Του Αντώνη Αντζολέτου
Ο βορράς και ο νότος στην Ευρώπη έχουν πολλά πράγματα να χωρίσουν. Την περίοδο της κρίσης, την προηγούμενη δεκαετία, οι «ατέλειες» του ευρώ, το κοινωνικό πρόσωπο της γηραιάς ηπείρου και οι πολιτικές της λιτότητας ήταν το αντικείμενο των διαφωνιών για μια ισότιμη συνύπαρξη που τελικά δεν ήρθε ποτέ. Η επιμονή του βορρά κυρίως στις πολιτικές της αυστηρής δημοσιονομικής πειθαρχίας μεγάλωσαν το χάσμα. Φταίει το διαφορετικό μοντέλο διακυβέρνησης;
Χαρακτηριστικές περιπτώσεις πολυκομματικών σχημάτων πλειοψηφίας είναι οι σκανδιναβικές χώρες (Σουηδία, Φινλανδία, Νορβηγία, Δανία, Ισλανδία) και άλλα ισχυρά κράτη του βορρά όπως η Γερμανία, το Βέλγιο, η Αυστρία, η Ολλανδία κλπ.
Η πολιτική κουλτούρα στις περισσότερες από αυτές τις χώρες είναι πολύ διαφορετική από την ελληνική. Η συνέχεια του κράτους αποτελεί μια πραγματικότητα με τη δημόσια διοίκηση να μην εξαρτάται από την εκάστοτε κυβέρνηση. Ακόμα και η εξωτερική πολιτική μένει ανεπηρέαστη από τις εναλλαγές που καταγράφονται στην εξουσία.
Ο άλλος βασικός λόγος των μετεκλογικών συμπορεύσεων είναι τα αναλογικά εκλογικά συστήματα που ισχύουν. Η απόλυτη πλειοψηφία στις περισσότερες περιπτώσεις φαντάζει σχεδόν αδύνατη. Στην Ευρώπη η συνεχής αύξηση των πολυκομματικών κυβερνήσεων, οφείλεται κυρίως στην αποδυνάμωση των άλλοτε ισχυρών κομμάτων.
Πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα συμπράξεων αποτελεί η Γερμανία που κυβερνάται από τους Σοσιαλδημοκράτες, που βγήκαν πρώτοι, τους Πράσινους και τους Φιλελεύθερους. Στην Ολλανδία υπάρχει τετρακομματική κυβέρνηση συνεργασίας Φιλελεύθερων και Κεντροδεξιών και στο Βέλγιο πλειοψηφία συνεργασίας επτά κομμάτων. Σε Δανία και Σουηδία έχουν υπάρξει κυβερνήσεις μονοκομματικές χωρίς, όμως να έχουν πλειοψηφία τα τελευταία 30 χρόνια. Αξίζει να σημειωθεί πως και οι χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ έχουν στο τιμόνι τους συνήθως από πολυκομματικές κυβερνήσεις.
Στο νότο ξεχωρίζουν η Ιταλία με κυβέρνηση συνασπισμού τεσσάρων κομμάτων της Ακροδεξιάς και της Δεξιάς με πρωθυπουργό τη Τζόρτζια Μελόνι. Έχει αποδειχτεί βέβαια πως στη γειτονική χώρα οι πλειοψηφίες που συγκροτούνται δεν μακροημερεύουν. Στην Ισπανία (αν και δεν είναι συνηθισμένο φαινόμενο) υπάρχει συγκυβέρνηση από τους Σοσιαλιστές και τους (αριστερούς) Podemos, με πρωθυπουργό τον ηγέτη του πρώτου κόμματος Πέδρο Σάντσεθ. Η Ουγγαρία, η Μάλτα, η Αλβανία και η Πορτογαλία έχουν μονοκομματικές κυβερνήσεις.
Οι κυβερνήσεις στη γηραιά ήπειρο κατά κανόνα δεν έχουν πετύχει. Η έλλειψη ικανών ηγετών είναι όλο και πιο ορατή.
Επιμύθιο: Δεν είναι μόνο το μοντέλο διακυβέρνησης. Η Ευρώπη έχει πολλά δομικά προβλήματα να επιλύσει τα επόμενα χρόνια και σε αυτά στάθηκαν αναλυτικά οι πρώην πρωθυπουργοί Κώστας Καραμανλής και Αντώνης Σαμαράς κατά την τοποθέτησή τους στο Ζάππειο την Τρίτη το βράδυ.
Στην Ελλάδα η απλή αναλογική μετά την μεταπολίτευση έχει δώσει δυο κυβερνήσεις συνεργασίας το 1989. Του Τζαννή Τζαννετάκη και του Ξενοφώντα Ζολώτα. Η οικονομική κρίση οδήγησε στην κυβέρνηση του Λουκά Παπαδήμου, που στηρίχθηκε από το ΠΑΣΟΚ, τη Ν.Δ. και το ΛΑΟΣ (Νοέμβριος 2011 – Μάιος 2012), την κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά που ανέλαβε τα ηνία της χώρας το καλοκαίρι 2012 (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜΑΡ), αλλά και οι κυβερνήσεις του Αλέξη Τσίπρα το 2015 με τον Πάνο Καμμένο (ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ).
Η ελληνική πολιτική πραγματικότητα χρήζει ειδικής ανάλυσης σχετικά με το θέμα των συνεργασιών. Η κουλτούρα των συναινέσεων είναι πολύ πρόσφατη και είναι σαφές πως δεν έχει αφομοιωθεί. Και σε αυτό το σημείο διαγκωνίζονται η Νέα Δημοκρατία με τον ΣΥΡΙΖΑ. Από την Κουμουνδούρου ανατρέχουν στα «κακώς κείμενα» των μονοκομματικών σχημάτων που οδήγησαν τη χώρα στα μνημόνια, ενώ από τη γαλάζια παράταξη ρίχνουν μεγάλο βάρος στη σταθερότητα που έχει ανάγκη η χώρα. Τη λειτουργικότητα του αναλογικού συστήματος αμφισβήτησε η σημερινή κυβέρνηση και επανέφερε έστω και σε διαφορετική μορφή την ενισχυμένη αναλογική τον Ιανουάριο του 2020.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
