Η Κοινή Διακήρυξη στη Σύνοδο Κορυφής της Διαδικασίας για τη Συνεργασία στη Νοτιοανατολική Ευρώπη

Η SEECP αποδοκιμάζει και καταδικάζει επίσης την παράνομη, αδικαιολόγητη και απρόκλητη εισβολή στην Ουκρανία από ένοπλες δυνάμεις της Ρωσικής Ομοσπονδίας

Ρητή αναφορά στον Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου, βασικό μέρος του οποίου αποτελεί ο ΤΑΡ ο οποίος βάζει τη χώρα μας στον ενεργειακό «χάρτη» της ευρύτερης περιοχής, κάνει η Κοινή Διακήρυξη της Συνόδου Κορυφής της Διαδικασίας Συνεργασίας Νοτιοανατολικής Ευρώπης (South Εast Europe Cooperation Process – SEECP).

Όπως επισημαίνεται, τα αποθέματα και οι βιώσιμες οδεύσεις μεταφοράς της Ανατολικής Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας αποτελούν λύση για τις ενεργειακές ανάγκες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, από κοινού με το LNG από διάφορους διεθνείς παρόχους.

Στην Κοινή Διακήρυξη σημειώνεται ακόμα πως «οι τρέχουσες υπερβολικές αυξήσεις των τιμών στον ενεργειακό εφοδιασμό αποτελούν εμπόδιο στις προσπάθειες μείωσης της φτώχειας και στην ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών της περιοχής».

Μιλώντας νωρίτερα, μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επισήμανε ότι η Αλεξανδρούπολη καθίσταται νέος κόμβος που μπορεί να φέρει τη γειτονία μας στο επίκεντρο της στρατηγικής ενεργειακής τροφοδοσίας των Βαλκανίων αλλά και ολόκληρης της ΝΑ Ευρώπης.

«Κοινή επιδίωξη είναι η ενεργειακή ασφάλεια μέσω της διαφοροποίησης των πηγών και η ανακούφιση των πολιτών από τις ανατιμήσεις» σημείωσε.

«Τονίζουμε για ακόμη μια φορά τη σταθερή πίστη μας στο κοινό, ευρωπαϊκό μέλλον μας. Στους ταραχώδεις καιρούς που διανύουμε, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αποδειχθεί πως είναι η πιο επιτυχής προσπάθεια για τη διασφάλιση της ειρήνης, της σταθερότητας, καθώς και της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής ευημερίας στην ήπειρό μας» αναφέρει ακόμα η Κοινή Διακήρυξη.

Η SEECP αποδοκιμάζει και καταδικάζει επίσης την παράνομη, αδικαιολόγητη και απρόκλητη εισβολή στην Ουκρανία από ένοπλες δυνάμεις της Ρωσικής Ομοσπονδίας, ενώ επισημαίνει πως η πλήρης ενσωμάτωση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξυπηρετεί το βέλτιστο συμφέρον τόσο της περιοχής όσο και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η ΚΟΙΝΗ ΔΙΑΚΗΡΥΞΗ ΣΥΝΟΔΟΥ ΚΟΡΥΦΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

«Υπό την Προεδρία του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη, εμείς, οι συμμετέχοντες στη Διάσκεψη Κορυφής της Διαδικασίας Συνεργασίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEECP), Πρόεδρος Borut Pahor, Πρόεδρος Milo Đukanović, Πρόεδρος Vjosa Osmani-Sadriu, Πρόεδρος Šefik Džaferović, Πρωθυπουργός Natalia Gavriliţă, Πρωθυπουργός Dimitar Kovacevski, Πρωθυπουργός Edi Rama, Πρωθυπουργός Andrej Plenković, Αναπληρωτής Πρωθυπουργός Sorin Grindeanu, Υπουργός Εξωτερικών Nikola Selaković, Υπουργός Εξωτερικών Teodora Gencovska και Υφυπουργός Εξωτερικών Faruk Kaymakcı•

Παρουσία του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Charles Michel, και της Γενικής Γραμματέως του Συμβουλίου Περιφερειακής Συνεργασίας (RCC) κας Majlinda Bregu•

Επιβεβαιώνοντας την ισχυρή δέσμευσή μας στις ιδρυτικές αρχές του Χάρτη της SEECP, του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και στα σχετικά κείμενα της ΕΕ, του ΟΑΣΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης•

Δίνοντας έμφαση στη δέσμευσή μας στις αξίες της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου, της αλληλεγγύης, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών, ως ακρογωνιαίο λίθο οικονομικής και κοινωνικής προόδου στην περιοχή μας•

Αναγνωρίζοντας τον ρόλο και τη σημασία της SEECP ως κύριου πολιτικού forum συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, που εδράζεται στην κοινή ισχυρή πολιτική βούληση, με έμφαση στο γεγονός ότι αποτελεί μια διαδικασία συμπεριληπτική, αυτοσυντηρούμενη, περιφερειακής ιδιοκτησίας, και βασισμένη στην αρχή της ισότητας•

Τονίζοντας το κοινό όραμά μας για την ευρωπαϊκή προοπτική ολόκληρης της περιοχής μας ως κύριου μέσου για την επίτευξη ειρήνης, ασφάλειας, καθώς και κοινωνικής συνοχής και οικονομικής ανάπτυξης, μέσω συνεργασίας•

Επαναλαμβάνοντας την ιδιαίτερη προσοχή μας στην ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων και στη σημασία απελευθέρωσης θεωρήσεων με την ΕΕ για ολόκληρη την περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης•

Αναγνωρίζοντας τις παγκόσμιες προκλήσεις της πανδημίας COVID-19 και τις επαχθείς κοινωνικο-οικονομικές επιπτώσεις της στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καλωσορίζοντας, ταυτόχρονα, την αλληλεγγύη που επέδειξαν οι συμμετέχοντες στην SEECP και οι εταίροι τους στο μετριασμό και την υπέρβασή τους•

Αποδοκιμάζοντας και καταδικάζοντας την παράνομη, αδικαιολόγητη και απρόκλητη εισβολή στην Ουκρανία από ένοπλες δυνάμεις της Ρωσικής Ομοσπονδίας• εκφράζοντας την ισχυρή υποστήριξή μας στην κυριαρχία, την εδαφική ακεραιότητα και την ανεξαρτησία της• εκφράζοντας την αλληλεγγύη μας προς την Ουκρανία, την κυβέρνησή της και τον φίλο ουκρανικό λαό•

Διαβεβαιώνοντας, σε μια πολύ απαιτητική περίοδο για την ειρήνη και την ασφάλεια στην Ευρώπη, πως είμαστε δεσμευμένοι να εντείνουμε τις προσπάθειες για την ενίσχυση της συνεργασίας και του συντονισμού μας στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας, και να υπερασπισθούμε τις ευρωπαϊκές αξίες που υποστηρίζουν την υπεροχή του διεθνούς δικαίου, της βασισμένης σε κανόνες διεθνούς τάξης και των σχέσεων καλής γειτονίας•

Υπενθυμίζοντας την ουσία και τα παραδοτέα των προηγούμενων Δηλώσεων Συνόδων Κορυφής της SEECP•

Υπογραμμίζοντας τη σημασία που έχει για το μέλλον της περιοχής η Στρατηγική της Νοτιοανατολικής Ευρώπης 2030, που στοχεύει στην προώθηση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των ΗΕ, μέσω της περιφερειακής συνεργασίας•

Επιβεβαιώνοντας την ανάγκη συνεργασίας σε περιφερειακό επίπεδο ως απάντηση στις κοινές περιφερειακές και παγκόσμιες προκλήσεις•
Συμφωνήσαμε τα ακόλουθα:

ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Τονίζουμε για ακόμη μια φορά τη σταθερή πίστη μας στο κοινό, ευρωπαϊκό μέλλον μας. Στους ταραχώδεις καιρούς που διανύουμε, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αποδειχθεί πως είναι η πιο επιτυχής προσπάθεια για τη διασφάλιση της ειρήνης, της σταθερότητας, καθώς και της οικονομικής ανάπτυξης και της κοινωνικής ευημερίας στην ήπειρό μας.

Έτσι, αναγνωρίζοντας την ποικιλομορφία των σχέσεων των συμμετεχόντων στην SEECP με την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της πρόσφατης αίτησης προσχώρησης στην ΕΕ ενός Συμμετέχοντος στην SEECP, υποστηρίζουμε σθεναρά την ευρωπαϊκή προοπτική καθενός από αυτούς, με βάση την αρχή της αξιοκρατικής αξιολόγησης κάθε εταίρου ξεχωριστά για την εκπλήρωση των σχετικών προϋποθέσεων, δεδομένου ότι θεωρούμε ότι θα ενισχύσει την ασφάλεια, την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και θα εγγυηθεί την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, του κράτους δικαίου και των θεμελιωδών ελευθεριών. Οι υποψήφιοι επαναλαμβάνουν την αφοσίωσή τους στις ευρωπαϊκές αξίες και αρχές και στην επιτέλεση των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων προς το συμφέρον των λαών τους.

Πιστεύουμε πως η πλήρης ενσωμάτωση της Νοτιοανατολικής Ευρώπης στην Ευρωπαϊκή Ένωση εξυπηρετεί το βέλτιστο συμφέρον τόσο της περιοχής όσο και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον εκπληρωθούν πλήρως οι απαιτούμενες προϋποθέσεις. Οι Συμμετέχοντες στην SEECP που είναι ήδη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν την ευρωπαϊκή προοπτική των Συμμετεχόντων στην SEECP που επιθυμούν να προσχωρήσουν.

Δεδομένου ότι η ευρωπαϊκή προοπτική της Νοτιοανατολικής Ευρώπης αποτελεί μείζονα στρατηγική επιλογή για τους Συμμετέχοντες στην SEECP, αναγνωρίζουμε την ανάγκη περαιτέρω ενίσχυσης του πολιτικού διαλόγου μεταξύ της ΕΕ και των εταίρων στην περιοχή που δεν είναι μέλη της ΕΕ, προκειμένου να επιτευχθεί υψηλότερο επίπεδο συντονισμού και συνεργασίας σε αποφάσεις, πολιτικές και θέσεις που λαμβάνουν η ΕΕ και οι Συμμετέχοντες στη SEECP, και να διευκολυνθεί εναρμόνιση της νομοθεσίας των Συμμετεχόντων στη SEECP που δεν είναι μέλη της ΕΕ με το κεκτημένο της ΕΕ. Ομοίως, καλούμε για μία αξιοκρατική επιτάχυνση της διαδικασίας ευρωπαϊκής ενσωμάτωσης, σύμφωνα με την πρόοδο που έχει επιτύχει καθένας από τους Συμμετέχοντες στη SEECP που επιδιώκουν την ένταξη.

Λαμβάνοντας, επιπλέον, υπόψη τη σημασία εμβάθυνσης της προσήλωσης στις θεμελιώδεις ελευθερίες και στις δημοκρατικές αξίες, στο κράτος δικαίου και στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής προοπτικής της περιοχής, οι Συμμετέχοντες αποδίδουν ιδιαίτερη σημασία στην ενίσχυση των συνεργειών στον τομέα της Εκπαίδευσης. Η εκπαίδευση για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι ένα ουσιώδες εργαλείο για την προώθηση ειρήνης και αλληλεγγύης, καθώς και σχέσεων καλής γειτονίας, βελτιώνοντας και διατηρώντας, με τον τρόπο αυτό, σταθερές διεθνείς σχέσεις και γόνιμη συνεργασία• ως εκ τούτου, η ενίσχυση εκπαιδευτικών συνεργειών στον τομέα αυτόν θα αποτελεί στο εξής αμοιβαία δέσμευση των Συμμετεχόντων.
Επιπλέον, όσον αφορά στην υποστήριξη του κοινωνικο-οικονομικού μετασχηματισμού των υποψηφίων της Νοτιοανατολικής Ευρώπης για ένταξη στην ΕΕ, οι Συμμετέχοντες προτρέπουμε για την εφαρμογή των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί στο πλαίσιο της Κοινής Περιφερειακής Αγοράς και του Πράσινου Θεματολογίου για τα Δυτικά Βαλκάνια, σύμφωνα με τις αρχές της ισότητας και της συμπεριληπτικότητας. Οι Συμμετέχοντες αναγνωρίζουμε τον ρόλο του RCC και της CEFTA σε αυτές τις προσπάθειες.

Οι Συμμετέχοντες αναγνωρίζουμε τη μετασχηματιστική φύση της ευρωπαϊκής προοπτικής, που απαιτεί μια προσέγγιση εμπλοκής ολόκληρης της κοινωνίας. Ως εκ τούτου, οι Συμμετέχοντες υποστηρίζουμε την ενίσχυση των μηχανισμών εμπλοκής των κοινοβουλίων και της κοινωνίας των πολιτών και αναγνωρίζουμε τον ρόλο του RCC στην προώθηση της διακυβερνητικής, κοινοβουλευτικής και άλλων μορφών συνεργασίας σε περιφερειακό επίπεδο, εν όψει της ενσωμάτωσης στην ΕΕ.

Εν όψει της συμμετοχής της κοινωνίας των πολιτών στην περιφερειακή συνεργασία, οι Συμμετέχοντες σημειώνουμε τη δημιουργία του Μηχανισμού Διαλόγου με την Κοινωνία των Πολιτών, στο πλαίσιο της Στρατηγικής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης 2030.

ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Οι πρόσφατες παγκόσμιες εξελίξεις στη διεθνή αγορά ενέργειας έφεραν στο προσκήνιο την ανάγκη για ενίσχυση της ενεργειακής ασφάλειας. Οι πρόσφατες προκλήσεις στον ενεργειακό τομέα, σε συνέχεια του πολέμου στην Ουκρανία, μπορούν να ξεπερασθούν μόνο με στενότερη συνεργασία, αλληλεγγύη και συλλογική δράση από πλευράς όλων των εμπλεκομένων μερών.

Οι Συμμετέχοντες στη SEECP συμφωνούμε ότι η ενεργειακή ασφάλεια της Νοτιοανατολικής Ευρώπης εξαρτάται από τη διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και των οδεύσεων εφοδιασμού. Οι Συμμετέχοντες επιβεβαιώνουμε επίσης τη δέσμευσή μας να επιταχύνουμε τη διαδικασία ενεργειακής μετάβασης, αυξάνοντας την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες και καθαρές πηγές, μειώνοντας την κατανάλωση ενέργειας μέσω αύξησης της ενεργειακής απόδοσης.

Το φυσικό αέριο είναι μια κρίσιμη πηγή ενέργειας για το προβλέψιμο μέλλον, έως ότου οι νέες τεχνολογίες θα μπορέσουν να εξαλείψουν σταδιακά όλα τα ορυκτά καύσιμα. Τόσο οι σταθμοί επαναεριοποίησης υγροποιημένου αερίου (LNG) όσο και οι διασυνδέσεις μέσω αγωγών είναι εξέχουσας σημασίας. Η διαφοροποίηση των πηγών και των οδεύσεων ενέργειας είναι ουσιώδης. Οι Συμμετέχοντες σημειώνουμε ότι ο Νότιος Διάδρομος Φυσικού Αερίου, τα αποθέματα και οι βιώσιμες οδεύσεις μεταφοράς της Ανατολικής Μεσογείου και της Μαύρης Θάλασσας αποτελούν λύση για τις ενεργειακές ανάγκες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, από κοινού με το LNG από διάφορους διεθνείς παρόχους.

Επιπλέον, οι Συμμετέχοντες θεωρούμε πως οι διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας μπορούν επίσης να διαδραματίσουν μείζονα ρόλο στην επίτευξη σταθερότητας δικτύου και ασφάλειας εφοδιασμού για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η χρηματοδότηση από την ΕΕ, μέσω των διαφόρων χρηματοδοτικών μέσων της, μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη των απαραίτητων υποδομών στην περιοχή στο εγγύς μέλλον. Οι επιταχυνόμενες επενδύσεις στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι ένα ακόμη βήμα προς την επίτευξη ενεργειακής επάρκειας σύμφωνα με τους στόχους για απανθρακοποίηση.

Οι τρέχουσες υπερβολικές αυξήσεις των τιμών στον ενεργειακό εφοδιασμό αποτελούν εμπόδιο στις προσπάθειες μείωσης της φτώχειας και στην ανταγωνιστικότητα των βιομηχανιών της περιοχής. Καλούμε να αξιολογηθεί ο κοινωνικο-οικονομικός αντίκτυπος των αυξήσεων των τιμών της ενέργειας και καλούμε την Επιτροπή Παρακολούθησης της Στρατηγικής της Νοτιοανατολικής Ευρώπης 2030 να ιεραρχήσει εκ νέου τις σχετικές περιφερειακές δράσεις για τον μετριασμό της απειλής της φτώχειας και της χαμηλής ανταγωνιστικότητας, μέσω ενίσχυσης της περιφερειακής συνεργασίας.

ΕΝΤΑΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΙΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΖΗΤΗΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Οι Συμμετέχοντες είμαστε πλήρως προσηλωμένοι στην ενδυνάμωση της συνεργασίας μας για την αντιμετώπιση των ολοένα αυξανόμενων προκλήσεων και νέων απειλών για την ασφάλεια και τη σταθερότητα της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, οι οποίες είναι αδιαχώριστες από τη συνολική ευρωπαϊκή ασφάλεια και σταθερότητα.

Οι Συμμετέχοντες συμφωνούν να συνεχίσουν τη συνεργασία τους σε θέματα ασφάλειας. Η συνεισφορά τους στις αποστολές και επιχειρήσεις ΚΠΑΑ της ΕΕ καταδεικνύει τη δέσμευσή τους για την πρόληψη κρίσεων και την προώθηση της ειρήνης και της ασφάλειας στην περιοχή μας και πέραν αυτής. Στο πλαίσιο αυτό, οι Συμμετέχοντες αναγνωρίζουν επίσης το ρόλο του ΝΑΤΟ και του ΟΑΣΕ, όπως και τις περιφερειακές πρωτοβουλίες ασφάλειας υπό το RCC.

Επιπλέον, οι Συμμετέχοντες επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους για την αντιμετώπιση των σοβαρών απειλών του οργανωμένου εγκλήματος, του βίαιου εξτρεμισμού, της τρομοκρατίας, της εμπορίας ανθρώπων, της ξενοφοβίας, του αντισημιτισμού, της ισλαμοφοβίας, του ρατσισμού προς τους Ρομά, της ρητορικής μίσους και της καταναγκαστικής εργασίας, καθώς και την κοινή μας πεποίθηση να αντιμετωπίσουν τις προκλήσεις της παράνομης μετανάστευσης και, συνολικά, να ενισχύσουν περαιτέρω τη συνεργασία στην περιοχή και πέραν αυτής για την καταπολέμηση διεθνών εγκληματικών δικτύων.

Οι Συμμετέχοντες υπογραμμίζουν τη σημασία του κοινού αγώνα κατά της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, του λαθρεμπορίου όπλων και ναρκωτικών, της εμπορίας ανθρώπων, της παράτυπης μετανάστευσης και της ριζοσπαστικοποίησης, καθώς και κατά της ανεξέλεγκτης διάδοσης και παράνομης κατοχής Μικρών και Ελαφρών Όπλων (SALW).

Επιπλέον, οι Συμμετέχοντες αναγνωρίζουμε την ανάγκη να γίνει η βέλτιστη χρήση της συνεργασίας για την προώθηση των περιφερειακών δυνατοτήτων ετοιμότητας και πρόληψης καταστροφών• για τον σκοπό αυτό, καλούμε το RCC και την Πρωτοβουλία Ετοιμότητας και Πρόληψης Καταστροφών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης να ενώσουν τις προσπάθειές τους για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που τίθενται στην περιοχή από φυσικές και ανθρωπογενείς καταστροφές.

Εξ άλλου, οι Συμμετέχοντες αναγνωρίζουμε πως υπήρξε ένας αυξανόμενος αριθμός διαφορετικών μορφών υβριδικών απειλών, παραπληροφόρησης, και απειλών κύβερνο-εγκλήματος σε ολόκληρη την περιοχή τα τελευταία χρόνια και, ως εκ τούτου, αναγνωρίζουμε τη σημασία ενίσχυσης των συνεργειών για αποτελεσματική αντιμετώπιση των απειλών αυτών, τόσο σε στρατηγικό όσο και επιχειρησιακό επίπεδο. Οι Συμμετέχοντες καλωσορίζουμε νέες πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση του κυβερνο-εγκλήματος, ιδιαίτερα εν όψει ενίσχυσης της συνεργασίας με την ΕΕ και τους συναφείς θεσμούς της».