Συνέντευξη στον Στέφανο Νικολαΐδη
Σοκαριστικά είναι τα αποτελέσματα για τα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας, με τα στατιστικά στοιχεία που δημοσιοποίησε η Ελληνική Αστυνομία να προκαλούν έντονη ανησυχία.
Συγκεκριμένα τους πρώτους 10 μήνες του 2023 σημειώθηκαν 9.860 περιστατικά ενώ το 2024 18.427. Αντίστοιχα μεγάλη είναι η διαφορά και στις συλλήψεις όπου ολόκληρο το 2023 συνελήφθησαν 6.453 άτομα ενώ από τον Ιανουάριο μέχρι και τον Οκτώβριο του τρέχοντος έτους έχουν συλληφθεί 11.308. Σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ., στην πλειονότητα τους τα θύματα είναι γυναίκες και οι θύτες άνδρες, καθώς το πρώτο δεκάμηνο του 2024 είχαμε 5.583 άνδρες θύματα αδικημάτων ενδοοικογενειακής βίας και στον αντίποδα 15.571 γυναίκες θύματα.
Φέτος και κάθε χρόνο 25 Νοεμβρίου, Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών, συνήθως μιλάμε για ένα φαινόμενο που, παρότι στηλιτεύεται και καταγγέλλεται, όχι απλώς είναι εδώ, αλλά φαντάζει πιο απειλητικό από ποτέ, εντός και εκτός συνόρων. Γυναικοκτονίες, σωματική και ψυχική ενδοοικογενειακή βία, σεξουαλική κακοποίηση και trafficking, λεκτικές επιθέσεις, βιασμοί και παρενοχλήσεις σε δημόσιους χώρους, ακόμα και σε σχολεία μεταξύ ανηλίκων.
Με αφορμή λοιπόν τη σημερινή μέρα συναντήσαμε τη Γενική Γραμματέα Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Κατερίνα Πατσογιάννη, η οποία μίλησε στο skai.gr για τη σημασία αυτής της τόσο σπουδαίας και ιερής ημερομηνίας στον αγώνα για ισότητα, ανοίγοντας παράλληλα τα χαρτιά της για τα επόμενα σχέδια της Ελληνικής Κυβέρνησης για την αντιμετώπιση του «τέρατος» της έμφυλης βίας που φαντάζει «Λερναία Ύδρα».
«Πολύ ψηλά στην κυβερνητική ατζέντα η ενδοοικογενειακή βία»
Από την αρχή της συζήτησης, η κ. Πατσογιάννη εξηγεί ότι μέσα από τη συγκεκριμένη συνέντευξη θέλει να παροτρύνει όλες τις γυναίκες θύματα έμφυλης βίας να τολμήσουν να μιλήσουν για όλα όσα βίωσαν και βιώνουν στα χέρια των κακοποιητών τους. Όχι μόνο η κάθε γυναίκα, αλλά και ο αδερφός και η αδερφή που βλέπουν την αδερφή τους να υποφέρει, ακόμη και ο γείτονας που ακούει τα ουρλιαχτά της γυναίκας από το δίπλα διαμέρισμα και σκέφτεται να «κοιτάξει τη δουλειά του» από φόβο μην μπλέξει.
«Η ενδοοικογενειακή βία βρίσκεται πολύ ψηλά στην κυβερνητική ατζέντα. Τη Δευτέρα 25 Νοεμβρίου (σ.σ. η συνέντευξη δόθηκε Παρασκευή 22 του μήνα) το Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας σε συνεργασία με το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη και το Υπουργείο Δικαιοσύνης, στις 17:30, στο Ωδείο Αθηνών, διοργανώνει την καθιερωμένη εκδήλωση αφιερωμένη στη Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών», όπως μας αναφέρει χαρακτηριστικά, προσθέτοντας:
«Η πολιτική ηγεσία, οι επαγγελματίες πρώτης γραμμής, ο ιδιωτικός τομέας και οι οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών, ως σύμμαχοι ενάντια στην βία κατά των γυναικών, μέσα από πάνελ συζήτησης, θα ρίξουν φως στα αίτια και τους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου».
«Έρχεται το Risk Tool, το νέο εργαλείο εκτίμησης επικινδυνότητας»
Παράλληλα, επισημαίνει ότι στο πλαίσιο της σημερινής εκδήλωσης, η δικαστική ψυχολόγος Ελένη Φώτου θα παρουσιάσει για πρώτη φορά το Risk Tool, ένα νέο όπλο που επιστρατεύει η Πολιτεία στην υπηρεσία της κοινωνίας για την αντιμετώπιση φαινομένων έμφυλης βίας. Πώς όμως λειτουργεί αυτό το νέο εργαλείο εκτίμησης επικινδυνότητας;
«Μέσα από μια συγκεκριμένη μεθοδολογία ερωτήσεων και ανάλογα με τις απαντήσεις, κρίνεται πόσο επικίνδυνος είναι ένας κακοποιητής. Επί της ουσίας πρόκειται για ένα ερωτηματολόγιο το οποίο έχει διαμορφωθεί ύστερα από έρευνα και εφαρμόζεται ήδη με μεγάλη επιτυχία στη Μεγάλη Βρετανία από εγκληματολόγους σε συνεργασία με τη Scotland Yard. Τώρα βρισκόμαστε σε διαδικασία να εφαρμοστεί καθολικά και στην Ελλάδα, σε Αστυνομικά Τμήματα, στα Συμβουλευτικά Κέντρα της ΓΓ Ισότητας, στο 15900 (24ωρη Γραμμή SOS), ακόμη και στα Νοσοκομεία».
«Με αυτόν τον τρόπο», συνεχίζει η κ. Πατσογιάννη «θωρακίζουμε ακόμη περισσότερο την πρόληψη. Για να καταλάβετε, στην πρόσφατη γυναικοκτονία στο Αγρίνιο η αδικοχαμένη Δώρα είχε κάνει την αίτησή της για ασφαλιστικά μέτρα χωρίς panic button, όμως ο 30χρονος γυναικοκτόνος δεν είχε κριθεί ότι είναι τόσο επικίνδυνος, εξού και μείναμε μόνο στα ασφαλιστικά μέτρα. Με το Risk Tool δίνουμε τέλος σε τέτοιες παραβλέψεις του παρελθόντος».
Έτσι, το Risk Tool στις περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, ήδη θεσμοθετημένο με τον ν.5090/24, σε συμμόρφωση με το άρθρο 51 της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για την πρόληψη και καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας και ανταποκρινόμενο στις επιταγές της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2012/29/ΕΕ, δύναται μετρώντας τον κίνδυνο που διατρέχει το κάθε θύμα εξατομικευμένα, να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στην κάθε ιδιαίτερη περίπτωση και συνθήκη εμφάνισης ενδοοικογενειακής βίας.
Η δυνατότητα ακριβώς αυτής της εκτίμησης, του επιτρέπει προλαμβάνοντας τις πιο ακραίες εκφάνσεις της ενδοσυντροφικής και ενδοοικογενειακής βίας, πριν αυτές εκδηλωθούν, να παρέχει στο θύμα την κατάλληλη καθοδήγηση και προστασία.
«Η έμφυλη βία είναι φαινόμενο που καταγράφεται μόνο όταν εμφανίζεται»
Μιλώντας για την ουσία του φαινομένου της βίας κατά των γυναικών, τονίζει ότι η έμφυλη βία είναι «ένα φαινόμενο που δυστυχώς καταγράφεται μόνο όταν εμφανίζεται», συμπληρώνοντας ότι χρειάζονται πολιτικές προβολής για να φανερωθεί, δεδομένου ότι είναι άγνωστο τι συμβαίνει πίσω από τις κλειστές πόρτες.
«Πρέπει να ανοίξεις την πόρτα σε κάθε σπίτι, σε κάθε οικογένεια και να μιλήσει το θύμα, συνεπώς στην πραγματικότητα δεν ξέρουμε αν έχουμε ευρύτερη αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας. Εκείνο όμως που ξέρουμε είναι ότι περισσότερες γυναίκες πια μιλάνε και αυτό ακριβώς είναι που επιδιώκουμε: κάθε γυναίκα να νιώσει ασφαλής, να ξέρει ότι μπορεί πλέον να σπάσει τη σιωπή και να μιλήσει χωρίς φόβο για τον δικό της Γολγοθά».
«Για κάθε θύμα υπάρχει το 15900, όπου η καθεμιά μπορεί να σηκώσει το τηλέφωνο και να μιλήσει επιτόπου με έναν άνθρωπο εξειδικευμένο σε θέματα βίας κατά των γυναικών. Μπορεί επίσης να απευθυνθεί σε έναν σύμβουλο από τα 44 Συμβουλευτικά Κέντρα της Γραμματείας μας, στα οποία υπάρχουν ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, νομικοί, εργασιακοί σύμβουλοι που μπορούν να δώσουν όλες τις κατευθυντήριες για να μπορέσει κάθε γυναίκα να βροντοφωνάξει "τέρμα" στο μαρτύριο που βιώνει. Μάλιστα, οι ειδικοί αυτοί μπορούν να συμβουλέψουν φίλους και συγγενείς του θύματος για το πώς θα μπορέσουν να το πείσουν να μιλήσει», σημείωσε.
«Έχουν υπογραφεί πολλά μνημόνια συνεργασίας με τα Συμβουλευτικά μας κέντρα, με πιο πρόσφατη τη συνεργασία με τον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών για δωρεάν νομική βοήθεια στις γυναίκες που θέλουν να κινηθούν δικαστικά κατά των κακοποιητών τους. Ταυτόχρονα, τρέχουν πολλά προγράμματα εργασιακής βοήθειας που απευθύνονται στις κακοποιημένες γυναίκες μέσω ΔΥΠΑ, ενώ παρέχεται και η κατάλληλη ψυχολογική υποστήριξη. Μην ξεχνάμε ότι όλες αυτές οι γυναίκες που δέχονται βία, αντιμετωπίζουν διαφορετικά τον εαυτό τους και το κοινωνικό σύνολο, επομένως θέλουν στήριξη για να νιώσουν δυνατές και να αποκτήσουν τη χαμένη τους αυτοεκτίμηση».
«Στις παλιές ταινίες ήταν φυσιολογικό ο άντρας να χαστουκίζει τη γυναίκα του»
Ερωτηθείσα για το πού βρίσκεται η χώρα μας σε επίπεδο προόδου στην καταπολέμηση της έμφυλης βίας, παραδέχτηκε ότι «είμαστε λίγο καινούργιοι στα ζητήματα δικαιωμάτων και ισότητας», δεδομένου μάλιστα ότι η γυναίκα απέκτησε δικαίωμα ψήφου τη δεκαετία του '50.
«Μην ξεχνάτε ότι στις παλιές ελληνικές ταινίες ήταν πολύ φυσιολογικό ο άντρας να χαστουκίζει τη γυναίκα του. Σήμερα που μιλάμε πολλές μανάδες και γιαγιάδες συμβουλεύουν τα κορίτσια τους "όταν έχει νεύρα ο άντρας σου, μην του αντιμιλάς". Υπάρχουν ακόμα αυτά δυστυχώς κι όταν μιλάμε για στερεοτυπικές αντιλήψεις, εννοούμε αυτά ακριβώς. Το πώς θα σπάσουμε αυτές τις αντιλήψεις αποτελεί για εμάς τη μεγάλη πρόκληση. Ξέρετε, η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί κοινωνικό κι όχι αστυνομικό πρόβλημα. Και πρέπει οπωσδήποτε να αρχίσουμε να βάζουμε ένα όριο στον ρατσιστικό λόγο και τη ρητορική μίσους, τόσο στην πολιτική σκηνή, όσο και σε επίπεδο ΜΜΕ».
Ως προς τους ξενώνες φιλοξενίας, μας ενημέρωσε ότι υπάρχουν συνολικά 20 που λειτουργούν σε δήμους σε όλη την Ελλάδα για κακοποιημένες γυναίκες που δεν έχουν πού να μείνουν με τα παιδιά τους. Σύμφωνα με τα στοιχεία που μοιράστηκε, το τελευταίο 8μηνο στις δομές αυτές έχουν φιλοξενηθεί 500 άτομα, δηλαδή 280 γυναίκες με τα παιδιά τους.
«Πέφτουν πάνω τους άνθρωποι εξειδικευμένοι, με σκοπό να βρουν άμεσα σε όλες τους σπίτι, δουλειά και φυσικά να βοηθήσουν και τα παιδιά τους με οτιδήποτε χρειαστούν, μέχρι οι ίδιες να ορθοποδήσουν» μας λέει.
«Το MeToo βοήθησε στο να αλλάξει η συμπεριφορά πολλών γυναικών»
Αργότερα η συζήτηση περιστράφηκε και γύρω από το MeToo, με την ίδια να επισημαίνει πως το συγκεκριμένο κίνημα βοήθησε στο να ανοίξουν πολλά στόματα γυναικών, κάνοντάς τις να αλλάξουν συμπεριφορά.
«Πολλές γυναίκες έβαλαν πλέον όρια στον επαγγελματικό τους χώρο, όπως βέβαια συνέβη και σε όλους τους χώρους. Δεν θα ήθελα να σχολιάσω τις δικαστικές υποθέσεις που εκκρεμούν, σε κάθε περίπτωση όμως το ότι βγήκαν γυναίκες δημόσια και μίλησαν για σεξουαλική παρενόχληση, βία και βιασμό στο πλαίσιο της εργασίας τους, είναι πάρα πολύ σημαντικό και συνέβαλε ώστε οι ίδιες να αποκτήσουν θάρρος και να λένε "ως εδώ"».
Αναφορικά με τα άμεσα σχέδια της Γραμματείας, σημείωσε ότι αυτήν τη στιγμή με τα χρηματοδοτικά εργαλεία του ΕΣΠΑ σχεδιάζεται αναβάθμιση των δομών, με βάση πρωτόκολλα πιο στενής και συγκεκριμένης συνεργασίας μεταξύ των υπουργείων, κυρίως όσον αφορά την αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων.
«Για την ενδοοικογενειακή βία ελεγχόμαστε και δεχόμαστε συστάσεις από τον ΟΗΕ, αφού ως σύγχρονη και πολιτισμένη χώρα έχουμε κυρώσει τη Σύμβαση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα κι επίσης έχουμε δεσμευτεί για τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης».
Σημειωτέον, η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης κυρώθηκε στη χώρα μας με το Νόμο 4531/2018. Πρόκειται για το πρώτο νομικά δεσμευτικό κείμενο, το οποίο ορίζει τις μορφές που προσλαμβάνει η βία κατά των γυναικών και παρουσιάζει ένα ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο για την πρόληψή της, την προστασία των θυμάτων καθώς και για την παύση της ατιμωρησίας.
Η Γενική Γραμματεία Ισότητας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων είναι αρμόδια για τον συντονισμό, την υλοποίηση, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των πολιτικών και μέτρων πρόληψης και καταπολέμησης κάθε μορφής βίας που καλύπτεται από τη Σύμβαση.
Αντίστοιχα, στις 6 Φεβρουαρίου 2024, στην έδρα του ΟΗΕ στη Γενεύη, πραγματοποιήθηκε η εξέταση της χώρας μας από την Επιτροπή CEDAW (Committee on the Elimination of Discrimination Against Women), κατόπιν υποβολής της 8ης και 9ης Εθνικής Περιοδικής Έκθεσης τον Μάιο 202314.
Η Σύμβαση για την Εξάλειψη των Διακρίσεων κατά των Γυναικών έχει κυρωθεί με νόμο από την Ελλάδα ήδη από το 1983 (Ν. 1342/1983) και αποτελεί το σημαντικότερο κείμενο διεθνώς για την προώθηση και κατοχύρωση των δικαιωμάτων των γυναικών συνιστώντας για κάθε χώρα που το έχει επικυρώσει οδικό χάρτη για τη λήψη νομοθετικών και πολιτικών πρωτοβουλιών στην κατεύθυνση της ισότητας των φύλων σε όλους τους τομείς δραστηριότητας. Μάλιστα η CEDAW είναι μία από τις ευρύτερα κυρωμένες διεθνείς συμβάσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
«Η σωστή ερώτηση δεν είναι το "γιατί σε μένα", αλλά το "και σε μένα"»
Κλείνοντας, η κ. Πατσογιάννη κατέστησε σαφές πως η βία κατά των γυναικών δεν αφορά μόνο τις γυναίκες χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, ούτε γυναίκες με οικονομικά προβλήματα.
«Η βία υπάρχει παντού και σε όλα τα επίπεδα. Είναι καταγεγραμμένη βάσει των στοιχείων μας κι επίσης η συντριπτική πλειοψηφία, δηλαδή ένα ποσοστό πάνω από 70% είναι Ελληνίδες. Επομένως, να μην μπερδεύουμε και να μη νομίζουμε ότι η έμφυλη βία αφορά κυρίως αλλοδαπές ή μετανάστριες», ανέφερε χαρακτηριστικά, για να καταλήξει:
«Η σωστή ερώτηση που πρέπει να κάνουμε αν βρεθούμε ως θύματα σε περιστατικά έμφυλης βίας δεν είναι το "γιατί σε μένα". Απεναντίας, θα έλεγα είναι το "και σε μένα"».
Πηγή: skai.grΔιαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.