ΚΑΙΡΟΣ

Η «κακομαθημενιά» της Αμερικής

Η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ για ανατροπή της δικαστική κατάκτησης της ελευθερίας στην άμβλωση είναι μία τραγική και οπισθοδρομική απόφαση που ελήφθη με γνώμονα τους πολιτικούς συσχετισμούς και ως εκ τούτου αντιβαίνει με τη σύγχρονη και παγκόσμια λογική γύρω από τα δικαιώματα των γυναικών.

Έγραψα αυτές τις πρώτες γραμμές θέλοντας να τονίσω τη λέξη «παγκόσμια». Κι αυτό διότι δυστυχώς η Αμερική ποτέ δεν συμβάδιζε (και ούτε πρόκειται στο μέλλον) να συμβαδίσει με την παγκόσμια λογική. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν χαρακτηριστικά που τις ξεχωρίζουν από τον υπόλοιπο κόσμο. Είναι μία σχετικά νέα χώρα, με μόλις 200 χρόνια ιστορία, πλούσια, που συγκεντρώνει την επαγγελματική αφρόκρεμα όλου του κόσμου. Στην ουσία δεν κινδυνεύει εδαφικά από κανένα (εκτός ίσως αν ανατιναχθεί όλος ο πλανήτης), είναι αχανής και βρίσκεται ξεκομμένη γεωγραφικά από την υπόλοιπη «Δύση».

Κάνοντας μία απλοϊκή ίσως μεταφορά, θα έλεγα ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, είναι κάτι σαν ένα γεροδεμένο 18χρονο, που έφυγε από το σπίτι του στα 14, ανέπτυξε μοιραία τον δικό του κώδικα ηθικής και τα δικά του πεδία ενδιαφέροντος. Έτσι, θεωρεί τον δικό του μικρόκοσμο σημαντικό και πιστεύει ότι πρέπει όλοι οι άλλοι να αλλάξουν και όχι εκείνος, διαφορετικά δεν το έχει σε τίποτα να τους δείρει όλους ή έστω να τους μπουλάρει με κάθε ευκαιρία.

Κάπως έτσι λοιπόν η Αμερική έχει κάτι σαν χάσμα γενεών με την υπόλοιπη «Δύση» της Ευρώπης που είναι γερασμένη, κατακερματισμένη και έχει περάσει πολλά για να βρίσκεται εδώ που είναι σήμερα από πλευράς ηθικής, ελευθεριών και δημοκρατικής συνείδησης.

Επιστρέφω στην Αμερική αλλά δεν θα πάω αμέσως στο θέμα των αμβλώσεων. Θα πάω σε ένα άλλο θέμα που κάνει τις ΗΠΑ μοναδικές σε όλο τον κόσμο: την ελεύθερη πρόσβαση σε όπλα. Είναι ένα χαρακτηριστικό κατάλοιπο της Άγριας Δύσης, όπου αν κάποιος δεν είχε όπλο, πολύ απλά πέθαινε. Ενδεχομένως πέθαινε και αν είχε όπλο, αλλά αυτό είναι μια άλλη κουβέντα. Σε κάθε περίπτωση οι τεράστιες αποστάσεις από τα κέντρα αστυνόμευσης που είναι και σήμερα μία πραγματικότητα σε πολλές μεσοδυτικές πολιτείες, κάνει το θέμα «αυτοπροστασία» (και την συνεπακόλουθη «αυτοδικία») κομβικό στην Αμερική. Το γεγονός βέβαια ότι από την εποχή των κάουμπόι, μέχρι τη σημερινή αστικοποίηση της Αμερικής έχουν περάσει πάρα πολλά χρόνια, όχι μόνο δεν άλλαξε τους νόμους κατοχής όπλων, αλλά έκανε πιο δυνατό το λόμπι τους. Κι έτσι, κάθε φορά που κάποιος μποκάρει σε ένα σχολείο και σκοτώνει δέκα παιδιά με ένα Ούζι, αντί να μιλούν για αφοπλισμό, συζητούν για τον εξοπλισμό των εκπαιδευτικών.

Ανάλογη πορεία ανάπτυξης μίας «maverick» ηθικής έχει η Αμερική και στο θέμα των αμβλώσεων. Η χώρα από πολύ νωρίς έχει ενστερνιστεί μεν την ανεξιθρησκία, αλλά και αυτή πήρε μία στρεβλή πορεία ανάπτυξης με την εμφάνιση κάθε μορφής εκκλησίας και εκκλησιάσματος, ανεξάρτητου ποιμνίου, μικρή ή μεγάλης χριστιανικής αίρεσης που όλες μαζί γυροφέρνουν την Βίβλο κάνοντας κάθε λογής ερμηνεία. Άλλοτε πολύ αυστηρής και άλλοτε χαλαρότερης, ανάλογα με το ποιος είναι ο παπάς που τυγχάνει να είναι επικεφαλής του κάθε δόγματος την δεδομένη στιγμή. Το θέμα και εδώ όμως είναι η δύναμη του λόμπι. Και εδώ όλοι μπορούμε να καταλάβουμε τη δύναμή του που είναι απλά τεράστια. Αυτό το παντοδύναμο λόμπι εκφράζει και εκμεταλλεύεται εκλογικά το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, το οποίο έχει αλλάξει αναφανδόν τα τελευταία 50 χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1968, όταν ο Ρίγκαν ήταν κυβερνήτης της Καλιφόρνιας, είχε περάσει έναν πολύ φιλελεύθερο νόμο στην πολιτεία υπέρ των αμβλώσεων. Για να κερδίσει όμως την Προεδρεία το 1980, έκανε στροφή 180 μοιρών. Τότε πλέον, το θέμα ήταν πολιτικό. Ενώ δεν ήταν το 1973, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο έλαβε την απόφαση υπέρ των αμβλώσεων, παρά το γεγονός ότι η σύνθεση του δικαστηρίου ήταν και τότε συντηρητική. Τέσσερις από τους δικαστές είχαν επιλεγεί από τον Νίξον, όμως το αποτέλεσμα υπέρ των αμβλώσεων ήταν 7-2.

Από τότε λοιπόν οι Ρεπουμπλικάνοι θεωρούσαν ότι σε αυτό το θέμα είχαν πιαστεί στον ύπνο και έβαλαν στόχο να ανατρέψουν την απόφαση στην υπόθεση «Ρόου εναντίον Γουέιντ». Και τα κατάφεραν τώρα, ως αποτέλεσμα της αλλαγής της σύνθεσης του δικαστηρίου υπέρ των Ρεπουμπλικανών κατά τη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ.
Έτσι, επιστρέφουμε εδώ απ΄ όπου ξεκινήσαμε όταν λέγαμε στην αρχή για την «κακομαθημενιά» της Αμερικής. Το θέμα των αμβλώσεων δεν αντιμετωπίζεται ως μία απόφαση που θα έπρεπε να αντικατοπτρίζει την βούληση του λαού (59% των Αμερικανών συμφωνούν ότι θα έπρεπε να είναι νόμιμες) αλλά ως μία πολιτική σύγκρουση που αναπτύσσεται εδώ και 50 χρόνια στο εσωτερικό της Αμερικής, όταν δεν απασχολούσε καθόλου κανέναν άλλο σε όλο τον πλανήτη. Τώρα όμως τον απασχολεί!