Της Κορίνας Γεωργίου
Στους Δελφούς ο ήλιος είναι δυνατός και το επιβλητικό αρχαιολογικό μουσείο δεσπόζει στην άκρη του δρόμου για το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο. Είναι αδύνατον να μη θαυμάσεις αυτό το εμβληματικό αρχιτεκτόνημα που φιλοξενεί την ιστορία του φημισμένου δελφικού ιερού και του πιο ξακουστού μαντείου του αρχαίου ελληνικού κόσμου.
Το φυσικό κάλλος στη διαδρομή για το κέντρο των Δελφών δεν μπορεί παρά να σου κλέψει την καρδιά. Είναι το ιδανικό σκηνικό για τη διεξαγωγή του εμβληματικού Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών που φέτος γιορτάζει τον 8ο χρόνο του.
Με τον Εθνικό Ύμνο, τον οποίο έψαλλε παιδική χορωδία αλλά και την Ωδή στη Χαρά του Μπετόβεν που αποτελεί τον ύμνο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και παρούσης της ελίτ της παγκόσμιας οικονομιας, της διεθνούς πολιτικής και καινοτομίας ξεκίνησαν στις 26 Απριλίου οι εργασίες αυτού του διεθνούς θεσμού που έχει γίνει πλέον σημείο αναφοράς.
Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας ευχαρίστησε τις 950 διακεκριμμένες προσωπικότητες από την Ελλάδα και το Εξωτερικό και από 71 χώρες που τίμησαν με την παρουσία τους το Φόρουμ, τους «25 συνεργαζόμενους φορείς από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον αραβικό κόσμο και τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων μεταξύ άλλων η ενέργεια, η βιωσιμότητα και η κλιματική αλλαγή, η γεωπολιτική και η διεθνής ασφάλεια, η υγεία και ο τουρισμός.
Η Ανατολική Μεσόγειος και ο αγωγός φυσικού αερίου EastMed συζητήθηκαν κυρίως την 3η ημέρα των εργασιών του Φόρουμ, επαναφέροντας τη συζήτηση για τη σημασία των αγωγών σε μια νέα τάξη πραγμάτων που έχει διαμορφώσει ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο Dore Gold, Πρόεδρος του Jerusalem Center for Public Affairs και πρώην πρεσβευτής του Ισραήλ στα Ηνωμένα Έθνη μίλησε για το πρόγραμμα φυσικού αερίου EastMed, τις γεωπολιτικές ισορροπίες στην περιοχή αλλά και τις διμερείς σχέσεις Ελλάδας - Ισραήλ.
Συνέντευξη στην Κορίνα Γεωργίου στο πλαίσιο του 8ου Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών:
Κορίνα Γεωργίου: Σύμφωνα με τον Περιβαλλοντικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ, η λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου είναι μια από τις θάλασσες με τη μεγαλύτερη αξία παγκοσμίως. Πώς αξιολογείτε τη σημασία αυτού του πρότζεκτ και πόσο συνεισφέρει στην ενεργειακή διπλωματία μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ;
Dore Gold: Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι ένα πρόγραμμα αυτού του είδους που προσφέρει εδώ και τόσον καιρό στρατηγική πρόσβαση στην Ανατολική Μεσόγειο συνεισφέρει με μεγάλη βαρύτητα στη δική μας εθνική ασφάλεια, στην εθνική ασφάλεια της Ελλάδας, και - ας μου επιτραπεί να πω – την εθνική ασφάλεια αρκετών χωρών που βρίσκονται κατά μήκος αυτής της διαδρομής (που καλύπτει ο αγωγός) και νομίζω ότι έχουμε ένα κοινό συμφέρον να δούμε τους δυτικούς συμμάχους να συνεργάζονται και να προωθούν αυτήν την ιδέα, κι ελπίζω ότι θα το πράξουν.
Κ.Γ.: Πολλά έχουν αλλάξει από την έναρξη του προγράμματος Φυσικού Αερίου East Med. Έχουμε μια νέα τάξη πραγμάτων ύστερα από τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία. Επομένως, πιστεύετε ότι τα προγράμματα στην ανατολική Μεσόγειο έχουν αποκτήσει προστιθέμενη αξία και επείγοντα ρόλο υπό το πρίσμα της ρωσικής εισβολής και της ανάγκης για ενεργειακή επάρκεια και αυξημένη διασυνδεσιμότητα;
D.G.: Ναι, νομίζω ότι λίγοι κατάλαβαν πόσο σημαντικό ήταν για το Ισραήλ και τους συμμάχους του να ολοκληρωθεί αυτό το πρόγραμμα. Πηγαίνοντας πίσω στα μέσα της τελευταίας δεκαετίας, είδαμε πως χώρες αποχωρούσαν από αυτό το πρόγραμμα, κι αυτό ήταν ιδιαίτερα ατυχές. Νομίζω πως τώρα υπάρχει μια καλή ευκαιρία να βάλουν στην άκρη τις διαφορές τους και να εργαστούν πάνω σε αυτό (το πρόγραμμα). Ξέρετε, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι μιλάμε για αέριο και το αέριο υπάγεται στην ενότητα «ενέργεια». Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε για παράδειγμα το Δόγμα Τρούμαν που ήταν ο θεμέλιος λίθος της δυτικής συμμαχίας. Το Δόγμα Τρούμαν ξεκίνησε με την ιδέα της υπεράσπισης της Ελλάδας και της Τουρκίας και νομίζω ότι το πρόγραμμα του αγωγού φυσικού αερίου EastMed μπορεί να εξελιχθεί τελικά σε κάτι τέτοιο. Θα απαιτήσει όμως πολλές διπλωματικές διεργασίες και, αν το στηρίξουμε, θα γίνει πραγματικότητα.
Κ.Γ. Το πρόγραμμα φυσικού αερίου East Med υποστηρίχθηκε από τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Έχετε πολύ στενές σχέσεις με τον πρωθυπουργό, καθώς στο παρελθόν υπηρετήσατε ως εξωτερικός σύμβουλος του κ. Νετανιάχου για τα διεθνή ζητήματα. Με ποιον τρόπο πιστεύετε ότι η επανεκλογή του, η επάνοδός του στην εξουσία θα επηρεάσει την πρόοδο του αγωγού φυσικού αερίου EastMed;
D. G. Η πολιτική έχει να κάνει με αντιλήψεις και θεωρώ ότι το πρόγραμμα θα γίνει αντιληπτό μέσα από τις παλαιότερες επιλογές πολιτικής του Πρωθυπουργού Νετανιάχου, κι αυτές περιλαμβάνουν το πρόγραμμα φυσικού αερίου EastMed.
Κ. Γ. Ποιο πιστεύετε ότι είναι το μέλλον των αγωγών φυσικού αερίου σε μια πραγματικότητα κατά την οποία τα προγράμματα μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) αποκτούν μεγάλη δυναμική στην περιοχή; «Κινδυνεύουν»!οι αγωγοί;
D.G. Πρόκειται για μια κατάσταση που θα μπορούσε να είναι αμφιλεγόμενη σε κάποιες χώρες. Συχνά μου υπενθυμίζεται πως όταν ο κ. Μπαϊντεν έγινε Πρόεδρος των ΗΠΑ ακύρωσε όχι αυτόν τον αγωγό, αλλά τον αγωγό Keystone XL μεταξύ Καναδά και ΗΠΑ. Φαίνεται ότι οι αγωγοί δημιούργησαν σε κάποιους ένα άβολο αίσθημα. Όμως οι αγωγοί είναι κρίσιμης σημασίας και, αν παρακολουθήσετε τα Κυριακάτικα σόου στις ΗΠΑ, θα δείτε αρκετούς ανθρώπους να εξακολουθούν να θεωρούν τεράστιο λάθος την ακύρωση του αγωγού Keystone XL. Νομίζω ότι οδεύουμε προς μια περίοδο κατά την οποία οι αγωγοί θα γίνονται σεβαστοί.
Κ. Γ. Η ελληνική κυβέρνηση έχει υψηλές προσδοκίες από την εξερεύνηση φυσικού αερίου στην περιοχή Νότια και Νοτιοδυτικά της Κρήτης, επίσης, ο ιταλικός ενεργειακός όμιλος Eni και η αμερικανική εταιρεία ενέργειας Chevron δήλωσαν στις αρχές Ιανουαρίου ότι είχαν κάνει μια νέα ανακάλυψη αερίου σε αιγυπτιακό υπεράκτιο πεδίο στην Ανατολική Μεσόγειο. Επιπλέον, είδαμε μια σειρά από νέες ανακαλύψεις αερίου στο Ισραήλ και την Κύπρο. Κατά τη γνώμη σας πώς θα επηρεάσουν αυτά τα νέα κοιτάσματα το πρόγραμμα φυσικού αερίου East Med; Θα συμβάλουν στην αναβίωσή του;
D.G. Δεν υπάρχει κάποιο δεδομένο, πρέπει να δούμε αν όλα αυτά θα βοηθήσουν και θα ισχυροποιήσουν τη στήριξη για τον αγωγό EastMed ή αν θα την αποδυναμώσουν. Πιστεύω ότι θα την ενισχύσουν. Ναι, μπήκε στον πάγο το πρόγραμμα πριν από αρκετό καιρό αλλά θα μπορούσε να βγει από τον πάγο και να επανεξεταστεί.
Κ. Γ. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας στην τελευταία τριμερή συνάντηση πριν από έναν μήνα με τους ομολόγους του από την Κύπρο και το Ισραήλ, είπε ότι η Αθήνα απευθύνει πρόσκληση στην Άγκυρα να συμμετάσχει στο Φόρουμ Φυσικού Αερίου της ανατολικής Μεσογείου, εφόσον βέβαια τηρεί το διεθνές δίκαιο και τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Μπορεί η Τουρκία να παίξει ενεργό ρόλο στο Φόρουμ; Υπάρχει χώρος για την Τουρκία;
D.G. Όπως έχω πει στο παρελθόν, η συμμετοχή τόσο της Ελλάδας όσο και της Τουρκίας ήταν καθοριστική στην ενεργοποίηση του Δόγματος Τρούμαν το 1947. Αν επιθυμούμε να επισφραγιστεί μια νέα θέση από τη Δύση, τότε πρέπει να εργαστεί τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Τουρκία. Ελπίζω πως οι Τούρκοι θα καταλάβουν ότι έχουν μια νέα ευκαιρία. Θεωρώ ότι δεν είναι εύκολο να ενταχθεί η Τουρκία στο Φόρουμ Φυσικού Αερίου της ανατολικής Μεσογείου. Θα πρέπει να μοιραστώ κάτι μαζί σας. Πριν από μερικά χρόνια, μου ζητήθηκε από τον Πρωθυπουργό να ταξιδέψω στην Κωνσταντινούπολη και να διαπραγματευτώ με τους Τούρκους κάποια ζητήματα που μας είχαν απομακρύνει. Ένα από αυτά τα θέματα ήταν μια τρομοκρατική οργάνωση, η Χαμάς, που διέτασσε τη δολοφονία Ισραηλινών κι εξέδιδε οδηγίες μέσω γραφείου της στην Κωνσταντινούπολη προς τη Δυτική Όχθη. Δεν μπορείς να το κάνεις αυτό. Αυτό δεν είναι σύμφωνο με το διεθνές δίκαιο και τους διεθνείς κανόνες κι ελπίζω ότι τέτοιου είδους συμπεριφορά δεν θα επαναληφθεί.
Κ.Γ. Προβλέπετε ένα νέο μέλλον στην Τουρκία μετά τις εκλογές της 14ης Μαΐου; Βλέπετε κάτι διαφορετικό αυτήν την περίοδο, κάποια αλλαγή στάσης;
D.G. Νομίζω ότι είναι πολύ νωρίς για να πω κάτι, όμως πιστεύω ότι είναι εξαιρετικά σημαντικό να οικοδομήσουμε μια τέτοιου είδους συμμαχία στην Ανατολική Μεσόγειο. Δεν μπορείς να μιλάς για συμμαχίες στην Ανατολική Μεσόγειο χωρίς κάτι απτό και σε αυτήν την περίπτωση, το απτό στοιχείο θα ήταν η συμμετοχή όλων των χωρών.
Κ. Γ. Ο Αμερικανός Γερουσιαστής και Πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας των ΗΠΑ, Μπόμπ Μενέντεζ, χαρακτήρισε πρόσφατα την Ανατολική Μεσόγειο «πολλά υποσχόμενη περιοχή» και τόνισε τις προοπτικές της παρά τις προκλήσεις που θέτει το μεταβαλλόμενο γεωπολιτικό τοπίο. Θα ήθελα να συζητήσουμε για τον ρόλο που διαδραματίζουν οι ΗΠΑ στο πρόγραμμα φυσικού αερίου Eastmed. Πιστευετε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία μετατόπισε τη θεση των ΗΠΑ απεναντι στο αγωγό φυσικού αερίου;
D.G. Νομίζω κατ'αρχάς ότι οι ΗΠΑ έβλεπαν προς διαφορετικές κατευθύνσεις. Πρώτα απ'όλα ειδοποίησαν την Ελλάδα ότι δεν επρόκειτο να υποστηρίξουν την ιδέα του αγωγού κι αυτό ήταν πολύ ατυχές. Ο αγωγός φυσικού αερίου δεν σχετίζεται με τους φόρους που πληρώνουν οι Αμερικανοί EastMed κι αυτό είναι κομβικής σημασίας. Καθώς οδεύουμε προς τις Αμερικανικές εκλογές και σε μια νέα περίοδο, έχουμε μια ευκαιρία η επόμενη κυβέρνηση, είτε είναι δημοκρατική, είτε ρεπουμπλικανική, να στηρίξει το πρότζεκτ. Όταν εμείς συνομιλούμε με Αμερικανούς εκπροσώπους σχετικά με τα συμφέροντά μας σε αυτό το μέρος του πλανήτη, πρέπει όλοι να τους υπενθυμίζουμε τον αγωγό φυσικού αερίου EastMed. Δεν μπορείς να συζητάς για φυσικό αέριο χωρίς να έχεις την υποδομή που θα σου επιτρέψει να αντλήσεις το αέριο. Αν δημιουργήσεις αυτήν την υποδομή έχεις μια καλή ευκαιρία να εδραιώσεις τα χρόνια συμφέροντα των ΗΠΑ.
Κ. Γ. Καθώς οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου συνεχίζουν να αυξάνονται και καθώς τα ακραία καιρικά φαινόμενα γίνονται πιο συχνά και πιο επιζήμια, οι τρέχουσες προσπάθειες να απεξαρτηθούμε από τα ορυκτά καύσιμα φαίνονται ανεπαρκείς, όπως ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, ο κ. Γκουτέρες έχει τονίσει τόσες φορές. Πιστεύετε ότι η ενεργειακή μετάβαση θα αναδιαμορφώσει στοιχεία της διεθνούς πολιτικής που έχουν καθορίσει το παγκόσμιο σύστημα τουλάχιστον από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο;
D.G. Ξέρετε, πριν από μερικά χρόνια, η προηγούμενη κυβέρνηση του Ισραήλ διερευνούσε ποια κατεύθυνση θα έπρεπε να ακολουθήσει ως προς το φυσικό αέριο, κι έπειτα αποφάσισε να βάλει φρένο σε νέες άδειες για εταιρίες που αναζητούσαν φυσικό αέριο σε ισραηλινά χωρικά ύδατα. Νομίζω ότι μέρος των αναστολών τους ήταν πως είναι η ώρα να επικεντρωθούμε σε εναλλακτικές πηγές ενέργειας, κι όχι απαραίτητα σε άδειες για φυσικό αέριο. Αυτό δημιούργησε μια τεράστια διαμάχη στο Ισραήλ και νομίζω ότι θα ήταν χρήσιμο αν ανανεώναμε την αποφασιστικότητά μας να οικοδομήσουμε την αρχική ιδέα του φυσικού αερίου. Ειδικά τώρα με τα προβλήματα που προκύπτουν λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
Κ.Γ. Συμφωνείτε με τους υποστηρικτές της καθαρής ενέργειας που ελπίζουν και συχνά υπόσχονται πως εκτός από την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, η ενεργειακή μετάβαση θα βοηθήσει οι εντάσεις σχετικά με τους ενεργειακούς πόρους να γίνουν παρελθόν;
D.G. Δε νομίζω ότι είναι το βασικό χαρακτηριστικό του τι θα έπρεπε να περιμένουμε για το μέλλον. Επιπλέον, υπάρχουν πολλοί συγγραφείς σήμερα, στην Ουάσινγκτον για παράδειγμα, που λένε να μην είμαστε βιαστικοί σχετικά
με την «πλάνη» της ενεργειακής μετάβασης, όπως την αποκαλούν. Ας ενισχύσουμε αρχικά τους ενεργειακούς πόρους που ήδη διαθέτουμε. Θα ήθελα να τονίσω πως το Ισραήλ, η Ελλάδα, η Αίγυπτος κι οποιαδήποτε άλλη πλευρά επιθυμεί να συμμετάσχει θα ήταν καθοριστική στο να γίνει αυτό πραγματικότητα.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.