Φεμινίστρια vs. Αντιδραστική Barbie - Γιατί η κούκλα της Mattel κρύβει πολλές… ταυτότητες

Η ιστορία της διάσημης κούκλας είναι, στην πραγματικότητα, ένα μείγμα χειραφέτησης και συντηρητισμού  

Ήταν η Barbie τόσο φεμινίστρια όσο νομίζαμε; Ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία της ταινίας σε σκηνοθεσία της Greta Gerwig, η οποία έγινε η πιο κερδοφόρα παραγωγή στην ιστορία των στούντιο Warner και η μεγαλύτερη παγκόσμια πρεμιέρα του 2023, μια έκθεση στο Λονδίνο αμφισβητεί όσα είδαμε. 

Η νέα αυτή έκθεση στο Design Museum, που εγκαινιάστηκε με αφορμή την 65η επέτειο της Barbie και την οποία μπορείτε να επισκεφθείτε μέχρι τον Φεβρουάριο του 2025, προσφέρει ένα ιστορικό ταξίδι μέσα από 250 αντικείμενα και κούκλες, αλλά μας δίνει και πολλές χρήσιμες πληροφορίες. «Η σχέση μεταξύ της Barbie και του φεμινισμού είναι γεμάτη αποχρώσεις», λέει η επιμελήτρια της έκθεσης, Danielle Thom, στην «Εl Pais». 

«Από την αρχή, υπήρχαν στοιχεία φεμινισμού στην ιστορία της. Για παράδειγμα, η Barbie εργαζόταν και έκανε σαφές, μέσα από τα σπίτια και τα αυτοκίνητά της, ότι ήταν μια ανεξάρτητη γυναίκα. Αλλά, από την άλλη πλευρά, η Mattel προτίμησε να ‘’διαφημίσει’’ μια συγκεκριμένη εικόνα σώματος και μια συγκεκριμένη φυλετική ταυτότητα πάνω από όλες τις άλλες». 

Η έκθεση οργανώθηκε με τη συνεργασία της εταιρείας, γεγονός που δεν εμπόδισε την επιμελήτρια να εισάγει «μια κριτική ματιά» στην έκθεση. «Η Mattel έχει μάθει πολλά από τα λάθη του παρελθόντος, γεγονός που εξηγεί πού βρίσκεται σήμερα», λέει η ίδια. 

Barbie

Η έκθεση ανοίγει με το αρχικό μοντέλο του 1959, μια νεαρή γυναίκα με ύπουλο βλέμμα, που αντανακλούσε ήδη όλες τις αντιφάσεις του χαρακτήρα. Ντυμένη με ένα μαγιό με σχέδιο ζέβρα, η σιλουέτα της μοιάζει αδύνατη, ένα σεξιστικό πρωτότυπο με υπερβολικό μακιγιάζ και κοσμικό τρόπο ζωής. Νεανική, αλλά ώριμη, με εφηβική αλογοουρά και ενήλικο στήθος, η Barbie ήταν μια διφορούμενη φιγούρα. Απλή και εκλεπτυσμένη, υποβλητική και σεμνή, περιείχε εξαρχής ένα πλήθος ταυτοτήτων. Ακόμα κι έτσι, είναι αναμφισβήτητο ότι σχεδιάστηκε ως αντικείμενο επιθυμίας. Εμπνεύστηκε από τη γερμανική κούκλα Bild Lilli. 

Barbie

Ένα από τα «κλειδιά» της επιτυχίας της -η Mattel πούλησε 300.000 κούκλες σε ένα χρόνο- ήταν το στυλ της, το οποίο επίσης δεν άφηνε περιθώρια για αμφιβολίες. Τα κορίτσια μπορούσαν να την ντύσουν νύφη, μέλος μιας λέσχης, με βραδινό φόρεμα ή με νυχτικό. Είχε δουλειές από την αρχή, αλλά μόνο ως χορεύτρια, νοσοκόμα, αεροσυνοδός, μαζορέτα ή μοντέλο. 

Ο Ken, που δημιουργήθηκε το 1961, παρουσιάστηκε ως «ο φίλος της Barbie», πράγμα που δεν σημαίνει ότι ήταν μια υποδεέστερη ή γελοία φιγούρα, όπως πρότεινε η Gerwig. Μια απλή μυθοπλασία; Όχι ακριβώς: Η στρατηγική της Mattel συνίστατο πάντα στο να τη μετατρέψει σε πρότυπο, σε ένα άβαταρ στο οποίο τα μικρά κορίτσια μπορούσαν να προβάλλουν τον εαυτό τους. «Θα το κάνω να φαίνεται σαν να είσαι εσύ», τραγούδησε ένα κοριτσάκι στην πρώτη της διαφήμιση, που προβλήθηκε κατά τη διάρκεια της εκπομπής Mickey Mouse Club. Η αποστολή της ήταν να «καθησυχάσει τους γονείς, ενθαρρύνοντας τα κορίτσια να υιοθετήσουν καλές συνήθειες προσωπικής φροντίδας».

Barbie

Ο γιατρός Alan F. Leveton, ειδικός στην παιδιατρική ψυχική υγεία, εξέφρασε την ανησυχία του για τον αντίκτυπο της Barbie στα κορίτσια και τα αγόρια ήδη από το 1977. «Εισάγονται σε μια πρώιμη και χωρίς χαρά σεξουαλικότητα, σε φαντασιώσεις αποπλάνησης και επιδεικτικής κατανάλωσης», έγραψε στο βιβλίο του «The Threat of Barbie Dolls». 

Barbie

Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν από λίγες ημέρες, η Mattel λάνσαρε την πρώτη τυφλή κούκλα. Η αμερικανική εταιρεία κατασκευής παιχνιδιών δήλωσε ότι η νέα Barbie δημιουργήθηκε, ώστε τα παιδιά που είναι τυφλά ή έχουν προβλήματα όρασης, να νιώθουν ότι εκπροσωπούνται στην κοινωνία. Η εταιρία λανσάρει, επίσης, την πρώτη μαύρη Barbie με σύνδρομο Down καθώς στην περσινή σειρά κυκλοφόρησε μία λευκή κούκλα. 

Πηγή: skai.gr
TAGS: Barbie