαιρετικά απλό στη χρήση του και από την άλλη ότι επιτρέπει στον καθένα πρόσβαση σε αυτό, εντελώς δωρεάν. Θα ισχύσει, το ίδιο και για το metaverse;
ΑΠ: Οι νέες τεχνολογίες χαρακτηρίζονται από υψηλή επιτάχυνση στην εξέλιξή τους που όμως δεν είναι γραμμική. Στην περίπτωση του metaverse που συζητάμε, η εικονική πραγματικότητα, που τόσο χρησιμοποιεί, είναι ήδη μαζί μας πολλά χρόνια τώρα, αφού ακόμη και στην Ελλάδα το 1994 στο συνέδριο "Από τα Computer Graphics στη Virtual Reality", που οργανώσαμε στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, ο αρχιμανδρίτης της Καρπάθου Καλλίνικος "αντάλλαξε" το καλυμμαύχι του με το κράνος της VR! Έπρεπε, όμως, να περάσει αρκετός χρόνος μέχρι το κράνος αυτό να μετατραπεί σε εύχρηστα και ελαφριά γυαλιά και να δημιουργηθούν εφαρμογές που ακόμη και σήμερα, πριν από τη γενικευμένη χρήση που μέσω του metaverse προτείνει ο Zuckerberg, είναι περιορισμένες.
*Αυτή είναι η αφίσα της εκδήλωσης του 1994, όπου χρησιμοποιήθηκαν τα εικονικά γυαλιά
Ένα δεύτερο απαραίτητο χαρακτηριστικό για την επιτυχία τόσο του hardware και του software, όσο και του όλου σχεδιασμού και της χρήσης των προϊόντων και των υπηρεσιών που βασίζονται στην ψηφιακή τεχνολογία είναι η ευχρηστία και η προσβασιμότητα. Στην Ελλάδα, ήδη από το 2007, έχει δημιουργηθεί με πρωτοβουλία του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ, μια κοινότητα επιστημόνων και φοιτητών από διάφορα πανεπιστημιακά εργαστήρια της χώρας αλλά και ανθρώπων των εφαρμογών, που ασχολούνται με το ενδιαφέρον αυτό θέμα.
Όσο για το facebook και βέβαια, όπως το λέτε, οφείλει πολλά στην εξέλιξή του, και στην ευχρηστία και στη δωρεάν πρόσβαση.
Η αλήθεια είναι ότι ο Mark Zuckerberg ενώ λέει ότι το metaverse θα φτιαχτεί από εταιρείες, δημιουργούς και αυτούς που αναπτύσσουν τις εφαρμογές, προς το παρόν με το νέο εταιρικό σχήμα Meta Platforms, Inc. και τις αθρόες προσλήψεις που κάνει, προχωρά μόνος του. Θεωρεί δηλαδή ξεκάθαρα ότι η facebook είχε την ιδέα και το όραμα και ξανοίγεται στους δρόμους που αυτός χαράζει. Φαίνεται, δηλαδή, ότι δεν αλλάζει τίποτα στο οικονομικό μοντέλο που προτείνει και ..."επιβάλλει".
ΕΡ: Για τους περισσότερους ανθρώπους , οι ανακοινώσεις του Ζουκεμπεργκ αποτέλεσαν "κεραυνό εν αιθρία". Ωστόσο για εσάς που έχετε αφιερώσει το ακαδημαϊκό σας έργο στην μελέτη των νέων τεχνολογιών, ήταν έκπληξη η μετάβαση σε αυτή τη νέα φάση της ψηφιακής εποχής; Είναι τώρα η κατάλληλη ώρα για να γίνει αυτό το βήμα;
ΑΠ: Το metaverse βασίζεται στις αρχές και εφαρμογές της εικονικής πραγματικότητας (Virtual Reality -VR) και της επαυξημένης τοιαύτης (Augmented reality - AR). Παραδείγματα περιβαλλόντων όπου ήδη υπήρξαν διαδικτυακές αλληλεπιδράσεις μέσω αρκετά ατελών avatars είναι αυτά του Second Life και Fortnite, αλλά και το Horizon Workspace του ίδιου του Zuckerberg. Ο Zuckerberg προσφέροντας όπως λέει σε μια κοινότητα 2,4 δισεκατομμυρίων ανθρώπων του facebook και Instagram "σχέσεις και επικοινωνία", ενώνοντας τις τελίτσες επιμέρους τεχνολογιών, που δεν είχαν βρει ακόμη μια κοινή "περπατησιά", σχεδιάζει να τους δώσει μια τεράστια ώθηση με το metaverse, ευαγγελιζόμενος καλύτερες κοινωνικές εμπειρίες για τους χρήστες.
Όμως, πέρα από τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές που οφείλουν να διαχειρίζονται με πολύ μεγάλες ταχύτητες τεράστια σύνολα δεδομένων, απαιτούνται δίκτυα ικανού εύρους για να διακινήσουν όλη αυτή την πληροφορία. Η δυσκολία εδώ έγκειται στο ότι ο Mark Zuckerberg πρέπει μάλλον να χρησιμοποιήσει δορυφορικά δίκτυα και εκεί θα συναντήσει τον Elon Musk, που έχει ήδη εκτοξεύσει για αυτό τον σκοπό σειρά δορυφόρων, ο αριθμός των οποίων ήδη ανέρχεται σε περίπου 1.800, προβλέπεται δε, σύμφωνα με όσα λέει, να ανέλθει μέχρι το 2027 σε 12.000 ή ακόμη και σε 42.000.
Όσο για τη στιγμή που διάλεξε ο Mark Zuckerberg για την ανακοίνωση αυτή, μια πρώτη ανάγνωση μάς λέει ότι θέλει να πείσει τους απαραίτητους για το νέο του εγχείρημα επενδυτές, διώχνοντας από πάνω του την άσχημη φήμη που σκιάζει το facebook τους τελευταίους μήνες.
Ένας δεύτερος λόγος είναι οπωσδήποτε η σχετική απομάκρυνση των νεανικών ηλικιών από το facebook. Γι' αυτούς και ίσως και πολλούς άλλους λόγους, ο Mark Zuckerberg διαλέγει να πάει τις εταιρείες του παραπέρα, να γίνουν δηλαδή, όπως αυτό το διερμηνεύει, meta.
ΕΡ: Στο βιβλίο του Neal Stephenson, Snow Crash (1992), "περιγράφεται ένας κόσμος εικονικής πραγματικότητας όπου ανήκει στις εταιρείες και οι τελικοί χρήστες αντιμετωπίζονται ως πολίτες μιας εταιρικής δυστοπικής δικτατορίας". Την παραπάνω αναφορά στο βιβλίο του Stephenson επικαλέστηκε ο γενικός διευθυντής του Twitter, Jack Dorsey για να χλευάσει ουσιαστικά τον Zuckerberg. Κατά πόσο σας βρίσκει σύμφωνους το εν λόγω σχόλιο;
ΑΠ: Τα λόγια αυτά του N. Stephenson μας θυμίζουν τα comics καθώς και τα βιβλία του Ian Fleming, όπου ο δυστοπικός κόσμος επιχειρείτο να δημιουργηθεί από ανθρώπους που πάντα συνδέονταν με μεγάλες εταιρείες. Εδώ και αρκετό καιρό, έχω την άποψη ότι η επιστημονική φαντασία αποτελεί πραγματικότητα και ως εκ τούτου αρκετές από αυτές τις "προφητείες" μπορεί να συμβούν, αν δεν έχουν ήδη συμβεί.
Ξέρετε, ενώ δικαίως ασχολούμεθα με τον ενδεχομένως δυστοπικό κόσμο του metaverse όπου θα ζήσουν τα παιδιά μας, η υπερβολική ενασχόληση με αυτά που ίσως συμβούν στο μέλλον αποτελεί μια μετάθεση από τα φοβερά και τρομερά που συμβαίνουν στο παρόν στον πραγματικό-αναλογικό κόσμο μας.
Τελειώνοντας πρέπει να πούμε ότι η τεχνολογική εξέλιξη έχει προσφέρει πολλά στην ανθρωπότητα, με άλλα λόγια στον πραγματικό κόσμο μας, αρκεί μόνο να αναλογιστούμε τις εφαρμογές των νέων τεχνολογιών στην ιατρική. Έτσι και το metaverse, και ό,τι αυτό θα φέρει μαζί του, μια και κάθε νέα εφεύρεση έχει σαν επακόλουθο και πολλές άλλες, θα έχει οπωσδήποτε και εφαρμογές με θετικό πρόσημο.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
