Του David Fickling
Μπορείτε να θεωρήσετε την καταθλιπτική έκβαση της διάσκεψης COP29 για το κλίμα στο Αζερμπαϊτζάν το περασμένο Σαββατοκύριακο ως μια διπλωματική ηχώ του αποτελέσματος των αμερικανικών εκλογών τρεις βδομάδες νωρίτερα.
Στις ΗΠΑ, οι προοδευτικοί βρέθηκαν εγκλωβισμένοι από έναν εκπληκτικά ισχυρό συνασπισμό τόσο των παραδοσιακών Ρεπουμπλικανών όσο και μιας φατρίας υποστηρικτών της εργατικής τάξης και των μη -Λευκών, τους οποίους θεωρούσαν, ίσως αφελώς, ως φυσικούς συμμάχους τους. Στη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα στο Μπακού, τα πλούσια έθνη ανακάλυψαν ότι οι προσπάθειες να μειώσουν τις δικές τους εκπομπές και να χρηματοδοτήσουν προγράμματα για το κλίμα σε άλλα μέρη του πλανήτη δεν ήταν αρκετές για τις αναπτυσσόμενες χώρες που κινδυνεύουν περισσότερο από την υπερθέρμανση του πλανήτη.
Και οι δύο καταστάσεις αποτελούν ισχυρά παραδείγματα μιας φιλόδοξης πολιτικής. Από τον 19ο αιώνα, οι συντηρητικοί προωθήθηκαν στο εκλογικό σώμα υποστηρίζοντας ότι οι πολιτικές τους ήταν ο καλύτερος τρόπος για να επιτύχουν τον πλούτο και την ανεξαρτησία που αναζητούσαν οι ψηφοφόροι της εργατικής τάξης. Εκείνοι που αντιτίθενται στη δράση για το κλίμα κάνουν παρόμοιο βήμα με τα έθνη χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος: Ο περιβαλλοντισμός είναι μια προστατευτική συνωμοσία για να κρατηθούν φτωχά τα ήδη φτωχά έθνη. Μόνο τα ορυκτά καύσιμα μπορούν να προσφέρουν την ανάπτυξη που κάποιος χρειάζεται για να γίνει πλούσιος.Αλλά τα πλούσια έθνη δε θα μπορέσουν ποτέ να κάνουν αρκετά για να αποπληρώσουν το χρέος που έχει προκύψει.
Είναι ένα ισχυρό επιχείρημα, επειδή υπάρχει ένας κόκκος αλήθειας σε αυτό. Σκεφτείτε τις 86 χώρες που η Παγκόσμια Τράπεζα θεωρεί ότι είναι «υψηλού εισοδήματος». Μετά τις παραδοσιακές αποικιακές δυνάμεις της Ευρώπης, της Ιαπωνίας, της Βόρειας Αμερικής και της Ωκεανίας και των άμεσων γειτόνων τους στην Καραϊβική και την Ανατολική Ευρώπη, είναι όλοι εξαγωγείς πετρελαίου.
Χάρη στο πετρέλαιο, η Αραβική χερσόνησος -μια περιοχή που ήταν ελάχιστα κυβερνήσιμη στους 13 αιώνες από τον θάνατο του Προφήτη Μωάμεθ - έχει τώρα τη διπλωματική επιρροή να χαράξει ή να διαλύσει πολιτικές για το κλίμα. Για τις χώρες που εξακολουθούν να ανεβαίνουν στην αναπτυξιακή κλίμακα, η ταχεία ανάπτυξη της Κίνας και της Ινδίας (που μαζί καίνε το 70% του παγκόσμιου άνθρακα) μοιάζει με μια ελκυστική διαφήμιση για έναν παρόμοιο δρόμο προς τον πλούτο με την καύση ορυκτών.
Σε αυτό το πλαίσιο, οι παγκόσμιες σύνοδοι κορυφής, συχνά καταλήγουν σε εκκλήσεις για το ποια πλευρά είναι πιο πιθανό να ενισχύσει αυτές τις χώρες που βρίσκονται στο κάτω μέρος του σωρού. Οι πλούσιες χώρες με συνείδηση του κλίματος πρέπει να αποδεχτούν ότι έχουν χάσει αυτό το επιχείρημα.
Ρίξτε μια ματιά στο παζάρι που έγινε για την ενίσχυση των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως που υποσχέθηκαν το 2009 στην Κοπεγχάγη για το κλίμα, σε 300 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως μέχρι το 2035. Το ποσό είναι ασήμαντο σε σύγκριση με τα τρισεκατομμύρια που χρειάζονται, ειδικά όταν αναλογιστεί κανείς πόσο μικρή είναι η νέα χρηματοδότηση. Συγκεκριμένα, αποτυγχάνει να ανταγωνιστεί με τη γοητεία των χρημάτων που προσφέρουν τα ορυκτά.
Η Γκαμπόν, ένα κεντροαφρικανικό μέλος του Οργανισμού Πετρελαιοεξαγωγικών Χωρών, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Με 2,5 εκατομμύρια ανθρώπους, λαμβάνει συχνά τόσες άμεσες ξένες επενδύσεις όσες και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, όπου ζουν περισσότερα από 100 εκατομμύρια. Άλλο ένα παράδειγμα είναι η Γουιάνα, το ταχύτερα αναπτυσσόμενο έθνος στον κόσμο. Πέρυσι πήρε περισσότερες άμεσες ξένες επενδύσεις (FDI) σε σχέση με την Ταϊβάν ή τις Φιλιππίνες και διπλάσιες από ολόκληρη την Καραϊβική.
Από τα 31,3 δισεκατομμύρια δολάρια σε FDI που πήγαν στις 45 λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες το 2023, περισσότερο από το ένα τρίτο διοχετεύθηκε σε επτά χώρες - Τσαντ, Μαυριτανία, Μοζαμβίκη, Σενεγάλη, Σουδάν, Ουγκάντα και Τανζανία - που εκτελούν ή κατασκευάζουν έργα εξαγωγής πετρελαίου.
Τι μπορούν λοιπόν, να προσφέρουν τα πλούσια έθνη ως υποκατάστατο;
Το πλεονέκτημα του πετρελαίου είναι ότι τα κοιτάσματα πετρελαίου και οι τερματικοί σταθμοί δανείζονται χρήματα και κερδίζουν έσοδα από τις εξαγωγές σε αμερικανικά δολάρια, έναντι των νομισματικών κρίσεων που μαστίζουν τις φτωχές χώρες.
Εάν χρησιμοποιούσατε πράσινα νομίσματα το 2021 για να χρηματοδοτήσετε ένα αιολικό πάρκο έξω από το Κάιρο, θα είχατε προβλήματα φέτος όταν η αιγυπτιακή λίρα σημείωσε πτώση περίπου στο ένα τρίτο της αξίας της. Υπάρχει μικρή προοπτική ότι οι καταναλωτές θα είναι σε θέση να πληρώσουν τα αρκετά υψηλά τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας για να καλύψουν τις πληρωμές των τόκων.
Η καλύτερη απάντηση είναι να αναγνωρίσουν τα πλούσια έθνη ότι η κλιματική αλλαγή είναι πραγματικά μια κρίση και να ενεργήσουν ανάλογα. Μια έκδοση 650 δισεκατομμυρίων δολαρίων το 2021 των Ειδικών Τραβηκτικών Δικαιωμάτων του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου - ένα σκοτεινό οιονεί νόμισμα γνωστό ως επί το πλείστον μόνο στους κεντρικούς τραπεζίτες - έπαιξε έναν αποφασιστικό αλλά αναγγελθέντα ρόλο στην προστασία των φτωχών χωρών ενάντια στη ζημιά από την Covid-19. Περίπου 69 δισεκατομμύρια δολάρια από το σύνολο δίνονται τώρα στη χρηματοδότηση για το κλίμα.
Αυτό που χρειάζεται είναι ένα πολύ πιο μεγάλο πρόγραμμα για τις φτωχές χώρες για να αγοράσουν τον τεράστιο αριθμό ηλιακών συλλεκτών, μπαταριών και ανεμογεννητριών που μπορεί να παράγει ο κόσμος. Αυτά τα κεφάλαια μπορεί να μην αποφέρουν καλή απόδοση με την αυστηρότερη οικονομική έννοια. Ωστόσο, το όφελος που θα έχει ο κόσμος εάν κάθε χώρα μπορέσει να βιομηχανοποιηθεί και να πλουτίσει με την πλάτη της καθαρής ενέργειας θα ήταν πολύ μεγαλύτερο.
*Ο David Fickling είναι αρθρογράφος του Bloomberg Opinion που καλύπτει την κλιματική αλλαγή και την ενέργεια. Προηγουμένως, εργάστηκε για το Bloomberg News, τη Wall Street Journal και τους Financial Times.
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
