Πνευμονία: τι είναι, πως να την αντιμετωπίσουμε & πως να την προλάβουμε

Γράφει η Mίνα Γκάγκα, Πνευμονολόγος, Διευθύντρια Α’ Πνευμονολογικής Κλινικής ΥΓΕΙΑ

Διανύουμε την εποχή έξαρσης των λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος, πολλές από τις οποίες οδηγούν σε πνευμονία.

Η πνευμονία είναι μια σοβαρή λοίμωξη, μπορεί να αφορά τον ένα ή και τους δύο πνεύμονες, προκαλεί φλεγμονή και γεμίζει τις κυψελίδες (το τμήμα των πνευμόνων όπου γίνεται η ανταλλαγή των αερίων, οξυγόνου και διοξειδίου) με υγρό. Όταν οι κυψελίδες γεμίσουν υγρό (εκκρίσεις), ο αέρας που αναπνέουμε δεν μπορεί να φτάσει σε αυτές και να δώσει οξυγόνο στο αίμα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα πρόβλημα στην οξυγόνωση και δύσπνοια, τόσο που μπορεί να οδηγήσει τον ασθενή στην εντατική ή ακόμη και να αποβεί μοιραίο. Είναι πολύ συχνότερο και σοβαρότερο νόσημα από ότι νομίζουμε, καθώς η Eurostat αναφέρει πως το 2014, 118.000 θάνατοι στην Ευρώπη οφείλονταν σε πνευμονία ενώ και στις ΗΠΑ, τα ετήσια κρούσματα ξεπερνούν το εκατομμύριο και οι θάνατοι τις 50.000.

Ποιούς αφορά και πώς αναγνωρίζεται η πνευμονία;

Όλοι κινδυνεύουν από πνευμονία, αλλά ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες είναι τα μικρά παιδιά, τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας και φυσικά οι ασθενείς με χρόνια νοσήματα, όπως καρδιολογικά, αναπνευστικά, νεφρική ανεπάρκεια, ανοσοκαταστολή, καρκίνο, λευχαιμία.

Τα συμπτώματα της πνευμονίας ξεκινούν συνήθως όπως σε κάθε λοίμωξη του αναπνευστικού: ο ασθενής έχει πυρετό, βήχα, συνήθως με απόχρεμψη, ακούει «βράσιμο» και μπορεί να έχει δύσπνοια. Όταν υπάρχουν τέτοια συμπτώματα και είναι έντονα ή επιμένουν, η επίσκεψη στο γιατρό και η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι απαραίτητες. Η πνευμονία είναι συνήθως μικροβιακή ή ιογενής, ενώ συχνά συνυπάρχουν περισσότερα από ένα παθογόνα. Για την διάγνωση της πνευμονίας είναι απαραίτητος απεικονιστικός έλεγχος.

Πως θεραπεύεται η πνευμονία;

Η θεραπεία περιλαμβάνει αντιβιοτική αγωγή, αντιπυρετικά, πολλά υγρά και ξεκούραση και αυτά είναι συνήθως αρκετά για να αντιμετωπιστεί μια πνευμονία. Όμως, όταν η πνευμονία έχει επηρεάσει πολύ τους πνεύμονες, όταν τα συμπτώματα είναι σοβαρά ή ο ασθενής είναι υψηλού κινδύνου, με βάση τη γνώμη του γιατρού, είναι ασφαλέστερο να γίνει εισαγωγή σε νοσοκομείο, ώστε να υπάρχει στενή παρακολούθηση και να δοθεί ενδοφλέβια αγωγή ή και οξυγονοθεραπεία. Σε ακόμα σοβαρότερες περιπτώσεις, γίνεται εισαγωγή σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και διασωλήνωση. Να σημειωθεί ότι ο αναπνευστήρας δεν αναπληρώνει τις κυψελίδες, ξεκουράζει όμως τον ασθενή και του δίνει χρόνο να ανακάμψει. Η πνευμονία μπορεί να υποχωρήσει γρήγορα, μπορεί όμως να επιμείνει για δύο ως τέσσερις εβδομάδες. Και δυστυχώς, ορισμένες φορές μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε θάνατο.

Μπορούμε να προλάβουμε την πνευμονία;

Στην ιατρική, η πρόληψη είναι πάντα πολύ σημαντική και οι πιο αποτελεσματικοί τρόποι πρόληψης είναι ο εμβολιασμός, η αποφυγή έντονου συγχρωτισμού και η υγιεινή των χεριών.

Τρία είναι σήμερα τα εμβόλια για την πρόληψη των λοιμώξεων του αναπνευστικού και της πνευμονίας: το εμβόλιο της γρίπης, που είναι ετήσιο, το εμβόλιο του πνευμονιόκοκκου, και αυτό του κορωνοϊού, που, όπως της γρίπης, είναι πλέον ετήσιο.

Διεθνώς, το αντιγριπικό εμβόλιο συστήνεται σε παιδιά μεγαλύτερα των 6 μηνών, στους ασθενείς με άσθμα, Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), σακχαρώδη διαβήτη, καρδιακά νοσήματα, κακοήθειες, ανοσοκαταστολή, παχυσαρκία, σε μεταμοσχευμένους, έγκυες και λεχωίδες, φροντιστές ευπαθών ατόμων και υγειονομικό προσωπικό, καθώς και στα άτομα ηλικίας μεγαλύτερης των 60 ετών.

Το εμβόλιο για τον πνευμονιόκοκκο πρέπει να χορηγείται σε άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών, καθώς και σε άτομα μεγαλύτερα των 18 ετών που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες- χρόνια πνευμονοπάθεια ή καρδιοπάθεια, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, χρόνια ηπατική νόσος, αλκοολισμός, καπνιστές, ασθενείς που έχουν ανοσοκαταστολή, διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού ή κοχλιακά εμφυτεύματα. Για τον πνευμονιόκοκκο, υπάρχουν σήμερα τρία διαφορετικά εμβόλια, το PCV20, το PCV13 και το PCV23. Το πιο σύγχρονο είναι το PCV20 και σε όλες τις ομάδες που έχουν ένδειξη, συστήνεται μια εφάπαξ δόση του PCV20. Αν έχει προηγηθεί εμβολιασμός με μια δόση PCV13 ή μια δόση PCV23, χρειάζεται χορήγηση του PCV20, τουλάχιστον 1 χρόνο μετά ώστε να ολοκληρωθεί ο εμβολιασμός. Αν έχει προηγηθεί εμβολιασμός και με τα δυο εμβόλια, δηλαδή και PCV13 και PCV23, δεν χρειάζεται άλλη δόση. Όμως, ειδικά για ασθενείς που έχουν ανοσοκαταστολή, διαφυγή εγκεφαλονωτιαίου υγρού ή κοχλιακά εμφυτεύματα, συστήνεται εμβολιασμός με PCV20, 5 χρόνια μετά την ολοκλήρωση του πρώτου εμβολιασμού.

Τέλος, ο κορωνοϊός είναι ένας ιός που μεταλλάσσεται γρήγορα, όπως οι ιοί της γρίπης και είναι ισχυρή η σύσταση για ετήσια ανοσοποίηση, με τις ίδιες ενδείξεις που ισχύουν για τον αντιγριπικό εμβολιασμό.

Για να προστατευτούμε και να προστατέψουμε τους άλλους γύρω μας από τη πνευμονία, καλύπτουμε το στόμα και τη μύτη όταν βήχουμε ή φταρνιζόμαστε, πλένουμε συχνά τα χέρια, εμβολιαζόμαστε, ακολουθούμε υγιεινό τρόπο ζωής, με άσκηση και καλή διατροφή, αποφεύγουμε κάπνισμα και συγχρωτισμό. Και επισκεπτόμαστε έγκαιρα στο γιατρό όταν έχουμε συμπτώματα που είναι βαριά ή επιμένουν.

metropolita gaga