Η Γνωστική (ή Γνωσιακή) Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία (CBT) είναι μια ψυχολογική θεραπεία, η οποία βασίζεται σε επιστημονικές αρχές και για την οποία η έρευνα έχει δείξει ότι είναι αποτελεσματική σε ένα μεγάλο εύρος προβλημάτων.
Οι ασθενείς δουλεύουν μαζί με τον θεραπευτή για να αναγνωρίσουν και να κατανοήσουν τα προβλήματα με βάση τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά. Η θεραπεία συνήθως εστιάζεται στις δυσκολίες του εδώ και τώρα και βασίζεται στην ανάπτυξη μιας κοινής άποψης ανάμεσα στον θεραπευτή και τον ασθενή για τα προβλήματα του δεύτερου.
Η διαδικασία αυτή οδηγεί στον καθορισμό των προσωπικών και άμεσων στόχων και στρατηγικών στη θεραπεία, κάτι το οποίο συνεχώς παρακολουθείται και αξιολογείται. Αρκετές φορές θα χρειαστεί να γίνει μαζί με τον θεραπευτή, όταν ο θεραπευμένος νιώσει έτοιμος, αναδρομή σε παρελθοντικές εμπειρίες που μπορούν να βοηθήσουν στην πιθανή ερμηνεία της σημερινής δυσλειτουργικής συμπεριφοράς. Η Γνωστική Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία μπορεί να λειτουργήσει τόσο ατομικά, όσο και με οικογένειες ή ομάδες.
Η αποτελεσματικότητα της γνωστικής συμπεριφορικής ψυχοθεραπείας έχει επιβεβαιωθεί μέσα από πάρα πολλές έρευνες, ενώ έχει αποδειχθεί πως αποτελεί ένα αποτελεσματικό είδος ψυχοθεραπείας, με την οποία μπορεί να αντιμετωπιστούν καταστάσεις, όπως:
- Άγχος και επεισόδια πανικού ή Ψυχοτραυματικό Στρες
- Φοβίες (όπως αγοραφοβία ή κοινωνική φοβία)
- Κατάθλιψη και Διπολική (Μανιο-καταθλιπτική) Διαταραχή
- Ψυχαναγκαστική Καταναγκαστική (ή Ιδεοληπτική) Διαταραχή
- Διαταραχές πρόσληψης τροφής ή σωματικής υγείας (όπως Ψυχογενής Ανορεξία ή Βουλιμία)
- Σεξουαλικά προβλήματα ή σχέσεων
- Προβλήματα σε παιδιά και εφήβους
- Χρόνιοι πόνοι
- Προβλήματα ελέγχου του θυμού ή συνηθειών (όπως τα τικς)
- Κατάχρηση ουσιών ή αλκοόλ
- Σχιζοφρένεια και άλλες ψυχώσεις
- Μαθησιακές διαταραχές
- Διαταραχές του ύπνου
Η γνωστική συμπεριφορική ψυχοθεραπεία μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνη της ή σε συνδυασμό με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή, ανάλογα με τη σοβαρότητα ή τη φύση του προβλήματος του κάθε ασθενούς. Ανάλογα με το ζήτημα που αντιμετωπίζεις και τους στόχους σου, υπάρχουν διάφοροι τρόποι προσέγγισης της CBT.
Αφού συζητήσεις με τον σύμβουλο ψυχικής υγείας και μάθει περισσότερα σχετικά με το θέμα για τ’ οποίο αναζητάς βοήθεια, θα είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει τις κατάλληλες στρατηγικές γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείας για σένα.
- Τεχνικές χαλάρωσης και μείωσης του στρες
Στην ΓΣΨ θα μάθεις να διαχειρίζεσαι το στρες και να αυξήσεις την αίσθηση του ελέγχου μέσα από τις διαφραγματικές αναπνοές, την προοδευτική μυϊκή χαλάρωση και την ενσυνειδητότητα (mindfulness). Είναι ο κατάλληλος τρόπος για την αντιμετώπιση φοβιών, κοινωνικών ανησυχιών και άλλων στρεσογόνων παραγόντων.
- Παιχνίδι ρόλων
Το παιχνίδι ρόλων μπορεί να σε βοηθήσει να αντιμετωπίσεις διαφορετικές συμπεριφορές σε δυνητικά δύσκολες καταστάσεις. Η αναπαραγωγή πιθανών σεναρίων, μπορεί να μειώσει τον φόβο που νιώθεις. Ακόμη, θα σε βοηθήσει να βελτιώσεις τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων, να αποκτήσεις αυτοπεποίθηση, να εξασκήσεις τις κοινωνικές δεξιότητες αλλά και να μάθεις να διεκδικείς και να επικοινωνείς καλύτερα.
- Γνωσιακή Αναδόμηση
Το «overthinking» τείνει να γίνεται μία από τις πιο συνηθισμένες μορφές συμπεριφοράς υπό πίεση. Μήπως έχεις την τάση να υπεργενικεύεις, να υποθέτεις ότι θα συμβεί το χειρότερο ή να δίνεις υπερβολική σημασία σε μικρές λεπτομέρειες; Το να σκέφτεσαι με αυτόν τον τρόπο μπορεί να επηρεάσει τις ενέργειες και τις αποφάσεις σου, ενώ μπορεί και να γίνει μια αυτοεκπληρούμενη προφητεία.
Με τον θεραπευτή πραγματοποιείται ανάλυση συμπεριφορών, προκειμένου να βρεθεί κάποιο πιθανό μοτίβο σε αυτές, να τις κατανοήσετε, να μάθετε πώς να επαναπλαισιώνετε αυτές τις σκέψεις, ώστε να σταματήσει αυτός ο φαύλος κύκλος.
- Καταγραφή σκέψεων σε ημερολόγιο
Το να παρατηρείς και να καταγράφεις τις σκέψεις σου ήταν και είναι ένας από τους πιο διαχρονικούς τρόπους να έρθεις σε επαφή με τον εαυτό σου και τις βαθύτερες σκέψεις σου. Ο θεραπευτής μπορεί να σε βοηθήσει να εντοπίσεις τις αρνητικές σκέψεις που είχες μεταξύ των συνεδριών, καθώς και τις θετικές σκέψεις που μπορείς να επιλέξεις να κάνεις.
Η ΓΣΨ είναι ένας καθιερωμένος, αποτελεσματικός τύπος βραχυπρόθεσμης θεραπείας. Βασίζεται στις συνδέσεις μεταξύ των σκέψεων, των συναισθημάτων και των συμπεριφορών και στο πώς μπορούν να επηρεάσουν το ένα το άλλο. Εάν νιώθεις ότι βρίσκεις κάποιο νόημα σε όλα τα παραπάνω και θέλεις να αλλάξεις την ζωή σου μην διστάσεις να απευθυνθείς σε έναν ειδικό. Πάντα μπορούμε να επιλέξουμε την ζωή που θέλουμε να έχουμε. Αγκάλιασε την αλλαγή!
Γράφει η Ιωαννίδη Διονυσία, Ψυχολόγος – Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
