Όταν κάποιος σκέφτεται την Ισλανδία, κατά ένα περίεργο τρόπο, στο μυαλό του έρχεται η Björk. Η τραγουδίστρια έχει ζήσει μακριά από την Ισλανδία όλα αυτά τα χρόνια -στο Λονδίνο και τη Νέα Υόρκη και συχνά βρίσκεται σε περιοδεία- αλλά όταν έλειπε, πάντα ένιωθε, όπως λέει στον «Guardian», σαν να «κρατάει την αναπνοή της».
‘I always wanted to be David Attenborough’: Björk on protecting salmon, going on strike and magical mushrooms https://t.co/ARJYwh4J3k
— Guardian music (@guardianmusic) November 5, 2023
Τα τελευταία χρόνια, από τότε που έληξε η σχέση της με τον καλλιτέχνη Matthew Barney το 2013, ζει στο Ρέικιαβικ, όπου έχει γίνει μάρτυρας της μεγάλης αύξησης του τουρισμού στο νησί, ο οποίος από μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ετήσιους επισκέπτες πριν από 20 χρόνια, έχει ανέλθει σήμερα σε, σχεδόν, 2 εκατομμύρια. Γι' αυτό τον λόγο, όταν «βάζει» τη φωνή της σε οποιαδήποτε περιβαλλοντική καμπάνια, αυτό έχει αντίκτυπο πολύ πέρα από τον βόρειο Ατλαντικό.
Συμμετέχει σε διαμαρτυρίες εδώ και 30 χρόνια, όπως εξήγησε, «αλλά πάντα στην Ισλανδία, όπου ξέρω ότι μπορεί πραγματικά να κάνει μια αλλαγή, έχουμε τη μεγαλύτερη παρθένα γη στην Ευρώπη και πολλοί από εμάς νιώθουμε σαν θεματοφύλακες αυτής, ξέρετε, με τον τρόπο που εσείς είστε θεματοφύλακες του οτιδήποτε...», αναφέρει χαμογελώντας η καλλιτέχνιδα.
Η τρέχουσα εμμονή της είναι να προσπαθήσει να σταματήσει την πρακτική της εντατικής εκτροφής σολομού στα φιόρδ της Ισλανδίας, μια βιομηχανία που απειλεί όχι μόνο τον ιστορικό άγριο σολομό του νησιού, όπως υποστηρίζει, αλλά και ολόκληρη την ωκεάνια οικολογία του. Η ίδια αναφέρεται στο κομμάτι της ιχθυοκαλλιέργειας, ουσιαστικά στην εργοστασιακή εκτροφή.
Περιγράφει μια πρακτική, εισαγόμενη από τη Νορβηγία, της εντατικής εκτροφής σολομού, στην οποία επιταχύνεται η ανάπτυξη των ψαριών. Οι ασθένειες είναι, όπως υποστηρίζει, διαδεδομένες, δείχνοντας ως απόδειξη φωτογραφίες παραμορφωμένων ψαριών εκτροφής.
Κατά την άποψη της Björk δεν πρόκειται για μια απλή μάχη μεταξύ οικολογίας και τοπικών οικονομιών, αφού μόνο μερικές εκατοντάδες άνθρωποι απασχολούνται στις επιχειρήσεις εκτροφής σολομού. «Είναι σαν δύο Νορβηγοί δισεκατομμυριούχοι», λέει η ίδια.
«Τα κατέστρεψαν όλα στη Νορβηγία. Και τώρα ήρθαν στην Ισλανδία. Οι άνθρωποι λένε ότι είναι σαν το τραπεζικό κραχ. Μερικοί άνθρωποι παίρνουν εκατομμύρια και οι υπόλοιποι τίποτα». Το πρόβλημα έγινε πρωτοσέλιδο τον Αύγουστο, όταν χιλιάδες σολομοί εκτροφής δραπέτευσαν και κολύμπησαν σε όλα τα ποτάμια της Ισλανδίας.
Ωστόσο, όλοι αυτοί οι ισχυρισμοί για ασθένειες και κακομεταχείριση αμφισβητούνται από τις εταιρείες εκτροφής σολομού. Μιλώντας στον «Guardian» τον περασμένο μήνα, ένας εκπρόσωπος της Arctic Fish, της εταιρείας που είναι υπεύθυνη για τα δίχτυα από τα οποία «δραπέτευσε» ο σολομός εκτροφής, δήλωσε: «Διαθέτουμε συστήματα που διασφαλίζουν ότι ο άγριος σολομός δεν τίθεται σε κίνδυνο. Επιπλέον, οι άδειές μας έχουν ημερομηνία λήξης. Αν δεν συμπεριφερθούμε σωστά, δεν ανανεώνονται οι άδειες μας». Επίσης, σε εξέλιξη βρίσκεται αστυνομική έρευνα για το αν παραβιάστηκε η περιβαλλοντική νομοθεσία.
Η μάχη κατά της επέκτασης της καλλιέργειας με ανοιχτά δίχτυα επικεντρώνεται τώρα σε ένα χωριό που ονομάζεται Seyðisfjörður στα ανατολικά του νησιού. «Πολλοί μποέμ καλλιτέχνες ζουν εκεί», λέει, «και διαμαρτύρονται στους δρόμους για το συγκεκριμένο ζήτημα», επισημαίνει η Björk.
Οι διαδηλωτές έχουν ξεμείνει από χρήματα, οπότε η Björk κυκλοφορεί ένα single για να συγκεντρώσει χρήματα. Η Björk και η Rosalía ένωσαν τις δυνάμεις τους και συνεργάστηκαν για πρώτη φορά, καθώς η Björk ισχυρίζεται ότι η γεωργία μεγάλης κλίμακας «έχει καταστροφικές συνέπειες για την άγρια ζωή» στη χώρα της.
Αν το νέο τραγούδι αντιπροσωπεύει άμεση περιβαλλοντική δράση, με την τρέχουσα περιοδεία της θέλει να πετύχει κάτι παραπάνω… Η περιοδεία είναι η ζωντανή εκδοχή του προτελευταίου της άλμπουμ «Utopia», το οποίο διαδραματίζεται σε ένα μέλλον επιστημονικής φαντασίας: «Όχι μετα-αποκαλυπτικό», λέει η ίδια, «αλλά μετα-αισιόδοξο». Περιλαμβάνει έναν μονόλογο από τη φίλη της Björk, Greta Thunberg, «ο οποίος έρχεται σε σύγκρουση με τα στοιχεία φαντασίας του animation».
«Είμαι ακόμα αισιόδοξη», λέει. «Έχω πολλά ανίψια και ανιψιές και βλέπω τους φίλους της κόρης μου (η Isadora είναι 21 ετών- η Björk έχει επίσης έναν γιο, τον Sindri, ο οποίος είναι 37 ετών). Αυτά τα παιδιά είναι όλα στο πανεπιστήμιο και σπουδάζουν πώς να διαχειρίζονται ένα εθνικό πάρκο ή πώς να μηνύουν εταιρείες ορυκτών καυσίμων. Βασικά, πιστεύω ότι όταν τελικά πάρουν τη σκυτάλη από τους 80χρονους άνδρες που κυβερνούν τον κόσμο, τότε είναι που θα αρχίσουμε να βλέπουμε πραγματικές αλλαγές», καταλήγει.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
