Του Αντώνη Αντζολέτου
Για τις δημοσκοπήσεις έχουν γραφτεί πολλά και συνήθως οι «πρώτοι» τις επικαλούνται και οι «δεύτεροι» τις αμφισβητούν και τις αφορίζουν. Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο, δεν είναι πανάκεια και αποτελούν επιστημονικά εργαλεία καταγραφής και ανάλυσης της κοινής γνώμης.
Η πρόθεση ψήφου δείχνει την τάση που υπάρχει στην κοινωνία, η παράσταση νίκης ποιος θα κόψει πρώτος το νήμα (εξαιρετικά σπάνια αμφισβητείται), ενώ τα ποιοτικά στοιχεία αποτελούν το βασικό αντικείμενο μελέτης. Με βάση αυτά διαμορφώνουν τα κόμματα σε αρκετά μεγάλο βαθμό τις προτεραιότητές τους. Για αυτό, άλλωστε πραγματοποιούν συνεχώς και τις δικές τους έρευνες. Ακόμα και για τη δημοφιλία των προσώπων που θα επιλέξουν για τα ψηφοδέλτιά τους.
Οι επιτυχίες των δημοσκόπων είναι πολλές, όπως και οι αποτυχίες. Στην Ελλάδα σχεδόν ποτέ δεν έπεσαν έξω σε σχέση με τον νικητή των εκλογών. Στις κυπριακές κάλπες που στήθηκαν το 2008 οι σφυγμομετρήσεις προέβλεψαν με βεβαιότητα το νικητή, αλλά και τη σειρά των υποψηφίων.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα μη επιτυχημένων εκτιμήσεων ήταν οι έρευνες που είχαν γίνει στις ΗΠΑ το 2016. Όλοι περίμεναν άνετη επικράτηση της Χίλαρι Κλίντον, αλλά τελικά ο Ντόναλντ Τραμπ μπήκε στο οβάλ γραφείο του Λευκού Οίκου. Ούτε το δημοψήφισμα του 2015 στην Ελλάδα μετρήθηκε σωστά, αλλά ούτε και εκείνο του Brexit που έγινε ένα χρόνο μετά.
Βεβαίως τα δημοψηφίσματα αποτελούν ένα ξεχωριστό κομμάτι μελέτης. Το πιο πρόσφατό παράδειγμα που συζητήθηκε αρκετά αφορούσε τις πρόωρες εκλογές στην Πορτογαλία. Δεν ήταν τελικά μάχη στήθος με στήθος ανάμεσα στον σοσιαλιστή πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα και τον κεντροδεξιό αντίπαλό του Ρούι Ρίο. Ο Κόστα βγήκε αυτοδύναμος με 12 μονάδες διαφορά. Αυτό ίσως είναι το αποτέλεσμα όταν μεγάλα κοινωνικά στρώματα υποεκτιμούνται.
Τον ρόλο τους ως εργαλείου ανάλυσης της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας αναδεικνύουν έμπειροι αναλυτές ανεξαρτήτως των αστοχιών που έχουν καταγραφεί. Δεν αποτελούν μέθοδο χειραγώγησης ή επηρεασμού της κοινής γνώμης, άλλα το μέσο αποτύπωσης της πραγματικότητας. Καταγράφουν τις απόψεις και στάσεις της κοινής γνώμης αποκλειστικά τη χρονική στιγμή που πραγματοποιούνται. Είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο και πάντα πρέπει να υπολογίζονται οι απρόβλεπτες πολιτικές εξελίξεις που μπορεί να μετακινήσει ψηφοφόρους από την αρχική επιλογής τους.
Και βέβαια το γεγονός πως περίπου το 25% των πολιτών αποφασίζουν τι θα ψηφίσουν όταν προκηρυχθούν εκλογές και περίπου το 10% όταν βρεθούν μπροστά από το παραβάν. Πως θα μπορούσε μια δημοσκόπηση να το προβλέψει αυτό; Για αυτό, άλλωστε τα κόμματα δίνουν αγώνα δρόμου για να διεισδύσουν στην «πίτα» των αναποφάσιστων ή όσων αποφεύγουν να απαντήσουν στα τηλεφωνήματα των εταιριών μέτρησης.
Η φθορά της κυβέρνησης κάθε φορά θεωρείται δεδομένη, όμως κρίσιμος παράγοντας είναι η τακτική που ασκεί η εκάστοτε αντιπολίτευση. Τα εθνικά θέματα ή οι μεγάλες κρίσεις, συνήθως συσπειρώνουν τον κόσμο γύρω από τη «σημαία». Αυτό συνέβη και στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια όπου εκτός από τα ελληνοτουρκικά η πανδημική κρίση δεν έδωσε χώρο στον ΣΥΡΙΖΑ να αναπτυχθεί ή ακόμα και να αποτινάξει από πάνω του την περίοδο διακυβέρνησης με τους ΑΝΕΛ. Το δημοσκοπικό προβάδισμα της Νέας Δημοκρατίας είναι σταθερό και δύσκολα αμφισβητείται σχεδόν από το 2016, όταν ακόμα το κόμμα του Αλέξη Τσίπρα ήταν στην κυβέρνηση.
Επιμύθιο: «Μην πυροβολείτε τους δημοσκόπους».
Το μόνο σίγουρο είναι πως η πραγματική δημοσκόπηση πραγματοποιείται την ώρα της κάλπης.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
