Σίγουρα θα σας έχει τύχει αρκετές φορές να μπείτε σε ένα δωμάτιο και να συνειδητοποιήσετε ότι δεν έχετε ιδέα τι κάνετε εκεί. Με το που περάσατε την πόρτα ξεχάσατε το λόγο που πήγατε στο δωμάτιο.
Για παράδειγμα, ενώ παρακολουθείτε τηλεόραση ή κάνετε κάποια εργασία στον υπολογιστή, αισθάνεστε ότι θέλετε να πιείτε ή να φάτε κάτι. Ωστόσο, αφού μπείτε στην κουζίνα, αναρωτιέστε γιατί πήγατε εκεί.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο που συμβαίνει πάρα πολύ συχνά και οι περισσότεροι από εμάς το έχουμε βιώσει τουλάχιστον μία φορά. Τώρα, οι επιστήμονες θεωρούν ότι ίσως έχουν μια εξήγηση για αυτό το μυστήριο.
Το αποκαλούν «Doorway Effect» και περιγράφει ουσιαστικά το φαινόμενο κατά το οποίο με του που περνάς μέσα από μια πόρτα και εισέρχεσαι σε ένα νέο δωμάτιο παθαίνεις προσωρινή απώλεια μνήμης.
Όσο ενοχλητικό και ενοχλητικό είναι, το «Doorway Effect» μπορεί να αποκαλύψει κάτι σημαντικό για το μυαλό μας.
Είναι φυσικό να είσαι λίγο μπερδεμένος όταν ξεχνάς κάτι που σκεφτόσουν μόλις δευτερόλεπτα πριν. Ωστόσο, όταν το «Doorway Effect» συμβαίνει, οι περισσότεροι από εμάς το απαξιώνουν, πιστεύοντας ότι είμαστε πολύ απασχολημένοι με άλλες πιο σημαντικές πτυχές της ζωής μας για να θυμόμαστε τα μικρά πράγματα. Αν και αυτό μπορεί να φαίνεται λογικό, δεν είναι απολύτως ακριβές.
Η στιγμιαία απώλεια μνήμης μπορεί να μας πει περισσότερα για τα χαρακτηριστικά του μυαλού μας και πώς οργανώνονται οι πληροφορίες.
Για να κατανοήσουμε καλύτερα αυτά τα διαφορετικά χαρακτηριστικά του νου, πρέπει να σκεφτούμε μια απλή ιστορία. Μια γυναίκα συναντά τρεις οικοδόμους ενώ είναι σε διάλειμμα. Από ευγένεια, τους ρωτά για την ημέρα τους και τι κάνουν. Ο πρώτος άντρας λέει: «Στοιβάζω τούβλα πάνω σε άλλα τούβλα καλύπτοντας κάθε στρώμα με χώμα». Όταν ρώτησε τον δεύτερο, εκείνος απάντησε: «Χτίζω έναν τοίχο». Τέλος, ο τρίτος άντρας της απάντησε: «Χτίζω έναν καθεδρικό ναό».
Η ιστορία μας βοηθά να κατανοήσουμε πώς ο εγκέφαλός μας αντιλαμβάνεται τα διαφορετικά επίπεδα μιας εργασίας. Εκτελούμε οικείες εργασίες με ευκολία χωρίς να σκεφτόμαστε κάθε βήμα. Ωστόσο, όταν αντιμετωπίζουμε μια ασυνήθιστη περίσταση, ο εγκέφαλός μας πρέπει να επικεντρωθεί σε κάθε ενέργεια που γίνεται για την εκτέλεση μιας εργασίας.
Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι το νόημα αυτής της ιστορίας είναι ότι πρέπει πάντα να βλέπουμε τη μεγάλη εικόνα. Ωστόσο, οι ψυχολόγοι λένε ότι το βασικό σημείο εδώ είναι ότι πρέπει να σκεφτούμε τα διάφορα στάδια ενός έργου ή δράσης ώστε να το ολοκληρώσουμε με επιτυχία. Η άποψη του τρίτου κατασκευαστή μπορεί να είναι εμπνευσμένη, αλλά δεν θα φτάσει ποτέ εκεί χωρίς να τοποθετήσει ένα τούβλο πάνω από το άλλο, όπως περιγράφεται από τον πρώτο οικοδόμο.
Στην καθημερινή μας ζωή, εκτελούμε διάφορα καθήκοντα και η προσοχή μας συνεχίζει να μετατοπίζεται από τη μεγάλη εικόνα, που αποτελείται από τις φιλοδοξίες και τους στόχους μας, από τις στρατηγικές και τα σχέδια, και τέλος, τις βασικές αρχές που είναι οι συγκεκριμένες ενέργειες.
Σε χαλαρές και οικείες καταστάσεις, εστιάζουμε την προσοχή μας στον τελικό στόχο και τα υπόλοιπα φαίνεται να κυλούν ομαλά. Σταματούμε και παρατηρούμε τι κάνουμε μόνο όταν αντιμετωπίζουμε μια ξαφνική ή άγνωστη σειρά γεγονότων. Στην ουσία λειτουργούμε μηχανικά τις περισσότερες στιγμές, εκτός από όταν αντιμετωπίζουμε κάτι που μας ξαφνιάζει ή μας δυσκολεύει.
Οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι αυτός ο τρόπος μας βοηθά να εκτελέσουμε πολύπλοκα καθήκοντα και συμπεριφορές στην καθημερινή μας ζωή. Επομένως, το «Doorway Effect» ενεργοποιείται όταν το μυαλό μας αλλάζει την προσοχή μας από το ένα επίπεδο στο άλλο.
Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι το «Doorway Effect» έχει να κάνει με τη μνήμη και το περιβάλλον μας.
Στις πρώτες μελέτες του εγκεφάλου, οι ερευνητές πίστευαν ότι η ανθρώπινη μνήμη αποτελείται από πολλά τμήματα, όπου οι εμπειρίες αποθηκεύονται τακτοποιημένα για πάντα έτσι ώστε να μπορούμε να έχουμε πρόσβαση όπως και όταν θέλουμε. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, ανακαλύψαμε πόσο περίπλοκος και εξελιγμένος είναι ο εγκέφαλος και πώς μπορεί να αλλάξει σε όλη μας τη ζωή.
Νέα ευρήματα δείχνουν ότι οι αναμνήσεις μας δεν είναι καθόλου σαφείς ή γραμμικές. Αντ' αυτού, είναι επεισόδια και χωρίζονται σε τμήματα. Επιπλέον, ο σχηματισμός μνήμης ποικίλλει από άτομο σε άτομο. Για παράδειγμα, η μνήμη σας για ένα συγκεκριμένο συμβάν είναι πιθανό να διαφέρει από τη μνήμη κάποιου άλλου για το ίδιο συμβάν.
Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Notre Dame μας βοηθά να κατανοήσουμε το φαινόμενο κάνοντας χρήση του προσομοιωμένου περιβάλλοντος μέσω ενός παιχνιδιού υπολογιστή.
Μια ομάδα ερευνητών, με επικεφαλής τον Gabriel Radvansky του Πανεπιστημίου της Notre Dame, πραγματοποίησε μια σειρά μελετών που παρατήρησαν πώς συμβαίνει το «Doorway Effect».
Η μελέτη, λοιπόν, έκανε χρήση του εικονικού κόσμου ενός βιντεοπαιχνιδιού. Στο παιχνίδι, υπήρχαν 55 δωμάτια, μεγάλα και μικρά. Τα μικρά δωμάτια είχαν ένα τραπέζι και τα μεγάλα δωμάτια είχαν δύο τραπέζια και στις δύο πλευρές. Υπήρχε, επίσης, ένα χρωματιστό γεωμετρικό αντικείμενο πάνω σε κάθε τραπέζι.
Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να μετακινηθούν μέσα στα δωμάτια χρησιμοποιώντας τα πλήκτρα με τα βελάκια, να πάρουν ένα αντικείμενο από ένα τραπέζι και να το μετακινήσουν στον επόμενο τραπέζι, όπου στη συνέχεια θα βρουν ένα άλλο αντικείμενο και θα πρέπει να το πάρουν και να μετακινηθούν.
Μετά την παραλαβή, το αντικείμενο θα γινόταν αόρατο στον παίκτη / συμμετέχοντα. Μερικές φορές, οι συμμετέχοντες θα έπρεπε να περπατήσουν σε ένα δωμάτιο για να τοποθετήσουν το αντικείμενο στο επόμενο τραπέζι. Άλλες φορές, θα έπρεπε να περπατήσουν μέχρι να μπουν μέσω μιας πόρτας σε ένα άλλο δωμάτιο.
Κάθε φορά που ο παίκτης περνούσε από μια πόρτα έπρεπε να απαντήσει ένα pop-quiz για να δοκιμάσει τη μνήμη του.
Η μελέτη αποκάλυψε πως το πέρασμα από πόρτες εξασθένησε τη μνήμη των παικτών και τους έκανε να ξεχάσουν το λόγο που μεταφέρθηκαν εκεί.
Η δεύτερη φάση της μελέτης πραγματοποιήθηκε με τον ίδιο σχεδιασμό αλλά στην πραγματική ζωή. Οι συμμετέχοντες παρήγαγαν τα ίδια αποτελέσματα και στο πραγματικό περιβάλλον.
Η μελέτη αποκάλυψε πώς λειτουργούν οι αναμνήσεις και η ικανότητά μας να θυμόμαστε τα πράγματα.
Το «Doorway Effect» μας λέει ότι η ικανότητά μας να θυμόμαστε τα πράγματα δεν βασίζεται απλώς στο τι συνέβη, πού και πότε ή πόσο σκληρά προσπαθήσαμε.
Αντιθέτως, μερικές από τις αναμνήσεις μας είναι πιο εύκολα διαθέσιμες, αλλά έχουν επίσης σύντομη διάρκεια ζωής. Αυτή η προσωρινή μνήμη λήγει έτσι ώστε να μπορούν να απορροφηθούν νέες πληροφορίες. Η μελέτη αποκάλυψε ότι η διέλευση από πόρτες και η αλλαγή του περιβάλλοντος προκαλεί τη λήξη της βραχυπρόθεσμης μνήμης.
Έτσι, την επόμενη φορά που θα σας συμβεί το «Doorway Effect», θα ξέρετε ότι είναι στις φυσιολογικές λειτουργίες του μυαλού σας για να λάβετε νέες πληροφορίες.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.