ΚΑΙΡΟΣ

Όσα μάς έμαθε ο Ζοζέ Σαραμάγκου: Σαν σήμερα, πριν από 101 χρόνια, γεννήθηκε ο νομπελίστας Πορτογάλος συγγραφέας

Τα λόγια του μας εμπνέουν μέχρι και σήμερα

Στις 16 Νοεμβρίου του 1922 γεννήθηκε στο χωριό Αζινιάγκα της Πορτογαλίας, ο Ζοζέ ντε Σόουζα Σαραμάγκου, ένας συγγραφέας που στο δεύτερο μισό της ζωής του θα απασχολούσε έντονα την λογοτεχνική και πολιτική σκηνή της Πορτογαλίας και θα γινόταν κάτοχος Νόμπελ Λογοτεχνίας στα 66 του χρόνια.

Με τη λογοτεχνία άργησε αρκετά να ασχοληθεί. Πάντα όμως έδειχνε την δυσαρέσκεια του στον καπιταλισμό και κυρίως στην πολιτική γραμμή της πατρίδας του. Δούλευε ως μηχανικός αυτοκινήτων, τα βράδια όμως τα περνούσε στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Λισαβόνας, όπου ζούσε. Η περιέργεια και η θέληση του να μάθει, όπως είχε δηλώσει, ήταν αυτά που του έμαθαν τα περισσότερα στη ζωή.

Τα επόμενα χρόνια τον κέρδισε η δημοσιογραφία. Δήλωνε άθεος και κομμουνιστής, με παράνομη πολιτική δράση και αμφισβήτησε έντονα τις αξίες της μετα-δικτατορικής ζωής στην Πορτογαλία, με έργα του όπως τα Baltasar & Blimunda, Η Χρονιά Που Πέθανε Ο Ρικάρντο Ρέις και Όλα Τα Ονόματα, όμως ευρύτερα γνωστός έγινε με το μυθιστόρημά του Περί Τυφλότητος, το 1995.

Ο Πορτογάλος συγγραφέας που δημιουργούσε εξωπραγματικές ιστορίες

Ο συγγραφέας, που είχε κριθεί πολλές φορές για τις θρησκευτικές αλλά και τις πολιτικές του απόψεις, ήταν άκρως επικριτικός προς την πολιτική ταυτότητα της Πορτογαλίας του 20ου αιώνα. Τα έργα του συνδύαζαν την σκληρή πραγματικότητα και την κριτική του πάνω στα γεγονότα της εποχής του, μασκαρεμένα όμως με τον μύθο και την αλληγορία που τόσο αγαπούσε, όλα τοποθετημένα σε έναν κόσμο γεμάτο ψευδαισθήσεις και φυσικά, όνειρα.

Η ειρωνεία βέβαια δεν θα μπορούσε να λείπει από το έργο του. Αυτή η τολμηρή πένα του τον ανάγκασε να αυτοεξοριστεί το 1992 στο Λανθαρότε των Κανάριων Νήσων, καθώς είχε προηγηθεί μία σφοδρή κριτική στο βλάσφημο, κατά την Καθολική Εκκλησία, βιβλίο του Το Κατά Ιησούν Ευαγγέλιο. Η τότε συντηρητική κυβέρνηση της Πορτογαλίας θα απορρίψει την υποψηφιότητά του για το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας και ο Σαραμάγκου θα απογοητευτεί για άλλη μία φορά από την πατρίδα του.

Το 1998, ο Ζοζέ Σαραμάγκου θα κερδίσει το Νόμπελ Λογοτεχνίας, με τους διοργανωτές να τονίζουν πως «Οι ιστορίες των βιβλίων του μπορεί να φαίνονται περίεργες και εξωπραγματικές, αλλά μας βοηθούν να κατανοήσουμε το μέρος εκείνο της πραγματικότητας που μας διαφεύγει.»

Από το σπίτι του στο Λανθαρότε σπάνια θα μετακινηθεί. Εκεί θα μάθει πως πάσχει από λευχαιμία, εξαιτίας της οποίας θα νοσηλευτεί αρκετές φορές τα τελευταία χρόνια της ζωής του. Η ασθένειά του τελικά θα τον νικήσει στις 18 Ιουνίου του 2010 και ο αμφιλεγόμενος νομπελίστας συγγραφέας θα αφήσει την τελευταία του πνοή.

Διαβάστε περισσότερα στο monopoli.gr