Του Ιωάννη Μαρκέτου*
Ο Φόβος είναι κυρίαρχο συναίσθημα. Ένα συναίσθημα το οποίο είναι υπεύθυνο για μη προβλεπόμενες συμπεριφορές και αντιδράσεις.
Ο φόβος δεν έχει τίποτα φωτεινό. Ο φόβος δημιουργεί οργή, μίσος, φθόνο, ενοχές. Είναι το μόνο συναίσθημα που μας αφήνει γυμνούς στον καθρέπτη του εαυτού μας και μας εκνευρίζει γιατί μας θυμίζει τις αδυναμίες μας. Ο φόβος φέρνει τύψεις.
Ο φόβος είναι το κίνητρο για να μην κάνεις τίποτα, για να παραμείνεις στατικός, για να αφήσεις τον άλλο να πεθάνει, μα πάνω από όλα για να αφήσεις τον εαυτό σου να καταστρέψει τον ίδιο σου τον εαυτό. Κάνεις βέβαια δε παραδέχεται ότι φοβάται. Η ετικέτα «φοβισμένος» είναι πολύ μεγάλη για να φορεθεί. Φοράμε άλλες ετικέτες στην θέση της όπως συγκεντρωτικός, απόλυτος, αυστηρός, ή όποια είναι στην μόδα την περίοδο εκείνη ή μας έρθει στον νου για να τον δικαιολογήσουμε. Ο φόβος είναι το θεριό που γεννιέται μέσα σου την ημέρα που γεννιέσαι και εσύ.
Ο φόβος είναι η χειρότερή ασθένεια που μπορεί να κολλήσεις, η πιο καταστροφική. Μετακινείται πιο γρήγορα και από το φως. Χτυπάει ταυτόχρονα το μυαλό και την καρδία. Κόβει τα πόδια του ανθρώπου χωρίς σπαθί, παγώνει τους ανθρώπους, τους εγκλωβίζει χωρίς να είναι παγιδευμένοι, κάνει την καρδιά τους να σταματά αλλά και να αισθάνεται. Ξυπνάει το ένστικτο της αυτοσυντήρησης.
Στο εργασιακό εκφοβισμό ο φόβος είναι ο κοινός πρωταγωνιστής και οι κοινός παράγοντας που μεθοδεύει χιλιάδες διαφορετικές αντιδράσεις. Είναι ο παράγοντάς εκείνος που μια ευθεία μπορεί να την μετατρέψει σε κύκλο. Όταν αποφασίσεις να περπατήσεις μέσα σε έναν κύκλο η διαδρομή δεν αλλάζει, οι παραστάσεις είναι ακριβώς οι ίδιες. Ο κύκλος έχει μοτίβο, το μοτίβο γίνεται συνήθεια, η συνήθεια όσο άσχημη και να είναι γίνεται θεσμός, κανόνας και τότε στις περισσότερες των περιπτώσεων ο άνθρωπος «αποδέχεται» το περιβάλλον στο οποίο κινείται ακόμα και αν εκείνο είναι γεμάτο παγίδες, τον αλλοιώνει και τον σκοτώνει αργά.
Ο φόβος της αποκάλυψης της επαγγελματικής ανεπάρκειας ή της απώλειας κεκτημένων είναι ισχυρό κίνητρο που οδηγεί τους εργαζόμενους προεκιεμένου να ασκήσουν εργασιακό εκφοβισμό. Ιδιαίτερα δε, όταν υπάρχουν και προσωπικοί λόγοι ή ψυχολογική αστάθεια ο εργασιακός εκφοβισμός αποκτά μεγαλύτερη σφοδρότητα προς τον στόχο.
Ο φόβος δημιουργεί μικρές ομάδες που συνασπίζονται προκειμένου να μην τους βλάψει, ή το χρησιμοποιούν ως δικαιολογία ,ο εκφοβιστής. Λειτουργούν ως βραχίονάς του, κάνοντας σε κάποιες περιπτώσεις τις «βρώμικες δουλειές» . Ταυτόχρονα όμως το κάνουν γιατί νοιώθουν φόβο ότι μελλοντικά αυτός που έχει στοχοποιηθεί ίσως να είναι απειλή γι αυτούς.
Ο φόβος της απώλειας της εργασίας από την άλλη πλευρά είναι σε μεγάλος βαθμό εκείνος που οδηγεί τους εργαζόμενους να υφίστανται εργασιακό εκφοβισμό. Το παράδοξο είναι βέβαια πως κάποιος σε εκφοβίζει ακριβώς για να χάσεις την εργασία σου, είτε μέσω της απομάκρυνσής είτε μέσω της παραίτησης. Μαθαίνεις έτσι να ζεις με τον φόβο και την αγωνία του θανατοποινίτη που ενώ γνωρίζει την ποινή του θανάτου δε γνωρίζει το πότε θα εκτελεστεί. Αυτή η αναμονή έχει ως συνέπεια η έντασή του εκφοβισμού να πολλαπλασιάζεται γιατί ο στοχοποιημένος εργαζόμενος συνεχώς αναπαριστά μέσα του συνεχώς όλες τις εντάσεις και τις μεταφέρει χρονικά και εκτός του ωραρίου του. Ο φόβος μεταλλάσσατε σε χαμηλή αυτοεκτίμηση, σε έλλειψη πρωτοβουλιών , σε κατάθλιψη.
Ο φόβος προκαλεί φόβο. Ο φόβος μαθηματικά οδηγεί σε ασθένειες. Ο φόβος γκρεμίζει τις εσωτερικές δομές του ανθρώπου, είτε εργαζόμενου, είτε οργανισμού, είτε εταιρίας.
Όμως δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε το συναίσθημα του φόβου από μέσα μας. Δεν υπάρχει άνθρωπος που να μην φοβάται. Δεν χρειάζεται να προσπαθήσουμε να το κάνουμε γιατί δεν γίνεται. Αυτό που ουσιαστικά οφείλουμε στον εαυτό μας να κάνουμε είναι να μάθουμε πως να τον διαχειριζόμαστε. Όλοι μας έχουμε τις λύσεις να αντιμετωπίσουμε τον φόβο. ‘Αλώστε το ότι φοβόμαστε να μην πνιγούμε στην θάλασσα δε σημαίνει το δεν μαθαίνουμε να κολυμπούμε. Γιατί στην ζωή μας και την εργασία μας να είναι διαφορετικά;
*Ο Ιωάννης Μαρκέτος είναι κάτοχος MBA και ιδρυτής της MRK Consulting, www.mrkathens.gr ,σύμβουλος αποφυγής και διαχείρισης εργασιακού εκφοβισμού
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.