Με δύο πρόσφατα άρθρα της «Καθημερινής» («Κληρονόμοι παρέδωσαν 450.000 ακίνητα στο Δημόσιο» και «Το μεγάλο 'πάρτι' με ακίνητα του Δημοσίου») ήλθε στο προσκήνιο της επικαιρότητας το διαχρονικό πρόβλημα της Πολιτείας να καταγράψει, διαφυλάξει και αξιοποιήσει την τεράστια ακίνητη περιουσία της.
Το Δημόσιο έχει τεράστια ακίνητη περιουσία από διάφορες αιτίες, καθόσον με το πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830) με το οποίο ιδρύθηκε το Ελληνικό Κράτος, ορίσθηκε ότι περιέρχονται σε αυτό, ως διάδοχο του Οθωμανικού Κράτους, όλα τα ακίνητα (της Παλαιάς Ελλάδας) που του ανήκαν βάσει του τεκμηρίου νομής, όπως επίσης από κληρονομιές, δωρεές, εγκαταλείψεις ακινήτων, απαλλοτριώσεις, κατακυρώσεις κλπ. Επίσης, πρόσφατα, στα χρόνια της οικονομικής κρίσης και πανδημίας, κληρονόμοι αποποιήθηκαν την κληρονομιά τους για να μην πληρώσουν φόρο κληρονομιάς και έτσι 450.000 ακίνητα περιήλθαν στο Δημόσιο ως κληρονόμο.
Το Δημόσιο, σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, καλείται ως κληρονόμος κατά την έκτη τάξη, δηλαδή όταν δεν υπάρχει άλλος κληρονόμος εξ αδιαθέτου ή από διαθήκη. Στην περίπτωση αυτή πρόκειται για σχολάζουσα κληρονομία, η δε κληρονομική περιουσία διοικείται από κηδεμόνα και αν εντός ορισμένης προθεσμίας δεν βρεθεί κληρονόμος η περιουσία ή το προϊόν της εκκαθαρίσεως περιέρχεται στο Δημόσιο.
Η παρ.1 του αρθ.77 του ν.4182\2013 όριζε ότι επί κληρονομιών που δεν υπάρχουν αναγκαίοι κληρονόμοι οι εξωτικοί κληρονομούν μόνο με δημόσια διαθήκη. Η διάταξη αυτή θεσπίσθηκε με εισήγησή μου ως ΓΕΔΔ για να σταματήσει η βιομηχανία των πλαστών υπέρ τρίτων ιδιογράφων διαθηκών των άκληρων κληρονομούμενων και η περιουσία τους να περιέρχεται στο Δημόσιο ως κληρονόμο στην έκτη τάξη, αλλά καταργήθηκε με το ν.4335/2015. Δεν γνωρίζω, γιατί καταργήθηκε η διάταξη αυτή, που εγώ τη θεωρώ πολύ επιτυχή και αποτελεσματική. Πιστεύω, ότι πρέπει να θεσπίσει εκ νέου την παραπάνω διάταξη, που αποτελεί ένα πολύ αποτελεσματικό εργαλείο, που εμποδίζει τον σφετερισμό των ακινήτων του Δημοσίου.
Εξαιτίας της διαχρονικής πλημμελούς λειτουργίας των υπηρεσιών, που διαχειρίζονται τη δημόσια ακίνητη περιουσία είτε λόγω υποστελεχώσεως είτε ακαταλληλότητας του προσωπικού, το Δημόσιο σε μεγάλο βαθμό δεν μπόρεσε ούτε να απογράψει τα δημόσια ακίνητα ούτε να τα διαφυλάξει από τις καταπατήσεις (υπολογίζεται ότι το 90% των ακινήτων του είναι κατά κάποιο τρόπο καταπατημένα και μεθοδεύεται η εξαγορά τους) αμφιβάλλω, αν τα έχει δηλώσει στο κτηματολόγιο. Το Δημόσιο κατά επανάληψη προσπάθησε να επιλύσει το πρόβλημα της αξιοποίησης της περιουσίας του και πρόσφατα ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας κατέθεσε νομοσχέδιο, που μεταξύ των άλλων προωθεί τη δημιουργία μιας νέας δομής της Εταιρείας Ακινήτων του Δημοσίου (ΕΤΑΔ), αλλά δεν νομίζω, ότι το πρόβλημα επιλύεται μόνο με νέες διατάξεις και αναδιοργανώσεις, αλλά χρειάζεται νέο στελεχιακό δυναμικό, που δεν θα υποκύπτει στις πιέσεις διαφόρων παραγόντων και κυρίως πρέπει να παρέχει προστασία στους υπαλλήλους της και όχι, όπως συνέβη με τον υπάλληλο της ΕΤΑΔ, που ξυλοκοπήθηκε άγρια από «αγνώστους», γιατί τόλμησε να ελέγξει τις παράνομες βραχυχρόνιες μισθώσεις ακινήτων της.
Κυρίως, όμως, το Δημόσιο πρέπει να προστατεύσει τον αιγιαλό και την παραλία, που καταπατούνται καθημερινώς και πού παρά την έκδοση πρωτοκόλλων κατεδαφίσεως οι κατασκευές παραμένουν και επιβάλλονται απλώς πρόστιμα, που δεν τα φοβάται κανένας γιατί δεν εισπράττονται/και να είναι πλέον φειδωλό στην παραχώρηση των αιγιαλών σε επιχειρηματίες, που αποκλείουν την πρόσβαση στο κοινό με αποτέλεσμα ο μέσος πολίτης να στερείται του θαλάσσιου περιβάλλοντος στο όνομα της οικονομικής ανάπτυξης.
Σύμφωνα με άρθρο 28 Α.Κ. οι κληρονομικές σχέσεις διέπονται από το δίκαιο της ιθαγένειας, που είχε ο κληρονομούμενος όταν πέθανε, για δε τις διεθνείς κληρονομικές σχέσεις προβλέπει ο Καν 650\2012. Επομένως, το Δημόσιο ως κληρονόμος κατά την έκτη τάξη υπεισέρχεται στις καταλειπόμενες κληρονομιές των Ελλήνων πολιτών στην αλλοδαπή, έστω και αν αυτοί είναι κάτοικοι αλλοδαπής. Δεν έχω πληροφόρηση εάν υπάρχουν τέτοιες κληρονομιές ή περί της τύχης αυτών, πιστεύω όμως, ότι υπάρχουν πάρα πολλές.
Αποτελεί δε ευθύνη των στην αλλοδαπή ελληνικών προξενικών υπηρεσιών ο εντοπισμός των κληρονομιών αυτών και οι διαδικασίες για να περιέλθουν στην κυριότητα του Δημοσίου. Προς την κατεύθυνση αυτή πρέπει οι αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Εξωτερικών να δραστηριοποιηθούν.
* Ο Λέανδρος Τ. Ρακιντζής είναι Αρεοπαγίτης ε.τ.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.