«Ο Νικόλαος Χατζηγιαννάκης, ο Στυλιανός Παπαδόπουλος και όλοι αυτοί οι ήρωες, μας υπενθυμίζουν ότι οι πράξεις ενός ανθρώπου μπορούν να αλλάξουν τον ρου της Ιστορίας». Σε αυτή τη φράση του πρέσβη του Ισραήλ στην Ελλάδα, Νόαμ Κατς, στη σημερινή τελετή για την απόδοση του τίτλου του Δικαίου των Εθνών του ιδρύματος Γιαντ Βασέμ στον Νικόλαο Χατζηγιαννάκη και τον Στυλιανό Παπαδόπουλο, που έσωσαν εβραίους συνανθρώπους τους από τη ναζιστική μηχανή θανάτου, αποτυπώνεται η γενναιότητα της πράξης τους και το αποτύπωμά της στην Ιστορία και την Aνθρωπότητα.
«Είναι καθήκον μας όχι μόνο να θυμόμαστε αλλά και να διασφαλίζουμε ότι η κληρονομιά τους θα διαρκέσει. Τιμώντας τους σήμερα, επιβεβαιώνουμε τη δέσμευσή μας να διατηρήσουμε τις αξίες που τόσο γενναία υπερασπίστηκαν - την ανθρωπιά, τη δικαιοσύνη και την ακλόνητη πίστη στην ιερότητα της ζωής» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Ισραηλινός πρέσβης και πρόσθεσε: «Ο εβραϊκός λαός δεν ξεχνά ποτέ εκείνους που στάθηκαν δίπλα μας στην πιο σκοτεινή μας ώρα. Η τιμή που απονέμουμε σήμερα αντανακλά το τεράστιο χρέος που οφείλουμε σε εκείνους που αψήφησαν τον σοβαρό κίνδυνο για να σώσουν τους Εβραίους κατά τη διάρκεια της Shoah».
Αναφερόμενος στον Νικόλαο Χατζηγιαννάκη και τον Στυλιανό Παπαδόπουλο, ο Ισραηλινός πρέσβης σημείωσε: «Αναγνωρίζουμε το εξαιρετικό θάρρος, την αυτοθυσία και την ακλόνητη ηθική ακεραιότητα - τα χαρακτηριστικά που χαρακτηρίζουν τους Δίκαιους των Εθνών. Αυτά τα αξιοσημείωτα άτομα υπήρξαν φάροι φωτός και φύλακες της αρετής μέσα στο πιο σκοτεινό κεφάλαιο της ανθρώπινης ιστορίας. Απέδειξαν ότι, ακόμη και μπροστά στο συντριπτικό κακό και τη βαρβαρότητα, η ανθρωπότητα μπορούσε να λάμψει».
«Ενώ οι περισσότεροι άνθρωποι», πρόσθεσε ο κ. Κατς, «απομακρύνθηκαν, αδιαφορώντας ή φοβούμενοι για την ασφάλειά τους, οι Δίκαιοι των Εθνών επέλεξαν έναν διαφορετικό δρόμο. Αρνήθηκαν να είναι θεατές. Διακινδύνευσαν τη ζωή τους, και συχνά τη ζωή των οικογενειών τους, για να προστατέψουν τους Εβραίους γείτονες, τους φίλους τους, ακόμα και τους ξένους. Το θάρρος τους είναι απαράμιλλο και οι πράξεις τους χρησιμεύουν ως ηθική πυξίδα για εμάς και τις μελλοντικές γενιές […] Αυτές οι πράξεις θάρρους μας υπενθυμίζουν ότι ακόμη και μπροστά στην αφάνταστη σκληρότητα, υπήρξαν εκείνοι που υπερασπίστηκαν την ανθρωπότητα».
Κλείνοντας την ομιλία του, ο Ισραηλινός πρέσβης ζήτησε την απελευθέρωση των 59 ομήρων που εξακολουθούν να κρατούνται από τη Χαμάς στη Γάζα. «Ενώ τιμούμε την υψηλότερη έκφραση ανθρωπιάς, στις 7 Οκτωβρίου και έκτοτε δεν υπήρξε ούτε ένας Δίκαιος μεταξύ των Εθνών. Υπήρξαν μόνο άνθρωποι που ήταν εκτελεστές, συνεργάτες, φοβισμένοι και αδιάφοροι. Ας ελπίσουμε ότι αυτό το μάθημα που πήραμε σήμερα θα μας ακολουθήσει και ο καθένας μας θα είναι πραγματικά προσηλωμένος σε αυτές τις αξίες που τόσο πολύ αγαπάμε» ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Κατς.
Δ. Σαλτιέλ – Φάρος για τη διάσωση ενός ολόκληρου κόσμου οι πράξεις τους
«Την περίοδο του Ολοκαυτώματος ελάχιστοι στάθηκαν στο πλευρό των διωκόμενων εβραίων στη Θεσσαλονίκη καθώς και σε όλη την Ευρώπη […] Παρόλο που η πλειοψηφία αδιαφόρησε, σιώπησε, συνεργάστηκε […] σήμερα οι απόγονοι των ελάχιστων επιζώντων -προσωπικά αλλά και συλλογικά ο ελληνικός εβραϊσμός- εκφράζουν σε κάθε εκδήλωση, όπως η αποψινή, την ευγνωμοσύνη απέναντι σε αυτούς τους ελάχιστους Ανθρώπους» ανέφερε στην ομιλία του ο πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου και της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, Δαυίδ Σαλτιέλ.
«Αν στόχος είναι να αποτρέψουμε ένα νέο Ολοκαύτωμα, σε μια περίοδο μάλιστα που βλέπουμε τον αντισημιτισμό να γιγαντώνεται, οφείλουμε να φέρουμε στην πρώτη γραμμή και να τονίσουμε τη γενναιότητα του χαρακτήρα των προσωπικοτήτων αυτών, που με αποφασιστικότητα διάλεξαν τον δύσκολο, δύσβατο δρόμο αντιστεκόμενοι στο δηλητήριο του μίσους, ακολουθώντας τη δική τους πυξίδα» σημείωσε.
«Η στάση τους», συνέχισε, «μας διδάσκει ότι η ανθρωπιά, η αλληλεγγύη δεν είναι απλώς καθήκοντα ηθικής, αλλά μοναδικές δυνάμεις που μπορούν να λειτουργήσουν ως φάρος για τη διάσωση ενός ολόκληρου κόσμου, ακόμα και στα πιο σκοτεινά χρόνια της ιστορίας. Και βέβαια δεν αρκεί αυτά να λέγονται ή να τιμούμε τους Δικαίους των Εθνών μόνο σε κλειστούς κύκλους ή σε περιορισμένα πλαίσια. Τα φωτεινά αυτά παραδείγματα πρέπει να προβάλλονται πάνω απ' όλα στο δημόσιο χώρο. Γιατί μας υπενθυμίζουν ότι ως κοινωνία έχουμε την ευθύνη να αναγνωρίσουμε και να τιμούμε τους ανθρώπους που έκαναν το σωστό, όταν οι άλλοι γύρω τους σιωπούσαν ή υποχωρούσαν στο κακό. Γιατί αυτή η αναγνώριση δεν είναι απλώς μια ιστορική υπενθύμιση αλλά ένα ζωντανό μάθημα για τη νέα γενιά».
Στ. Αγγελούδης: Χαραμάδα αισιοδοξίας στη βαρβαρότητα οι πράξεις τους
Χαραμάδα αισιοδοξίας στη βαρβαρότητα χαρακτήρισε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, τις γενναίες πράξεις του Νικόλαου Χατζηγιαννάκη και του Στυλιανού Παπαδόπουλου. «Η απονομή των τίτλων και των μεταλλίων από το Ίδρυμα Γιαντ Βασέμ (Yad Vashem) είναι μια απόδειξη ότι μπορεί να υπάρξουν στον πολιτισμό μας και στη βαρβαρότητα που πολύ συχνά επιδεικνύει η παγκόσμια Ιστορία, στιγμές που αναδεικνύουν την ανθρώπινη ύπαρξη, τα δημοκρατικά δικαιώματα και την ευαισθησία» τόνισε ο κ. Αγγελούδης και πρόσθεσε πως αυτό που τότε ήταν μια γενναία πράξη, σήμερα αποτιμάται ως μια απέραντα διακινδυνευμένη γενναία πράξη, γιατί έγινε κάτω από τις συνθήκες του ναζιστικού καθεστώτος.
Η διάσωση των οικογενειών Περαχιά – Κοέν
Ο Νικόλαος Χατζηγιαννάκης, επιχειρηματίας και ιδιοκτήτης αλευρόμυλου, διακινδύνευσε επανειλημμένα τη ζωή του για να σώσει τις οικογένειες Περαχιά - Κοέν. Όταν η οικογένεια Περαχιά αναγκάστηκε να μπει στο γκέτο της Θεσσαλονίκης, ο Νικόλαος Χατζηγιαννάκης τους παρείχε τρόφιμα και τελικά τους έπεισε να δραπετεύσουν. Τους έκρυψε μέσα στον αλευρόμυλό του και σε διάφορες άλλες τοποθεσίες, προστατεύοντάς τους από τον άμεσο κίνδυνο, και μάλιστα κατάφερε να αποκτήσει πλαστά έγγραφα που τους αναγνώριζαν ως Ιταλούς πολίτες, επιτρέποντάς τους την ασφαλή μετάβασή τους στην Αθήνα.
Για την οικογένεια του παππού του από την πλευρά της μητέρας του (Γεσούα Περαχιά και Όρο) και τους γονείς του (Λέων και Ζερμαίν Κοέν) μίλησε στην εκδήλωση ο δημοσιογράφος Ζαν Κοέν, ο οποίος αφού αφηγήθηκε την ιστορία της διάσωσης της οικογένειάς του, επικαλέστηκε μια ρήση του Έντμουντ Μπερκ (το μόνο που χρειάζεται για να θριαμβεύσει το κακό είναι οι καλοί να μην κάνουν τίποτα), σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Η οικογένεια Χατζηγιαννάκη είναι ένα κλασικό παράδειγμα του τι μπορεί να κάνει ένας καλός και πώς μπορεί να σταματήσει ένα κακό».
«Σας ευχαριστώ πάρα πολύ που σώσατε την οικογένειά μου» τόνισε ο Ζαν Κοέν, απευθυνόμενος στον ανιψιό του Νικόλαου Χατζηγιαννάκη, Κωνσταντίνο Χατζηγιαννάκη, ο οποίος ήταν μεταξύ των παριστάμενων και παρέλαβε την τιμητική διάκριση. Ο ίδιος, στη δική του ομιλία εξέφρασε τις πιο θερμές ευχαριστίες όλης της οικογένειάς του για τη βράβευση του θείου του και την κατάταξη του στον κατάλογο των Δικαίων μεταξύ των Εθνών, απευθύνοντας ιδιαίτερα πολλές ευχαριστίες «στη Ζερμαίν Περαχιά γιατί χάρη στις δικές της προσπάθειες αποδόθηκε αυτή η τιμή στον θείο μου».
«Τα δύο σημερινά παραδείγματα διασώσεων τριών ζευγαριών βεβαιώνουν κατά τον πιο πειστικό τρόπο ότι οι σχέσεις των εβραίων και των χριστιανών που ζούσαν στην πόλη μας ήταν πάντα φιλικές», παρά τις κάποιες εξαιρέσεις ή παραφωνίες, όπως είπε. Σημείωσε, δε, με έμφαση ότι «όλες αυτές οι διασώσεις δεν είναι έργα ενός ανδρός. Για να γίνουν οι διασώσεις έλαβαν μέρος και άλλα άτομα». Μια θέση, με την οποία, συμφώνησε και ο Ζαν Κοέν, ενώ και οι δύο αναφέρθηκαν στο μνημειώδες έργο του Γιώργου Πηλιχού «Άουσβιτς», όπου στην ιστορία διάσωσης του ζεύγους Κοέν φαίνεται ακριβώς πόσοι βοήθησαν για να συμβεί αυτό.
Η διάσωση της οικογένειας Λεβή
Ο Στυλιανός Παπαδόπουλος, από το Παλαιό Γυναικόκαστρο κοντά στο Κιλκίς, επέδειξε επίσης εξαιρετικό ηρωισμό. Όταν άρχισαν οι απελάσεις από τη Θεσσαλονίκη, παρότρυνε τον Αβραάμ και τη Λούτσα Λέβη να αναζητήσουν καταφύγιο στο χωριό του. Ως αρχηγός της κοινότητας, τους εξασφάλισε πλαστά έγγραφα, παρουσιάζοντάς τους ως χριστιανούς που εργάζονταν στα χωράφια. Ακόμα και κάτω από συνεχείς απειλές - παρά το γεγονός ότι τα ναζιστικά στρατεύματα και οι συνεργάτες τους έψαχναν το χωριό - ο Στυλιανός δεν αμφιταλαντεύτηκε ποτέ για το τι πρέπει να κάνει. Διακινδύνευσε τα πάντα για να τους προστατεύσει.
Την ιστορία διάσωσης του Αβραάμ Λεβή και της Λούτσας Λεβή «ξεδίπλωσε» στην ομιλία του ο εγγονός τους Βίκτωρ Ναρ, διευθυντής της Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης. «Ο πατέρας μου Αλμπέρτος Ναρ είχε αναφέρει την εξής φράση η οποία κοσμεί, μαζί με άλλα αποφθέγματα σπουδαίων Θεσσαλονικέων συγγραφέων, τον τοίχο της Κεντρικής Δημοτικής Βιβλιοθήκης Θεσσαλονίκης: “Είσαι ο γόνος ο στερνός μιας προσφυγιάς που άραξε στον τόπο αυτό”. Η φράση αυτή βρίσκει διπλή σημασία στον πεθερό του που ως Αβραάμ έζησε σαν γόνος της υπερήφανης Σεφαραδίτικης Εβραϊκής προσφυγιάς που άραξε στη Θεσσαλονίκη. Και ως Αλέκος έζησε σαν γόνος της υπερήφανης Ποντιακής προσφυγιάς που άραξε στο Γυναικόκαστρο του Κιλκίς, στο χωριό του, στο Αφράτ Χισάρ όπως ο ίδιος το αποκαλούσε με την ιδιαίτερη Ποντιακή προφορά που είχε αποκτήσει, στο χωριό της οικογένειάς μας. Αυτές είναι οι ρίζες μας και με αυτές ο Αβραάμ Λεβή μεγάλωσε τις 2 του κόρες και τα 4 εγγόνια του. Με αυτές και εμείς, τα εγγόνια του μεγαλώνουμε τα 10 δισέγγονά του. Δεκαέξι συνολικά άνθρωποι οφείλουμε την ύπαρξή μας στον σπουδαίο πατριώτη, στον Στυλιανό Παπαδόπουλο. Εκ μέρους της οικογένειάς μας εκφράζουμε ευγνωμοσύνη και στεκόμαστε με απόλυτο σεβασμό μπροστά στην οικογένεια και τους απογόνους του Στυλιανού Παπαδόπουλου» ανέφερε ο Βίκτωρ Ναρ.
Την τιμητική διάκριση παρέλαβαν τα εγγόνια του Στυλιανού Παπαδόπουλου, Αναστασία Αμελίδου Παπαδοπούλου και Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος, ο οποίος ευχαρίστησε για την τιμή και εξέφρασε τη συγκίνηση αλλά και την υπερηφάνεια του ίδιου και της οικογένειάς του «γιατί αναγνωρίζεται αυτή η ηρωική πράξη» του παππού τους. Ότι, δηλαδή, «με κίνδυνο της ζωής του και χωρίς υστεροβουλία, έγινε η αιτία να σωθούν ο Αβραάμ και η Λούτσα Λεβή».
Κάθε μία από τις βραβεύσεις συνόδευε παρατεταμένο χειροκρότημα, με όλους τους παριστάμενους όρθιους. Με τις σημερινές βραβεύσεις, συνολικά 369 Έλληνες έχουν τιμηθεί ως Δίκαιοι των Εθνών από το Yad Vashem, μεταξύ των οποίων ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, οι Μητροπολίτες Ζακύνθου και Δημητριάδος, Χρυσόστομος και Ιωακείμ, ο Αρχηγός της Αστυνομίας, Άγγελος Έβερτ, η αντιστασιακή ηρωίδα Λέλα Καραγιάννη και ο Δήμαρχος Ζακύνθου Λουκάς Καρρέρ.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
