«Αιμομικτικές όπως οι σχέσεις των Θεών» αποκαλεί τις σχέσεις μεταξύ των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, πολιτικών και της κυβέρνησης ο πρώην αμερικανός πρέσβης στην Αθήνα Τσαρλς Ρις σε αποκαλυπτικό τηλεγράφημα που απέστειλε τον Ιούλιο του 2006 στο State Department με αντικείμενο την διαπλοκή στα Ελληνικά media και τις επιπτώσεις της στην Αμερικανική πολιτική.
Κάνοντας λόγο για τον «ελληνικό όρο ‘διαπλεκόμενα’» ο αμερικανός πρέσβης προσθέτει ότι «τα ιδιωτικά ΜΜΕ στην Αθήνα ελέγχονται από μία μικρή ομάδα ανθρώπων που δημιούργησαν ή κληρονόμησαν τις περιουσίες τους μέσω ναυτιλιακών, τηλεπικοινωνιακών, τραπεζικών, πετρελαϊκών ή άλλων επιχειρήσεων, και έχουν μεταξύ τους συγγένεια εξ αγχιστείας, ή παντρεύονται με πολιτικούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους ή/ και άλλους ισχυρούς επιχειρηματίες».
Σύμφωνα με τον κ. Ρις, «η ελληνική βιομηχανία των media ελέγχεται από μεγιστάνες, στους οποίους δίνεται η δυνατότητα να χρηματοδοτούν τις ζημιογόνες επιχειρήσεις τους στα ΜΜΕ, λόγω της επιτυχημένης λειτουργίας των υπόλοιπων επιχειρήσεών τους» για να «ασκήσουν πολιτική και οικονομική επιρροή».
«Βιομηχανία ενίσχυσης επιρροής τα ΜΜΕ»
Με μια πρώτη ματιά, τα ελληνικά ΜΜΕ ενδεχομένως να θυμίζουν τα αμερικανικά ΜΜΕ, όντας ένα «μείγμα» ταμπλόιντ και παραδοσιακού σχήματος εφημερίδων, εθνικής και τοπικής εμβέλειας τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών σταθμών, με συνταγματικές εγγυήσεις που διαφυλάττουν την ελευθερία του Τύπου.
Με μια πιο προσεκτική ματιά όμως, η ελληνική βιομηχανία των media ελέγχεται από μεγιστάνες, στους οποίους δίνεται η δυνατότητα να χρηματοδοτούν τις ζημιογόνες επιχειρήσεις τους στα ΜΜΕ, λόγω της επιτυχημένης λειτουργίας των υπόλοιπων επιχειρήσεών τους
Έτσι, οι επιχειρήσεις που διαθέτουν στα media τους δίνουν τη δυνατότητα να ασκούν πολιτική και οικονομική επιρροή. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα ΜΜΕ συχνά προβάλλουν μία σχεδόν ομοιόμορφη εικόνα, εκτός των διαχωρισμών σύμφωνα με τις κομματικές γραμμές.
Παρομοίως, ένας πανομοιότυπος αντιαμερικανισμός εγχέεται σε σχεδόν κάθε ζήτημα, αλλά έχει λίγες επιπτώσεις στις διμερείς σχέσεις.
Η ιστορία των ελληνικών media από τον Όμηρο στο διαδίκτυο
Ο Όμηρος έκανε ένα «ρεπορτάζ» του Τρωικού Πολέμου, μερικές εκατοντάδες χρόνια αφότου συνέβη και χρησιμοποίησε τα δεδομένα του πολέμου για να δημιουργήσει ένα ποιητικό έπος με μάχες μεταξύ των Θεών, με τους ανθρώπους να είναι τα πιόνια.
Τα σημερινά ελληνικά ΜΜΕ χρησιμοποιούν το ίδιο «χαρμάνι» γεγονότων και φαντασίας, με μια ισόποση δόση «deus ex machina» (σ.σ; από μηχανής Θεού) – δηλαδή εξωτερικών δυνάμεων που ελέγχουν τα γεγονότα.
Οι πρώτες σύγχρονες ελληνόγλωσσες εφημερίδες δημιουργήθηκαν στη Βιέννη και στο Παρίσι τον 18ο αιώνα, και αποτέλεσαν σημαντικό παράγοντα στον ελληνικό αγώνα για ανεξαρτησία από του Οθωμανούς. Με την ίδρυση του νέου ελληνικού κράτους, δημιουργήθηκε μία παράδοση να βρίσκεται στο στόχαστρο μια εξωτερική δύναμη (πρώτα οι Μεγάλες Δυνάμεις μετά οι ΗΠΑ) για όλα τα κακά που ενέσκηπταν στην Ελλάδα.
Ο «χάρτης» των ελληνικών ΜΜΕ
Η Ελλάδα σήμερα διαθέτει 160 εφημερίδες, 180 τηλεοπτικούς σταθμούς, 800 ραδιοφωνικούς σταθμούς, 3.500 περιοδικά και μόλις 10 εκατομμύρια ανθρώπους. (Η Πορτογαλία, με τον ίδιο πληθυσμό, διαθέτει 35 εφημερίδες, 62 τηλεοπτικούς σταθμούς και 221 ραδιοφωνικούς σταθμούς σύμφωνα με το "World Factbook" of 2004).
Πώς όλες αυτές οι επιχειρήσεις των media είναι κερδοφόρες; Δεν είναι. Όλες επιχορηγούνται από τους ιδιοκτήτες τους, που, παρότι θεωρούν ευπρόσδεκτο κάθε έσοδο από τη διαφημιστική πίτα, χρησιμοποιούν κυρίως τα ΜΜΕ για να ασκήσουν πολιτική και οικονομική επιρροή, και επομένως να ασκούν πολιτική και οικονομική επιρροή, ενδιαφερόμενοι σημαντικά λιγότερο για τα κέρδη τους από τις επιχειρήσεις τους στα ΜΜΕ.
Ένας έλληνας αρθρογράφος περιέγραψε την κατάσταση στον ελληνικό Τύπο σαν ένα κομμάτι μουσακά με πολλά στρώματα ψημένα μεταξύ τους.
Η ελληνική κοινή γνώμη, ανέφερε, δεν προσέχει τα ΜΜΕ. Όμως οι δημοσκοπήσεις αντανακλούν υψηλά επίπεδα αντιαμερικανισμού (ή, όπως επισήμανε, «αντικυβερνητισμού» ή οτιδήποτε «αντί»), γιατί ο κόσμος θέλει να εκτονώσει κάπου την οργή του.
Αν ανοίξεις λίγο περισσότερο τον μουσακά είπε, θα δεις ότι η κοινή γνώμη είναι σε γενικές γραμμές ικανοποιημένη με τις αποφάσεις της κυβέρνησης, ακόμη και αυτές στις οποίες Ελλάδα και ΗΠΑ συμμαχούν.
Ποιοι είναι τα Μέσα;
Τα ιδιωτικά ΜΜΕ στην Αθήνα ελέγχονται από μία μικρή ομάδα ανθρώπων που δημιούργησαν ή κληρονόμησαν τις περιουσίες τους μέσω ναυτιλιακών, τηλεπικοινωνιακών, τραπεζικών, πετρελαϊκών ή άλλων επιχειρήσεων, και έχουν μεταξύ τους συγγένεια εξ αγχιστείας, ή παντρεύονται με πολιτικούς και κυβερνητικούς αξιωματούχους ή/ και άλλους ισχυρούς
επιχειρηματίες.
Παραδείγματος χάριν, ο ιδιοκτήτης ναυτιλιακών επιχειρήσεων Βαρδής Βαρδινογιάννης είναι στενός φίλος του Χρήστου Λαμπράκη, εκδότη του «Βήματος», των «Νέων», της «Athens News», και του ενημερωτικού ιστότοπου «in.gr», και ο Λαμπράκης έχει κυβερνητικά συμβόλαια στις κατασκευές.
Τα δύο παιδιά του Βαρδινογιάννη έχουν παντρευτεί με τις εφοπλιστικές οικογένειες Γουλανδρή και Νομικού. Η αδελφή του έχει παντρευτεί τον βουλευτή της ΝΔ Γιάννη Κεφαλογιάννη που είναι ειδικός σύμβουλος του πρωθυπουργού Καραμανλή.
«Ο ελληνικός όρος διαπλεκόμενα»
Ο ελληνικός όρος «διαπλεκόμενα» αναφέρεται αποκλειστικά στον ιστό των αλληλοσυνδεόμενων συμφερόντων μεταξύ των ΜΜΕ, των επιχειρήσεων και της κυβέρνησης. Ο σημερινός υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας (σ.σ: Μανόλης Κεφαλογιάννης) δήλωσε ότι η κυβέρνηση είναι μαριονέτα που λειτουργεί σύμφωνα με τις ιδιοτροπίες των διαπλεκόμενων συμφερόντων (το σχόλιο του δεν προκάλεσε ευχαρίστηση ούτε στους μεγιστάνες του Τύπου ούτε στον πρωθυπουργό, αλλά για κάποιο λόγο παρέμεινε στη θέση του).
Οι σχέσεις (τους) είναι πιο περίπλοκες και «αιμομικτικές» από αυτές μεταξύ των Θεών, των ημίθεων και των ανθρώπων στην ελληνική μυθολογία.
Σε ό,τι αφορά τους δημοσιογράφους, είναι κακοπληρωμένοι και συνήθως πολυθεσίτες για να μπορούν να πληρώνουν τους λογαριασμούς τους.
Δεν είναι ασυνήθιστο ένας δημοσιογράφος να εργάζεται σε γραφείο Τύπου υπουργείου, παρότι καλύπτει το ρεπορτάζ του συγκεκριμένου υπουργείου. Έχουν πλήρη επίγνωση των πολλών αφεντικών που έχουν (...). Είναι ακόμη σύνηθες οι δημοσιογράφοι να λαμβάνουν δώρα, ή ακόμη και χρήματα, από ανθρώπους οι οποίοι σχετίζονται με τα ρεπορτάζ που καλύπτουν.
Η Οργανωτική Επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 ήταν γνωστό ότι πλήρωνε δημοσιογράφους προκειμένου να γράφουν ευνοϊκά ρεπορτάζ (...)
Επιπρόσθετα, πολλοί ιδιοκτήτες ΜΜΕ και διαμορφωτές της κοινής γνώμης παραδοσιακά είχαν το βλέμμα τους στη Σοβιετική Ένωση όσον αφορά τα ιδεολογικά τους πιστεύω.
Κάποια από τους ιδιοκτήτες ΜΜΕ έχουν «δεσμούς πετρελαίου» με την Μέση Ανατολή. Κάποιοι έχουν ιδεολογικούς ή οικονομικούς λόγους να αντιτίθενται στην παγκοσμιοποίηση, φοβούμενοι ότι θα πλήξει τα δικά τους πολύπλευρα διεθνή οικονομικά συμφέροντα.
Τέλος, η ελληνική κοινή γνώμη τρέφεται σήμερα, όπως και στο 800 πΧ, σε μύθους, αποδιοπομπαίους τράγους, και θεωρίες συνωμοσίας, με τις ΗΠΑ να εξεικονίζονται σαν «Πλανητικός Ηγέτης», που ευθύνεται για τα εσωτερικά προβλήματα της Ελλάδας και το μειωμένο γόητρο της στην διεθνή σκηνή.
Οι ΗΠΑ ακόμη συχνά παρουσιάζονται ότι ευνοούν τους γείτονες της Ελλάδας, στη διεθνή πολιτική σκηνή (Τουρκία, Μακεδονία, κλπ) σε βάρος των ελληνικών συμφερόντων.
Πού οδηγούν όλα αυτά;
Ακόμη και αν η ελληνική κυβέρνηση θεσμοθετήσει νέο νόμο για τα ΜΜΕ, κάποιοι εκφράζουν το σκεπτικισμό τους αν η κυβέρνηση μπορεί να βάλει σε τάξη το χάος των media, καθότι αυτό θα σήμαινε αναμέτρηση με τους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ.
Αν οι έλληνες ιδιοκτήτες των ΜΜΕ αλλάξουν ριζικά στάση, (...) θα ήταν δυνατόν να δούμε μια προϊούσα μείωση του συναισθηματικού αντιαμερικανισμού που «χρωματίζει» τα media, και μία στροφή σε ρεπορτάζ πιο αντικειμενικά με έμφαση στα γεγονότα.
Τα καλά νέα είναι ότι η σχέση μας με την ελληνική κυβέρνηση παραμένει ισχυρή, παρά τις προσπάθειες των ΜΜΕ, και η ελληνική κοινή γνώμη βολεύεται στο να εκτονώνεται κατά της Αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής ενόσω θαυμάζει πολλές πτυχές της αμερικανικής κουλτούρας.
Πηγή: Eπιμέλεια: Στέλιος Κάνδιας
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.