Καθώς η Ευρώπη σκέφτεται πώς να αυξήσει τις στρατιωτικές δαπάνες μπροστά στην απειλή της Ρωσίας, η Ελλάδα παραδίδει μερικά πολύτιμα μαθήματα για το τι χρειάζεται για να ζεις με έναν αντίπαλο δίπλα σου. Ενώ η χώρα των 10 εκατομμυρίων κατοίκων έχει διατηρήσει ισχυρές ένοπλες δυνάμεις ανεξαρτήτως κόστους, αγωνίστηκε να αναπτύξει μεγάλη εγχώρια αμυντική βιομηχανία, σημειώνει το πρακτορείο Bloomberg σε ανάλυσή του.
«Όταν χτυπάει ο συναγερμός στην αεροπορική βάση της Τανάγρας βορειοδυτικά της Αθήνας, ένα μαχητικό αεροσκάφος Rafale δεν χρειάζεται περισσότερο από πέντε λεπτά για να σηκωθεί και να ξεκινήσει πέρα από το Αιγαίο προς τα σύνορα με την Τουρκία. Η Ελλάδα έχει μια μακρά αντιπαλότητα με τον πρώην αυτοκρατορικό γείτονά της για τα κυριαρχικά δικαιώματα στα νησιωτικά ύδατα που τους χωρίζουν. Παρά το γεγονός ότι είναι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ, οι δυνάμεις τους έφτασαν περιβόητα κοντά σε σύγκρουση το 1996 και η ένταση κλιμακώθηκε ξανά μόλις πριν από πέντε χρόνια», σημειώνει το διεθνές πρακτορείο.
Όπως τονίζει το Bloomberg, η Ελλάδα υπερέβαινε σταθερά τον στόχο του ΝΑΤΟ για δαπάνες 2% του ΑΕΠ, ακόμη και στο αποκορύφωμα της κρίσης δημόσιου χρέους που γονάτισε την οικονομία. Το 2015, τη χρονιά που η Ελλάδα αγωνίστηκε με τους πιστωτές της για τα εξοντωτικά μέτρα λιτότητας που είχαν σχεδιαστεί για να διορθώσουν τα οικονομικά της, εξακολουθούσε να υπερβαίνει τις δαπάνες της Γερμανίας, της Γαλλίας και του Ηνωμένου Βασιλείου ως ποσοστό του ΑΕΠ.
Σε αντίθεση με άλλα μέρη της Ευρώπης, ο ισχυρός στρατός είναι βαθιά ριζωμένος στο μυαλό των Ελλήνων, σημειώνει το πρακτορείο. Η Ελλάδα συγκαταλέγεται στη μειοψηφία των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με υποχρεωτική στρατιωτική θητεία και οι δαπάνες για την εθνική ασφάλεια αποτελούν παραδοσιακά μια πολιτική που υποστηρίζεται από τις κυβερνήσεις όλων των χώρων.
«Η αμυντική δομή της Ελλάδας είναι δομημένη κυρίως γύρω από την αποτροπή της Τουρκίας», δήλωσε η Ινώ Αφεντούλη, εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων στην Αθήνα και πρώην αξιωματούχος του ΝΑΤΟ. «Δεν υπάρχει άλλη προτεραιότητα».
Η Ελλάδα ήταν μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας για τέσσερις αιώνες, ενώ οι βόρειες περιοχές της παρέμειναν υπό τουρκικό έλεγχο μέχρι λίγο πριν από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τα γεγονότα στην Τουρκία παίζουν ευρέως στα ελληνικά μέσα ενημέρωσης, προσθέτει το Bloomberg. Αυτή την εβδομάδα ήταν η φυλάκιση του πολιτικού αντιπάλου του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, την ώρα που η Ελλάδα γιόρταζε την Ημέρα της Ανεξαρτησίας στις 25 Μαρτίου με την καθιερωμένη στρατιωτική παρέλαση, στην οποία παρουσιάζονταν τεθωρακισμένα οχήματα, μαχητικά αεροσκάφη και οι ειδικές δυνάμεις της χώρας.
«Η θέση της Ελλάδας είναι πολύ ιδιαίτερη γεωπολιτικά, θέτοντας πολλές προκλήσεις για την ασφάλεια», δήλωσε ο Σπύρος Μπλαβούκος, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνεργάτης του think tank ΕΛΙΑΜΕΠ. Η γεωγραφία σημαίνει ότι η χώρα «βρίσκεται σε μια διαρκή διαδικασία εγρήγορσης όσον αφορά τις αμυντικές της δαπάνες και τα προγράμματα στρατιωτικού εξοπλισμού».
Ενώ η Ελλάδα έχει προχωρήσει στην αγορά εξοπλισμού, σε αντίθεση με την Τουρκία, παράγει πολύ λίγα από αυτά. Ένα μεγάλο μέρος των δαπανών της χώρας έχει δαπανηθεί για το στρατιωτικό προσωπικό και την προμήθεια όπλων από το εξωτερικό, ενώ πολύ λίγα έχουν δαπανηθεί για έρευνα και ανάπτυξη.
Πρόκειται μια χαμένη ευκαιρία, είπε η Αφεντούλι, μια ευκαιρία που η Ευρώπη θα πρέπει να αποφύγει να τη χάσει, καθώς οι χώρες ανταποκρίνονται στην αυξανόμενη αβεβαιότητα σχετικά με τον ρόλο των ΗΠΑ στην ασφάλεια της Ευρώπης υπό την κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
«Εάν έχετε μια δεκαετή αμυντική στρατηγική, θα πρέπει να οικοδομήσετε μια εθνική βιομηχανία με βάση αυτά που έχετε και αυτά που θα χρειαστείτε στο μέλλον», είπε. «Θα μπορούσατε να έχετε ένα οικοσύστημα που να ενισχύει την ανάπτυξη των εγχώριων εταιρειών», πρόσθεσε. «Δεν μιλάμε για βαριά όπλα ή αεροπλάνα, αλλά ίσως για ανταλλακτικά ή αμυντικό λογισμικό».
Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη αναμένεται να παρουσιάσει την επόμενη αμυντική στρατηγική της στις αρχές του επόμενου μήνα. Θα επικεντρωθεί στη μεγαλύτερη εμπλοκή της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας και στην ενίσχυση τοπικών νεοφυών επιχειρήσεων, σημειώνει το Bloomberg επικαλούμενο κυβερνητικό αξιωματούχο.
Σε όλη την Ευρώπη, οι κυβερνήσεις καλούνται τώρα να διασφαλίσουν ότι οι ψηφοφόροι θα συμφωνούν με τις υψηλότερες αμυντικές δαπάνες, καθώς τα χρήματα αντολούνται από αλλού. Οι κοινωνικές δαπάνες θα μπορούσαν να περικοπούν, οι φόροι θα μπορούσαν να αυξηθούν.
Η ώθηση για την επέκταση των δυνατοτήτων ασφαλείας στο πλαίσιο του σχεδίου ReArm Europe της ΕΕ θα μπορούσε επίσης να δώσει ώθηση στην Ελλάδα.
Η χώρα διαθέτει δύο κύριες αμυντικές εταιρείες: την Ελληνική Βιομηχανία Όπλων (ΕΑΣ), που παράγει διάφορα είδη πυρομαχικών, και την Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία (ΕΑΒ), η οποία υποστηρίζει μαχητικά αεροσκάφη και κατασκευάζει εξαρτήματα για αεροσκάφη, συμπεριλαμβανομένων των F-16.
Με έδρα την Τανάγρα δίπλα στην αεροπορική βάση, η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία βρίσκεται στη διαδικασία παραγωγής των δικών της μη επανδρωμένων αεροσκαφών καθώς και ενός συστήματος κατά των μη επανδρωμένων αεροσκαφών, μια πρώιμη έκδοση του οποίου αναπτύχθηκε σε ελληνικά πολεμικά πλοία που συμμετείχαν στην πρόσφατη ναυτική επιχείρηση της ΕΕ Aspides στην Ερυθρά Θάλασσα. «Οι σύγχρονοι πόλεμοι έχουν αποδείξει ότι η ύπαρξη εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας αποτελεί προϋπόθεση για να έχουμε αξιόπιστες ένοπλες δυνάμεις σε βάθος χρόνου», δήλωσε ο Αλέξανδρος Διακόπουλος, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας. «Πρέπει να είσαι σε θέση να κατασκευάζεις κάποια συστήματα αυτόνομα, ώστε να μπορείς να τα υποστηρίζεις χωρίς να χρειάζεται να τα παίρνεις από το εξωτερικό».
Η Ελλάδα εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 1952 μαζί με την πολύ μεγαλύτερη γειτονική της Τουρκία, καθώς η συμμαχία επεδίωκε να ενισχύσει τη νοτιοανατολική πλευρά της Ευρώπης κατά τα πρώτα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Ενώ έφερε δύο παλιούς εχθρούς στο ίδιο στρατόπεδο, έφερε επίσης την Ελλάδα πιο κοντά στη Δύση. Η Ελλάδα εντάχθηκε στην ΕΕ το 1981, πέντε χρόνια πριν από την Ισπανία.
Τα τελευταία πέντε χρόνια, η Ελλάδα αγόρασε μαχητικά αεροσκάφη Rafale και φρεγάτες από τη Γαλλία και έχει επίσης παραγγείλει 40 F-35 από τις ΗΠΑ. Ήρθαν μαζί με υποστήριξη ασφαλείας από μεγαλύτερες χώρες.
Η Ελλάδα και η Γαλλία υπέγραψαν αμυντικό σύμφωνο το 2021. Οι ΗΠΑ, εν τω μεταξύ, διαθέτουν ναυτική βάση στη Κρήτη και χρησιμοποιούν το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης για πολυεθνικές ασκήσεις και στρατιωτικές μετακινήσεις.
Οι αμυντικές δαπάνες είναι ένα πολιτικό εργαλείο, σύμφωνα με τον Μπλαβούκο. Εξασφαλίζουν «κάποιο είδος πολιτικής προστασίας ή κάποιου είδους ειδική σχέση με τρίτες χώρες, μεγάλες δυνάμεις που έχουν συγκεκριμένα συμφέροντα και ρόλους στην ευρύτερη γεωπολιτική περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου», είπε.
Πράγματι, η κλίμακα των δαπανών της Ελλάδας ως ποσοστό του ΑΕΠ συγκρίνεται μόνο με ΗΠΑ ή χώρες της ΕΕ που βρίσκονται κοντά στη Ρωσία, όπως η Πολωνία ή οι χώρες της Βαλτικής.
Η εστίαση της Ελλάδας στη διατήρηση μιας αποτρεπτικής δύναμης είναι επίσης εμφανής στο στρατιωτικό προσωπικό της χώρας. Λίγο πάνω από το 1% του πληθυσμού απασχολείται στις δυνάμεις της χώρας, σε σύγκριση με το 0,6% στην Τουρκία, το 0,4% στις ΗΠΑ και το 0,2% στη Γερμανία.
Ακόμη και κατά τη διάρκεια των ετών της κρίσης, οι όποιες εξοικονομήσεις προέρχονταν από την περικοπή των λειτουργικών δαπανών, δήλωσε ο Δημήτρης Λιάκος, πρώην υφυπουργός και μέλος της ομάδας που διαπραγματεύτηκε το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης της Ελλάδας με την Ευρωζώνη. «Δεν υπήρξε ποτέ συζήτηση για μείωση των προγραμμάτων αμυντικών προμηθειών», είπε. «Αναγνωρίστηκε η μοναδικότητα της Ελλάδας».
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
