ΚΑΙΡΟΣ

Ο ουκρανικός αντιπερισπασμός στη Ρωσία

«Η Ρωσία έφερε τον πόλεμο στη χώρα μας και πρέπει να νιώσει τι έχει κάνει». Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι δικαιολόγησε έτσι την πρώτη χερσαία εισβολή του στρατού του Κιέβου στο ρωσικό έδαφος

«Η Ρωσία έφερε τον πόλεμο στη χώρα μας και πρέπει να νιώσει τι έχει κάνει». Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι δικαιολόγησε έτσι την πρώτη χερσαία εισβολή του στρατού του Κιέβου στο ρωσικό έδαφος, η οποία ξεκίνησε πριν από λίγες ημέρες.

Αιφνιδιαστική ενέργεια

Σύμφωνα με τη Μόσχα, 2 ή 3 ουκρανικές ταξιαρχίες συνοδευόμενες από άρματα μάχης, πυροβολικό και τεθωρακισμένα οχήματα διέσχισαν προ 5 ημερών τα σύνορα, προχωρώντας προς τις πόλεις Sudzha, Sverdlikovo και Darino, καθώς και το Korenevo, βορειότερα, ενώ υπάρχουν και κάποιοι Ρώσοι αιχμάλωτοι. Το ρωσικό υπουργείο άμυνας ανακοίνωσε ότι στέλνονται ενισχύσεις στο Κουρσκ, οι οποίες συμπεριλαμβάνουν βαρύ πυροβολικό, πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών και τανκς.

Κατά το ρωσικό υπουργείο, μάχες διεξάγονται στα περίχωρα του Sudzha, 10 χλμ περίπου από τα σύνορα εντός του ρωσικού εδάφους. Η πόλη είναι σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο ρωσικού φυσικού αερίου για εξαγωγές στην Ευρώπη.   

Για τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν, είναι μια «πρόκληση μεγάλης κλίμακας», ενώ οι Ρώσοι στρατιωτικοί ηγέτες τον διαβεβαιώνουν ότι, παρά τις απώλειες, η διείσδυση στο έδαφος της Ομοσπονδίας θα αναχαιτισθεί. 

Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο ειδήσεων Tass, οι τοπικές αρχές έχουν απομακρύνει περίπου 3.000 αμάχους. 

Οι ΗΠΑ γνωστοποίησαν, ότι δεν έχουν ενημερωθεί για τα σχέδια εισβολής του ουκρανικού στρατού και είναι σε επαφή με την ουκρανική κυβέρνηση. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο επί της εθνικής άμυνας Kirby, δεν υπάρχουν αλλαγές στην πολιτική των ΗΠΑ, ως προς τα χρησιμοποιούμενα αμερικανικής προέλευσης όπλα, καθώς η περιοχή εμπίπτει στον χώρο για τον οποίο η χρήση των όπλων αυτών είναι αποδεκτή από την Ουάσιγκτον.

Η Ρωσία μπορεί να χτυπηθεί

Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που η Ρωσική Ομοσπονδία δέχεται επίθεση, δεν είχε συμβεί ποτέ οι επιθέσεις να πραγματοποιηθούν απευθείας από τον τακτικό στρατό του Κιέβου, ο οποίος θα μπορούσε να αποκτήσει και ένα ηθικό πλεονέκτημα, ενώ κάποιος θα μπορούσε να αναρωτηθεί, αν αυτή η στρατιωτική δράση μπορεί να επηρεάσει τη μοίρα του πολέμου, που συνεχίζεται εδώ και 900 ημέρες.  

Εκτιμάται, ότι αν και η ουκρανική εισβολή θα είχε μάλλον περιορισμένη έκταση από στρατιωτική άποψη και δεν θα οδηγούσε σε σημαντικές αλλαγές στο πεδίο, η σημασία της είναι κυρίως πολιτική, καθώς στέλνει ένα άμεσο μήνυμα: η Ρωσία μπορεί να χτυπηθεί. Επιχείρημα, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από του Ουκρανούς για αύξηση της πολεμικής βοήθειας που δέχονται από τη Δύση.

Στο πλαίσιο αυτό, έγινε φανερή η αδυναμία των Ρώσων να προβλέψουν μια τέτοια αιφνιδιαστική εξέλιξη, ενώ σημαντικός ήταν ο ρόλος των δυτικών μέσων κατασκόπευσης του πεδίου και εντοπισμού των κενών της ρωσικής άμυνας, όπου οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να τολμήσουν μια εισβολή με επιτυχία, όπως και έγινε.

Αλλά και τακτικά η επιχείρηση αυτή θα μπορούσε να διευκολύνει τους Ουκρανούς, καθώς οι Ρώσοι είναι πιθανότατο να μετακινήσουν δυνάμεις από το μέτωπο του Ντονμπάς, προς τον θύλακο τον οποίο δημιουργούν οι Ουκρανοί στην ευρύτερη περιοχή του Κουρσκ, Β.Δ του Χαρκόβου.

Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, γίνεται επίσης φανερό ότι οι κόκκινες γραμμές τις οποίες έχει θέσει ο Πούτιν είναι μάλλον ρητορικές και ότι η Ρωσία είναι λιγότερο ισχυρή από όσο κάποιος θα πίστευε.

Ακόμη, η χερσαία ουκρανική εισβολή θα μπορούσε να είναι και μια προσπάθεια ανύψωσης του ηθικού των στρατευμάτων, καθώς σε αυτά τα δυόμισι χρόνια αρχίζει να δημιουργείται η εντύπωση, ότι ο πόλεμος δεν μπορεί να κερδηθεί από το Κίεβο, ενώ αυξάνεται σύμφωνα με παρατηρητές, και ο αριθμός των Ουκρανών πολιτών, οι οποίοι θα ήταν ενδεχομένως πρόθυμοι να δεχθούν εδαφικές παραχωρήσεις, με αντάλλαγμα την ειρήνη. 

Γενικότερα, η αίσθηση είναι ότι η υπερδιετής σύγκρουση Ουκρανίας - Ρωσίας έχει φτάσει σε ένα παρατεταμένο αδιέξοδο, το οποίο μακροπρόθεσμα θα μπορούσε μάλλον να εδραιώσει τη θέση της Μόσχας, η οποία φαίνεται να αντιστέκεται στα 14 πακέτα κυρώσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διασφαλίζοντας, τουλάχιστον επί του παρόντος, τις εδαφικές κατακτήσεις της στην ανατολική Ουκρανία και τις Β.Δ ακτές της Μαύρης Θάλασσας. 

Από την άλλη πλευρά, η διείσδυση τακτικών ουκρανικών δυνάμεων στο εχθρικό έδαφος, αντιπροσωπεύει έναν τεχνικό παράγοντα αλλαγής του παιχνιδιού, αποδεικνύοντας ότι η ουκρανική άμυνα μπορεί να περιλάβει και  επιθέσεις, οι οποίες αιφνιδιάζουν τη Ρωσία. 

Σύμφωνα με τον Ουκρανό ειδικό Μashovets, η Ρωσία πιέζει σκληρά, καθώς έχει πλησιάσει το μέγιστο των δυνατοτήτων της σε παραγωγή στρατιωτικού εξοπλισμού.

Εκείνο το οποίο θα μπορούσε να είναι ένα σημείο καμπής, είναι το τέλος του 2024, όταν το Κρεμλίνο θα πρέπει να αποφασίσει, για το εάν θα διατάξει μερική ή ολική επιστράτευση.

Μερικοί θεωρούν, ότι η απροσδόκητη ουκρανική εισβολή, θα μπορούσε να είναι η αρχή μιας συντονισμένης φιλόδοξης επιχείρησης του Κιέβου, προς κατάληψη της πόλης του Κουρσκ και του πλησίον πυρηνικού εργοστασίου παραγωγής ενέργειας, σε μια προσπάθεια απόκτησης διαπραγματεύσιμων ανταλλαγμάτων, σε περίπτωση συνομιλιών κατάπαυσης του πυρός και ειρήνευσης. 

Υπάρχει όμως σκεπτικισμός, ως προς την τελική έκταση της επιτυχίας της ουκρανικής εισβολής. Ο Φιλανδός ειδικός αναλυτής δορυφορικών πολεμικών εικόνων Paroinen, παρατηρεί ότι οι Ρώσοι έχουν αναχαιτίσει όλες τις μείζονες ουκρανικές επιθέσεις και ότι η μάχη είναι αμφίρροπη στην περιοχή της ουκρανικής εισβολής.

Υπάρχουν προοπτικές ειρήνης; 

Οι διαπραγματευτικές θέσεις της Μόσχας και του Κιέβου είναι αντιδιαμετρικές.

Ο Πούτιν θέλει την παράδοση της Ουκρανίας, ενώ ο Ζελένσκι την απόσυρση των Ρώσων από τα ουκρανικά εδάφη, τα οποία αυτοί κατέχουν. Και οι δύο πλευρές επιδιώκουν μια μόχλευση των θέσεών τους από την αντίστοιχη βελτίωση της κατάστασης στο στρατιωτικό πεδίο, η οποία θα αύξανε τη διαπραγματευτική ισχύ τους.

Ο Πούτιν εμφανίζεται ικανοποιημένος με τη συνέχιση ενός χαμηλής έντασης πολέμου φθοράς, ελπίζοντας ότι κατ’ αυτόν τον τρόπο θα διαβρώσει τη θέληση της Δύσης να υποστηρίζει την Ουκρανία. Από την άλλη πλευρά ο Ζελένσκι παραπονείται ότι η Δυτική βοήθεια δεν είναι επαρκής, και επιπλέον ζητά πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς και έγκριση για να μπορέσει να καταφέρει πλήγματα στο εσωτερικό του ρωσικού κράτους. Κρίσιμο θα είναι το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, το οποίο διαφαίνεται ότι θα οδηγήσει σε νέες ρυθμίσεις.

Λαμβάνοντας υπόψη τη ρευστότητα της διεθνούς πολιτικής κατάστασης, τον πόλεμο στη Γάζα και τη δυνητική επέκτασή του, καθώς και την αβεβαιότητα για την έκταση της δυτικής βοήθειας προς την Ουκρανία, ορισμένοι (Kapchan) πρεσβεύουν, ότι θα υπάρξει κάποια συντονισμένη διπλωματική δράση για να σταματήσει ο πόλεμος. Άλλοι, όπως ο Boulegue του Chatham House, εκτιμούν ότι εν’ όσω και τα δύο μέρη θα έχουν όπλα ο πόλεμος θα συνεχίζεται με ανάλογη ένταση.

Πολλοί αναμένουν, ότι οι Αμερικανικές εκλογές και ο νέος πρόεδρος θα έχουν μια κρίσιμη επίπτωση στην δυναμική αυτού του πολέμου. 

* Ο Νικήτας Σίμος είναι Οικονομολόγος, Γεωπολιτικός Αναλυτής