Της Πηνελόπης Γκάλιου
Διαχωριστική κόκκινη γραμμή με κάθε ασάφεια και κενό που υπήρχε στην ισχύουσα νομοθεσία για τις παρακολουθήσεις και το πλαίσιο τις διέπει, τραβάει η κυβέρνηση με το νέο νομοσχέδιο που έθεσε σε δημόσια διαβούλευση και θα διαρκέσει έως τις 22 Νοεμβρίου, για τη «Διαδικασία άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών, κυβερνοασφάλεια και προστασία προσωπικών δεδομένων πολιτών». Όπως επανειλημμένα τόνιζαν κυβερνητικά στελέχη αλλά κι ο ίδιος ο πρωθυπουργός στις τοποθετήσεις του, η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να χειριστεί όλα τα ζητήματα θεσμικά με διαυγή και σταθερή θέση, και στο πλαίσιο αυτό, όπως σχολίαζε κυβερνητική πηγή, η άμεση νομοθετική πρωτοβουλία της κυβέρνησης εντάσσεται στον σαφή και ξεκάθαρο στόχο για ριζική αντιμετώπιση του ζητήματος των κακόβουλων λογισμικών στο εξής και των συνεπειών που αυτά φαίνεται να επέφεραν.
Η υπόθεση των παρακολουθήσεων και το πως αυτή εκτυλίσσεται στη δημόσια συζήτηση αλλά και η πολιτική της “εκμετάλλευση” από την αξιωματική αντιπολίτευση, όπως έχει δηλώνει η κυβέρνηση, επέβαλλαν και επίσπευσαν την άμεση νομοθετική κινητοποίηση και την κυβερνητική πρωτοβουλία να εκσυγχρονίσει αλλά και να θωρακίσει το σχετικό νομοθετικό πλαίσιο. Στόχος σε πολιτικό επίπεδο είναι να διαλυθεί κάθε σκιά που βαραίνει πάνω από την πολιτική σκηνή της χώρας αλλά και να σταματήσει έργω πλέον, τη λάσπη και τις συκοφαντίες που εκτοξεύονται εναντίον της κυβέρνησης, με κύριο υποκινητή τον ΣΥΡΙΖΑ όπως υποστηρίζει η κυβερνητική πλευρά.
Επί της ουσίας των ρυθμίσεων, σκοπός του νομοσχεδίου είναι ο εκσυγχρονισμός της διαδικασίας άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών με διασφάλιση όλων των απαιτούμενων εγγυήσεων, η αναδιάρθρωση της ΕΥΠ για τη βελτιστοποίηση της δράσης της, η ποινική μεταχείριση της εμπορίας, κατοχής και χρήσης λογισμικών παρακολούθησης, η αναβάθμιση του επιπέδου κυβερνοασφάλειας στη χώρα και η βέλτιστη ενσωμάτωση στο εθνικό δίκαιο της Οδηγίας για την προστασία έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.
Η παρακολούθηση πολιτικών προσώπων
Με δεδομένο ότι το “κουβάρι” των παρακολουθήσεων άρχισε να ξετυλίγεται με την παρακολούθηση του Νίκου Ανδρουλάκη, όπου διαπιστώθηκαν μια σειρά από «επιχειρησιακές αστοχίες», όπως σχολίασε χαρακτηριστικά ο πρωθυπουργός από το βήμα της Πολιτικής Επιτροπής της ΝΔ, ιδιαίτερο εδνιαφέρον έχουν οι αλλαγές που αφορούν την παρακολούθηση πολιτικών προσώπων καθώς μέχρι σήμερα δεν υπήρχε ειδική διαδικασία. Ωστόσο στο εξής για τα πολιτικά πρόσωπα προστίθενται επιπλέον ειδικές ασφαλιστικές δικλείδες και με το νομοσχέδιο δημιουργείται ένα τριπλό φίλτρο εγγυήσεων: α) τη διαδικασία κινεί μόνο η ΕΥΠ, β) θα πρέπει να δώσει άδεια ο πρόεδρος της Βουλής πριν από τη διπλή εισαγγελική κρίση και γ) το αίτημα για την άρση οφείλει να στηρίζεται σε συγκεκριμένα στοιχεία που καθιστούν άμεση και εξαιρετικά πιθανή τη διακινδύνευση της εθνικής ασφάλειας.
Επιπλέον μέχρι τώρα, την αίτηση άρσης θα μπορούσε να υποβάλλει κάθε δημόσια αρχή, ενώ με το νέο σχέδιο νόμου που αναμένετια να κατατεθεί στη Βουλή, τέτοια αίτηση μπορεί να κατατεθεί μόνο από την ΕΥΠ και την Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία. Η διαδικασία άρσης για λόγους εθνικής ασφάλειας ξεκινά με αίτηση της ΕΥΠ ή της Αντιτρομοκρατικής, κρίση εσωτερικού εισαγγελέα στην οικεία υπηρεσία και απόφαση αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου. Το δεύτερο εισαγγελικό φίλτρο προστέθηκε με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 9ης Αυγούστου 2022,μετά την απομάκρυνση του διοικητή της ΕΥΠ Παναγιώτη Κοντολέων και την παραίτηση του Γρηγόρη Δημητριάδη από την γενική γραμματεία του πρωθυπουργού, που ουσιαστικά επανέφερε διάταξη που είχε καταργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ το 2018.
Ενημέρωση παρακολουθούμενων
ο πρόσωπο στο οποίο έγινε άρση απορρήτου για λόγους εθνικής ασφάλειας μπορεί να ενημερώνεται εκ των υστέρων. Έως το 2021, ήταν δυνατόν να ενημερώνεται μόνο εφόσον δεν υφίστατο διακύβευση του σκοπού για τον οποίο διατάχθηκε η άρση. Έκτοτε δεν ήταν δυνατή η ενημέρωση όταν επρόκειτο για λόγους εθνικής ασφάλειας (ήταν όμως δυνατή για άρσεις προς διακρίβωση εγκλημάτων). Το ζήτημα αυτό είναι εξαιρετικά σύνθετο διότι πρέπει να συνυπολογίζονται αφενός δικαιώματα αλλά και η αποτελεσματικότητα της υπηρεσίας όταν πρόκειται για υψηλού επιπέδου κινδύνους. Με το νομοσχέδιο προτείνεται η ενημέρωση υπό την προϋπόθεση ότι δεν διακυβεύεται ο σκοπός για τον οποίο διατάχθηκε η άρση και μετά την πάροδο 3 ετών από την παύση της. Ενημερώνεται για το αν είχε παρακολουθηθεί για λόγους εθνικής ασφάλειας. Δεν έχει πρόσβαση στον φάκελο. Κι επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ στην πρώτη αμήχανη ανακοίνωσή του λέει ότι δεν θα γίνονται γνωστοί οι λόγοι παρακολούθησης, αξίζει να τους θυμίζει κάποιος ότι ούτε με όσα ίσχυαν ακόμη και επί της δικής τους διακυβέρνησης προβλεπόταν ενημέρωση για τους λόγους παρακολούθησης. Η ίδια ρύθμιση προβλεπόταν και πριν από το 2021. Αυτό που προστίθεται είναι η 3ετία. Την ίδια πρακτική ακολουθούν και πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Κι αυτό προκειμένου να υπάρχει απόσταση από γεγονότα υψίστης εθνικής ασφαλείας (όπως π.χ. τα γεγονότα του Έβρου και η κατασκοπεία της Ρόδου το 2020). Την ενημέρωση αποφασίζει τριμελές όργανο που απαρτίζεται από τον αρμόδιο εισαγγελέα, τον διοικητή της ΕΥΠ ή τον διευθυντή της ΔΑΕΕΒ και τον πρόεδρο της ΑΔΑΕ.
Στα βασικά σημεία του το νομοσχέδιο ορίζει ότι:
-Νόμιμη άρση απορρήτου επικοινωνιών μπορεί να γίνει για λόγους εθνικής ασφάλειας ή για διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων με απόφαση δικαστικής Αρχής.
-Ορίζεται η εθνική ασφάλεια. Έως σήμερα δεν υφίσταται στον νόμο ορισμός.
-Έως σήμερα την αίτηση άρσης θα μπορούσε να υποβάλλει κάθε δημόσια Αρχή. Με το νομοσχέδιο τέτοια αίτηση μπορεί να ζητήσει μόνο η ΕΥΠ και η Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία.
-Σε ό,τι αφορά τη διαδικασία άρσης για λόγους εθνικής ασφάλειας προβλέπεται: Αίτηση της ΕΥΠ ή της Αντιτρομοκρατικής, κρίση εσωτερικού εισαγγελέα στην οικεία υπηρεσία και απόφαση αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου.
Το δεύτερο εισαγγελικό φίλτρο προστέθηκε με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 9/8/2022, μετά τις αποκαλύψεις για την παρακολούθηση του προέδρυ του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκου Ανδρουλάκη και ουσιαστικά επανέφερε διάταξη που είχε καταργήσει ο ΣΥΡΙΖΑ το 2018.
Η μάχη της Βουλής
Η επόμενη πολιτική μάχη για την υπόθεση των παρακολουθήσεων αναμένεται να δοθεί πλέον στη Βουλή, όπου θα κατατεθεί μετά τη δημόσια διαβούλευση το σχετικό σχέδιο νόμου και εκεί οι πολιτικές δυνάμεις θα καθορίσουν τη στάση τους έναντι των νέων ρυθμίσεων αλλά και θα έχουν τη δυνατότητα να προτείνουν και νέες ή βελτιωτικές ρυθμίσεις ώστε τέτοια φαινόμενα, να μην απασχολήσουν ξανά τον πολιτικό βίο. Σε κάθε περίπτωση εκεί θα διαφανεί και το κλίμα που θα διαμορφωθεί στο δρόμο προς τις κάλπες του 2023 και αν θα συντηρηθεί το τοξικό κλίμα των τελευταίων ημερών ή θα επικρατήσει τελικά ο πολιτικός πολιτισμός των επιχειρημάτων και των έργων...
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
