Θεσσαλονίκη: Η επιστροφή ενός Ρωμαίου – Η ιστορία πίσω από τον επαναπατρισμό μιας αρχαιότητας του 2ου μ.Χ. αιώνα

Ζευγάρι Γερμανών παρέδωσε στο πανεπιστήμιο του Münster ρωμαϊκή κεφαλή από ταφικό μνημείο της Θεσσαλονίκης – Επιστρέφει στο Αρχαιολογικό Μουσείο

Από το 1989 αποτελούσε ακριβή κληρονομιά του Αρχαιολογικού Μουσείου του γερμανικού πανεπιστήμιου του Münster, το οποίο έχει επίσης μια μεγάλη συλλογή από αρχαιολογικά ευρήματα, μεταξύ αυτών πολλά αγγεία προερχόμενα από την Κάτω Ιταλία.

Οι συνθήκες ωρίμασαν και η πολύτιμη αρχαιότητα του 2ου μ.Χ. αιώνα, η κεφαλή ενός Ρωμαίου επιστρέφει στην πατρίδα της, στη Θεσσαλονίκη, σύμφωνα με ρεπορτάζ του voria.gr. Και βρίσκει τη θέση της εκεί, μαζί με άλλες ρωμαϊκές αρχαιότητες, στις προθήκες του Αρχαιολογικού Μουσείου της πόλης.

Η τελετή παράδοσης/παραλαβής της μαρμάρινης ανδρικής κεφαλής θα γίνει στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης την Τρίτη 19 Νοεμβρίου, στις 13.00, παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και το σπουδαίο εύρημα θα παραδώσει ο ίδιος ο διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου του πανεπιστημίου του Münster και καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο ίδιο πανεπιστήμιο, Achim Lichtenberger.

Πληροφορίες της Voria αναφέρουν πως η μαρμάρινη κεφαλή, που αποτελεί τμήμα ανάγλυφου ταφικού μνημείου της Θεσσαλονίκης, περιήλθε στην κατοχή του Αρχαιολογικού Μουσείου του Münster το 1989, ως κληροδότημα από το ζεύγος Ruth και Ewald Strötgen από το Έσσεν.
Περισσότερες πληροφορίες για το πώς έφτασε στα χέρια τους ένα κομμάτι της ρωμαϊκής αρχαιότητας από τη Θεσσαλονίκη, δεν έχουν γίνει γνωστές, ούτε το πότε, ούτε το γιατί αποφάσισαν να το δωρίσουν στο Μουσείο του γερμανικού πανεπιστημίου.

Ο Achim Lichtenberger και η ομάδα του, που το μελέτησαν συστηματικά, κατάληξαν μετά τη σχετική αρχαιομετρική ανάλυση πως η ρωμαϊκή κεφαλή είναι φιλοτεχνημένη από το χιονόλευκο μάρμαρο Θάσου, προερχόμενο πιθανόν από το αρχαίο λατομείο στο Πόρτο Βαθύ/Σαλιάρα.

Το ύψος της κεφαλής είναι 27 εκατοστά και μεγάλο μέρος της μύτης, όπως και το μουστάκι είναι σπασμένα, ενώ υπάρχουν χτυπήματα στα μαλλιά, στο δεξί αφτί -το αριστερό λείπει- και στη δεξιά πλευρά του προσώπου. Οι μπούκλες της κεφαλής είναι ίσιες και το κάτω μέρος τους αποκόπτεται, έτσι ώστε να δημιουργείται τοξωτό περίγραμμα στην μπροστινή όψη.

Από τη μελέτη του ευρήματος, το υλικό κατασκευής και ιδιαίτερα από την κόμμωση με μπούκλες στο σχήμα μισοφέγγαρου, ο καθηγητής Lichtenberger, αποφαίνεται πως χρονολογείται στον 2ο μ.Χ. αιώνα και συγκεκριμένα στην εποχή του αυτοκράτορα Τραϊανού (98-117 μ.Χ.), κάτι που επιβεβαιώνουν και πρόσφατες (2023) αναλύσεις του εργαστηρίου Δημόκριτος στην Αθήνα. Το συγκρίνει δε με άλλα πορτρέτα που έχουν βρεθεί στη μακεδονική γη και ιδιαίτερα γύρω από τη Θεσσαλονίκη και εκτιμά ότι προέρχεται από νεκρόπολη της πόλης.

Η κεφαλή αναπαριστά έναν θνητό Ρωμαίο και αποτελούσε μέρος ταφικού ανάγλυφου. Πιθανόν ήταν ένας εύπορος άντρας από την ελίτ της Θεσσαλονίκης, που όταν έφυγε από τη ζωή οι συγγενείς του θέλησαν να κρατήσουν ζωντανή τη μνήμη του. Γι΄αυτό και αναπαρέστησαν το πορτρέτο του, τοποθετώντας το μαρμάρινο ανάγλυφο πάνω στον τάφο, ο οποίος πρέπει να ήταν μια περίτεχνη κατασκευή. 


Το πότε και πώς έφυγε από τη Θεσσαλονίκη ίσως ποτέ να μην γίνει γνωστό, δεν αποκλείεται ωστόσο να εντάσσεται σε κάποιο δίκτυο παράνομης εξαγωγής αρχαιοτήτων από την Ελλάδα.

Το πανεπιστήμιο του Münster διατηρεί μια πολύ σημαντική έδρα κλασικών σπουδών, ιδιαίτερα στον τομέα της Αρχαιολογίας και έχει αναπτύξει στενές σχέσεις με το Α.Π.Θ., με το οποίο γίνονται και ανταλλαγές φοιτητών μέσω του προγράμματος Erasmus.

Παράλληλα, διατηρεί ως πανεπιστημιακό ίδρυμα ένα αρχαιολογικό μουσείο πλούσιο σε ευρήματα από όλες τις ιστορικές περιόδους, δίνοντας τη δυνατότητα σε φοιτητές όλων των βαθμίδων, αλλά και ερευνητές, να τα μελετούν και να τα παρουσιάζουν. 

Για τον λόγο αυτό άλλωστε στην εκδήλωση για τον επαναπατρισμό της ρωμαϊκής κεφαλής του 2ου μ.Χ. αιώνα που θα γίνει στη Θεσσαλονίκη, έχουν προσκληθεί οι πρυτάνεις και των δύο πανεπιστημίων. 

Πηγή: voria.gr