Είναι πολύ σημαντικό το ότι η Πολιτεία καθιέρωσε την 6η Μαρτίου ως Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού. Είναι όμως ακόμα σημαντικότερο, ειδικά φέτος, η μέρα αυτή να πλαισιωθεί με ουσιαστικές δράσεις και να μη μείνουμε στα τυπικά ευχολόγια μιας αδιάφορης ενημέρωσης.
Όσοι γονείς έχουν παιδιά στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση κι όσοι είναι εκπαιδευτικοί γνωρίζουν πόσο τραυματικός για τον ψυχισμό και τη συμπεριφορά των εφήβων υπήρξε ο πρόσφατος εγκλεισμός τους στο σπίτι, και η συνακόλουθη κοινωνική αποστασιοποίηση και εξάρτησή τους από τις οθόνες: αδιαφορία και για τους πιο βασικούς κανόνες συμπεριφοράς (σαν να ξέχασαν πώς να είναι μαθητές), ακραίες επιθετικές συμπεριφορές, διαδικτυακές προσβολές, όλα σε τόσο πρωτοφανή βαθμό που να μιλάμε πλέον για μια κανονικοποίηση της εφηβικής βίας. Μπροστά σε αυτήν τη νέας μορφής «ζούγκλα του μαυροπίνακα» οι γονείς επιρρίπτουν ευθύνες στο σχολείο και οι εκπαιδευτικοί στις οικογένειες, η κοινωνία όταν σπανίως κάποιο περιστατικό αποκτά απρόσμενη προβολή «πέφτει από τα σύννεφα», στηλιτεύει με ευκολία και προσπερνά, όλοι όμως δηλώνουν εξίσου ανήμποροι να αντιδράσουν. Αν δεν θέλουμε να εθελοτυφλούμε, είναι προφανές ότι το πρόβλημα χρειάζεται κάτι παραπάνω από μια απλή ενημέρωση. Αυτό που χρειάζεται είναι να οικοδομήσουμε εκ νέου μια έννοια κοινότητας μέσα από αξίες. Και οι αξίες δεν διδάσκονται, βιώνονται στη σχολική καθημερινότητα.
Όσο κι αν μιλήσουμε στα παιδιά, αν δεν τους δώσουμε φόρμες αξιών και αποτελεσματικότητας για τις μεταξύ τους σχέσεις που να οδηγούν στη συνεργασία, την αλληλοκατανόηση και τον αλληλοσεβασμό, οι μαθητές δεν θα λυτρωθούν από τη βία. Πώς μπορεί να γίνει όμως αυτό;
Το να ξαναμάθουμε στους μαθητές μας κανόνες συμπεριφοράς ή να τους φερόμαστε με αυστηρότητα αλλά συγχρόνως δίκαια και με σεβασμό, είναι ασφαλώς σημαντικό γιατί από εμάς παραδειγματίζονται. Είναι όμως ακόμα σημαντικότερο να παρεμβαίνουμε συμβουλευτικά στην καθημερινότητά τους, να ακούμε προσεκτικά τους εφήβους και να προσπαθούμε να τους καταλάβουμε. Οι σχολικοί ψυχολόγοι είναι πιο απαραίτητοι από ποτέ!
Τα βιωματικά προγράμματα (π.χ. λογοτεχνικές περιπλανήσεις, συγκομιδή καρπών στις τάξεις του Δημοτικού, θεατρικές εξορμήσεις κ.λπ.), οι προετοιμασίες ομάδων για συνέδρια και για διαγωνισμούς (π.χ. CERN, MUN, Forensics), οι μικρές παρεμβάσεις στη σχολική καθημερινότητα, ειδικά στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο (π.χ. να οργανώσουμε ένα υγιεινό πρωινό ή να οραματιστούμε πώς θα μπορούσε να αλλάξει η αυλή του σχολείου μας), προσφέρουν ένα προνομιακό πλαίσιο για να διδάξουμε και να επεξεργαστούμε υγιείς σχέσεις. Η συνεργασία για την επίτευξη ενός κοινού σκοπού συγκροτεί ομάδα.
Παράλληλα, όμως, το σχολείο χρειάζεται ως συμμάχους και τους γονείς. Σχολές γονέων μπορεί να ενημερώσουν για τα προβλήματα της εφηβείας και να διδάξουν καλές πρακτικές για την αντιμετώπιση των βίαιων συμπεριφορών (η βία δεν είναι μόνο σωματική, είναι και λεκτική και ψυχολογική και κοινωνική και τελευταία κυρίως διαδικτυακή), ενώ παράλληλα η εμπλοκή των γονέων στη σχολική ζωή (λ.χ. σε θέματα επαγγελματικού προσανατολισμού) και η συχνή ενημέρωσή τους από το σχολείο βοηθά στην εμπέδωση κλίματος αλληλοκατανόησης και εμπιστοσύνης.
Η εικόνα των σχολείων μετά την καραντίνα θα πρέπει να μας προβληματίσει: δίνεται η εντύπωση ότι το εκπαιδευτικό μας σύστημα αντί να προάγει γνώση και πολιτισμό, εξάγει βία σε μια κοινωνία που έτσι κι αλλιώς χαρακτηρίζεται από πολώσεις. Αυτή η εικόνα μπορεί να αλλάξει με θέληση, επιμονή και τεχνογνωσία. Και κυρίως με αγάπη για τους εφήβους που έχασαν πρόσκαιρα τον βηματισμό τους.
Δημήτρης Αγγελής
Υποδιευθυντής Λυκείου Εκπαιδευτηρίων Γείτονα.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.