Κλείσιμο

Η Γερμανία των άκρων

Για πρώτη φορά από το 1945 η ακροδεξιά κερδίζει τις εκλογές σε κρατίδιο στη Γερμανία και ένας νέος άνεμος λαϊκισμού πνέει στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης.

Της Αθηνάς Παπακώστα

Θρίαμβος για το γερμανικό ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) στη Θουριγγία, η οποία κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου ήταν υπό κομμουνιστικό καθεστώς. Χαστούκι για το Βερολίνο και τον τρικομματικό κυβερνητικό συνασπισμό του Όλαφ Σολτς, ο οποίος μετρά σοβαρές απώλειες.

Για πρώτη φορά από το 1945 η ακροδεξιά κερδίζει τις εκλογές σε κρατίδιο στη Γερμανία και ένας νέος άνεμος λαϊκισμού πνέει στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης.

Οι δημοσκόποι μπορεί να καταγράφουν πως εάν διεξάγονταν ομοσπονδιακές εκλογές σήμερα στη χώρα η ακροδεξιά θα τερμάτιζε στη δεύτερη θέση, οι αναλυτές όμως επιλέγουν να σταθούν στο γεγονός ότι η ανατολική από τη δυτική Γερμανία απομακρύνονται 34 χρόνια μετά τη Γερμανική Επανένωση.

Μέχρι στιγμής σε κανένα από τα κρατίδια στα δυτικά της χώρας το ακροδεξιό κόμμα «Εναλλακτική για τη Γερμανία» δεν κερδίζει, δημοσκοπικά, έδαφος. Αντιθέτως, τα αποτελέσματα της Κυριακής στη Θουριγγία όπου το AfD κέρδισε τις εκλογές και τη Σαξονία, όπου απείλησε να κόψει πρώτο το νήμα δείχνουν πως το πολιτικό τοπίο στα ανατολικά κρατίδια της Γερμανίας αλλάζει. Οι ψηφοφόροι εγκαταλείπουν το πολιτικό κέντρο και στέφονται προς τον λαϊκισμό.

Τι φταίει; Οι Financial Times υπογραμμίζουν ότι τα αποτελέσματα της Κυριακής αντανακλούν την απογοήτευση των ψηφοφόρων για τον υψηλό πληθωρισμό, τη στασιμότητα στην οικονομία και την εκτίναξη του ενεργειακού κόστους. Σύμφωνα όμως με ανάλυση του Guardian, ο πληθυσμός στα ανατολικά της χώρας, συγκριτικά με τον πληθυσμό στα δυτικά αυτής, είναι γηραιότερος. Η ανεργία είναι μεν υψηλότερη αλλά η διαφορά οριακή, με τις οικονομίες των ανατολικών κρατιδίων να αναπτύσσονται, πλέον, ταχύτερα. Επομένως, πρόχειρα κανείς θα μπορούσε να συμπεράνει ότι η απόσταση από τη διαμαρτυρία μέχρι την κάλπη για την άσκηση του εκλογικού δικαιώματος είναι μεγαλύτερη και σίγουρα όχι μία ευθεία γραμμή.

Για τον κοινωνιολόγο Steffen Mau η ανατολική Γερμανία ψηφίζει διαφορετικά από τη δυτική επειδή, όντας πια σε θέση να συγκριθεί οικονομικά μαζί της,  διεκδικεί τη δική της ταυτότητα. Ωστόσο, για την ιστορικό Christina Morrina οι λόγοι συνδέονται με το πώς το AfD κατάφερε να εκμεταλλευτεί την ιστορική εμπειρία της ψευδο-δημοκρατίας του κομμουνιστικού καθεστώτος για να καταφέρει να κινητοποιήσει περισσότερους ψηφοφόρους.

Ειδικότερα, όπως εξηγούσε σε πρόσφατη συνέντευξή της στη βρετανική εφημερίδα, «το κομμουνιστικό αφήγημα για το πώς λειτουργεί η δημοκρατία ήταν βαθιά λαϊκιστικό» καθώς υπερασπιζόταν ότι ήταν «περισσότερο αντιπροσωπευτικό του λαού» από το μοντέλο δημοκρατίας της Δύσης της εποχής «που εκπροσωπούσε τα συμφέροντα του καπιταλισμού».

Μέσω των τακτικών διαδηλώσεων κάθε Δευτέρα, λοιπόν κατά την Morrina, το AfD εκμεταλλεύτηκε την κοινή εμπειρία των Ανατολικογερμανών πως για να ακουσθεί κανείς δεν μπορεί απλώς να το πράξει ψηφίζοντας και αντιπροσωπεύοντας έναν βαθιά ρατσιστικό τρόπο σκέψης και όχι κάποια διαφορετική δημοκρατική παράδοση διαχώρισε τους Ανατολικογερμανούς από τους Δυτικογερμανούς ως περισσότερο «καθαρούς» έναντι όλων των επιρροών που δέχθηκε η Δυτική Γερμανία έπειτα από τις φοιτητικές κινητοποιήσεις του ’68.

Πλέον, κατά τους αναλυτές, τα ερωτήματα που εγείρονται για την πολιτική ταυτότητα της Γερμανίας είναι πολλά. Η ισορροπία των πολιτικών δυνάμεων έχει διαταραχθεί εξαιτίας του κατακερματισμού της κεντρικής πολιτικής σκηνής, ενώ άγνωστο παραμένει, εάν η χώρα θα κατορθώσει να περιορίσει την άνοδο του ακροδεξιού εξτρεμισμού στο μέλλον. 

Η επόμενη εκλογική αναμέτρηση στις 22 Σεπτεμβρίου και το ομόσπονδο κρατίδιο του Βραδεμβούργου αναμένεται, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, να φέρει ακόμη μία νίκη των άκρων και η Γερμανία, έναν χρόνο πριν τη διεξαγωγή ομοσπονδιακών εκλογών, μοιάζει με ένα πολιτικό ναρκοπέδιο αποφασιστικής σημασίας για την επόμενη ημέρα στην Ευρώπη.

Πηγή: skai.gr