Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πληροφορίες, εντός του Σεπτεμβρίου θα αναρτηθεί για διαβούλευση διάρκειας ενός μηνός ο νέος Κ.Ο.Κ., που τροποποιεί τον υφιστάμενο και αποβλέπει στην οδική ασφάλεια και την αύξηση της κινητικότητας, κυρίως των μοτοσικλετών και ηλεκτρικών πατινιών.
Επειδή δεν δόθηκε στη δημοσιότητα το πλήρες κείμενο του νέου ΚΟΚ σχολιάζω τις νέες διατάξεις βάσει των δημοσιογραφικών πληροφοριών. Κατά τη γνώμη μου οι δύο παρακάτω ρυθμίσεις χρειάζονται επανεξέταση, γιατί, εκτός από τα πολιτικά οφέλη, επιβαρύνουν την οδική ασφάλεια και δυσχεραίνουν την κυκλοφορία:
α) Μεγάλο βάρος δίνεται στα δίκυκλα, που έχουν χαμηλότερο περιβαλλοντολογικό αποτύπωμα και αποφορτίζουν τον κυκλοφοριακό φόρτο, αλλά πρωταγωνιστούν στα τροχαία ατυχήματα. Έτσι θεσπίζεται νέα προτεραιότητα στα φανάρια καθώς επιτρέπεται στα δίκυκλα να περνούν μπροστά από τα αυτοκίνητα για να περιμένουν το πράσινο, ενώ επιτρέπεται υπό όρους η σφήνα. Επιπλέον, τα δίκυκλα θα μπορούν να κάνουν ελιγμούς ανάμεσα στα σταματημένα αυτοκίνητα με όριο ταχύτητας 25 χιλ. την ώρα. Η διάταξη αυτή απλά νομιμοποιεί την υπάρχουσα κατάσταση, αλλά ταυτόχρονα αυξάνει την επιθετικότητα των συνήθως νεαρών οδηγών των δικύκλων και τα μικροατυχήματα. Το μεγάλο όμως πρόβλημα είναι οι δικλυστές delivery, που παραβιάζουν -στο κυνήγι του μεροκάματου- όλες τις διατάξεις του ΚΟΚ και για τους οποίους δεν φαίνεται να λαμβάνεται μέριμνα.
β) απενοχοποιείται το αυτοκίνητο, δηλαδή δεν θα αφαιρούνται πινακίδες και άδεια κυκλοφορίας σε περίπτωση τροχαίας παράβασης, για να μη στερηθεί ολόκληρη η οικογένεια τη χρήσης του, αλλά θα επιβάλλεται μεγάλο πρόστιμο στον οδηγό. Η αιτιολογία αυτή δεν πείθει, γιατί στη χώρα μας κυκλοφορούν 5.500.000 ΙΧ αυτοκίνητα, που σημαίνει ότι σχεδόν όλες οι οικογένειες έχουν τουλάχιστον δύο αυτοκίνητα πλην ενδεχομένως των Ρομά. Η αφαίρεση της αδείας κυκλοφορίας και των πινακίδων είναι ένα ισχυρό αποτρεπτικό μέσο πολλών τροχαίων παραβάσεων, όπως η παράνομη στάθμιση κλπ. που περιγράφει λεπτομερώς ο ισχύον ΚΟΚ.
Η επιβολή υψηλών προστίμων δεν είναι ισχυρό αποτρεπτικό μέσο για τις τροχαίες παραβάσεις, γιατί κανείς δεν φοβάται τα πρόστιμα ούτε τα πληρώνει (έχουν βεβαιωθεί 115 δισ. απλήρωτα πρόστιμα) εκτός του ότι πολλοί στερούνται ΑΦΜ, όπως οι Ρομά, κυκλοφορούν αυτοκίνητα με ξένους αριθμούς κυκλοφορίας και αν δεν βρίσκεται ο οδηγός θα βεβαιωθεί η παράβαση σε βάρος του ιδιοκτήτη του αυτοκινήτου, που σημαίνει αντικειμενική ευθύνη. Ο νέος ΚΟΚ έχει έξι κύρια σημεία:
- Υποχρεωτική χρήση κράνους σε όλες τις μοτοσικλέτες.
- Μείωση του ορίου ταχύτητας εντός αστικού ιστού στα 30 χιλ την ώρα. Η διάταξη αυτή θυμίζει τον αγγλικό νόμο, που όταν πρωτοκυκλοφόρησαν τα αυτοκίνητα, έπρεπε να προηγείται του αυτοκινήτου ένας πεζός ή ιππέας με κόκκινη σημαία για να προειδοποιεί τους πεζούς.
- Διαμόρφωση της οδού με στόχο τη μείωση της ταχύτητας και την προώθηση της χρήσης ποδηλάτων και πατινιών.
- Αντικοινωνική και υποτροπιάζουσα συμπεριφορά.
- Αποενοχοποίηση αυτοκινήτων.
- Υψηλή τιμωρία σε περίπτωση που δεν φορά κράνος, παραβίασης κόκκινου σηματοδότη, οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, δεν φοράς ζώνη και χρήση κινητού.
Η κυκλοφορία των οχημάτων όλων των ειδών ρυθμίζεται από τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας (Κ.Ο.Κ.), η τήρηση του οποίου ελέγχεται από την Αστυνομία και τα όργανά της, κοινώς τροχονόμους, που για τις παραβάσεις του οποίου επιβάλλουν διοικητικές ποινές και πρόστιμα, για κάποιες δε παραβάσεις δικάζονται από τα ποινικά δικαστήρια και οι αστικές διαφορές από τροχαία ατυχήματα από τα πολιτικά δικαστήρια. Η βεβαίωση όμως των παραβάσεων απαιτεί συστηματική αστυνόμευση ή με χρήση καμερών, που δεν συμβαίνει παρά μόνο ευκαιριακά. Φυσικά, όταν πρόκειται να διέλθει κάποιος επίσημος εμφανίζεται σμήνος τροχονόμων, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις που ιδιωτικοί σεκιουριτάδες επιχειρηματιών ρυθμίζουν την κυκλοφορία για να περάσει ο «μεγάλος».
Η καθημερινή όμως κυκλοφορία οχημάτων και πεζών γίνεται σε γενικές γραμμές βάσει των διατάξεων του ΚΟΚ και χωρίς αστυνομική επιτήρηση που δεν είναι δυνατόν να υπάρχει σε κάθε τόπο και χρόνο, αλλά κάθε κανονικός, πλην εξαιρέσεων, οδηγός οχήματος ή πεζός συμπεριφέρεται με γνώμονα την αρχή της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, που σημαίνει ότι εφόσον αυτός συμμορφώνεται προς τις διατάξεις του ΚΟΚ αναμένει ότι και ο άλλος οδηγός ή πεζός κατά την κίνησή του θα τηρήσει τις διατάξεις του ΚΟΚ, ώστε να αποφεύγονται οι συγκρούσεις και τα ατυχήματα.
Σαφώς υπάρχουν διαφόρων τύποι οδηγοί, που για διαφόρους λόγους καθένας παραβιάζουν με την οδήγησή τους συστηματικά λόγω ιδιοσυγκρασίας είτε ευκαιριακά τις διατάξεις του ΚΟΚ και σε κάποια στιγμή προκαλούν συγκρούσεις οχημάτων και ατυχήματα, καθόσον σχεδόν όλα, πλην των περιπτώσεων ανώτερης βίας, οφείλονται σε παραβίαση κάποιας διάταξης του ΚΟΚ και κατά παράβαση της αμοιβαίας εμπιστοσύνης προκληθήκαν ατυχήματα σε μη υπαίτιους οδηγούς.
Στους οδηγούς αυτούς προστέθηκαν τελευταία και οι οδηγοί ηλεκτρικών πατινιών (ΕΠΗΟ), για αρκετούς λόγω του νεαρού της ηλικίας τους λόγους, όπως ότι δεν απαιτείται δίπλωμα και συνεπώς εκπαίδευση για την οδήγησή τους, ούτε γνωρίζουν τι σημαίνει αρχή της αμοιβαίας εμπιστοσύνης, ούτε έχουν πείρα να κυκλοφορούν με τα άλλα οχήματα είναι πλέον επιρρεπείς να προκαλέσουν και να υποστούν ατυχήματα ήδη κάποια παιδιά έχουν σκοτωθεί και δεν εξετάζω τίνος υπαιτιότητα.
Φυσικά, τα ηλεκτρικά πατίνια, που δεν μολύνουν το περιβάλλον, είναι πολύ χρήσιμα για μετακινήσεις εντός των πόλεων γιατί είναι ευέλικτα και δεν χρειάζονται χώρους σταθμεύσεως και ειδική άδεια οδήγησης αρκεί να τηρούν τους κανόνες, που ορίζονται στα άρθρα 18-40 ΚΟΚ. Πρέπει να κυκλοφορούν στο άκρο δεξιό της οδού, όχι σε δρόμους με σήμανση άνω των 50 χιλιομέτρων και αυτοκινητοδρόμους και με ταχύτητα 6-25 χιλιομέτρων. Όταν οδηγούν πρέπει να φορούν προστατευτικό κράνος, να κρατούν το τιμόνι με τα δύο χέρια και όταν κάνουν ελιγμούς να δίνουν σήμα με τα χέρια τους. Δεν επιτρέπεται να κινούνται δύο ή πλείονες παράλληλα. Όταν κυκλοφορούν νύκτα να φορούν αντανακλαστικό ρουχισμό, που τους καθιστούν ορατούς από όλες τις κατευθύνσεις και να διαθέτουν ένα φωτιστικό στοιχείο εμπρός και ένα πίσω. Επίσης, δεν φέρουν αριθμό κυκλοφορίας ούτε ασφαλίζονται υποχρεωτικά.
Λίγο-πολύ όλοι μας έχουμε δει ΕΠΗΟ να κινούνται με μη επιτρεπόμενες ταχύτητες ακόμα και σε πεζοδρόμια, οι οδηγοί να μην φορούν κράνος ούτε αντανακλαστικά ρούχα τη νύκτα, πολλές φορές μάλιστα και σκούρα, ώστε να μην διακρίνονται όταν δεν υπάρχει επαρκής φωτισμός. Απορώ όμως με κάποιους γονείς που αφήνουν τα παιδιά τους ηλικίας 13-14 ετών να κυκλοφορούν με πατίνι μόνα τους μέσα στη νύκτα σε κακοφωτισμένα προάστια. Αν γίνει όμως ατύχημα το πρόβλημα δεν θα είναι μόνο δικό τους, αλλά και του ανυπαίτιου οδηγού άλλου οχήματος ή πεζού.
Φαίνεται, ότι οι προβλεπόμενες από τον νέο ΚΟΚ ποινές θα είναι αυστηρότερες, που δεν μπορούν όμως να επιβληθούν στους στερούμενους ΑΦΜ ιδίως αλλοδαπούς και ανηλίκους ούτε στους γονείς τους γιατί δεν υπάρχει νομική πρόβλεψη.
Επομένως, επειδή η ζωή συνεχίζεται και το πρόβλημα δεν λύνεται μόνο με αστυνόμευση, αλλά με υπεύθυνη διαπαιδαγώγηση και εποπτεία των παιδιών από τους γονείς, για την οποία η Πολιτεία πρέπει με κάθε μέσο να επιστήσει την προσοχή τους.
* Ο Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ.
