Κατάδυση στο κινηματογραφικό σύμπαν του Ινδού δημιουργού Σατγιαζίτ Ρέι ξεκινά από την Πέμπτη 16 Φεβρουαρίου και θα διαρκέσει έως τη Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, σε ένα αφιέρωμα που θα παρουσιαστεί ταυτόχρονα στην Αθήνα και την Ταινιοθήκη της Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το οποίο πέρυσι, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Ινδού «auteur» πραγματοποίησε ένα πρώτο μικρό αφιέρωμα στο έργο του.
Στο πλαίσιο του αφιερώματος με τίτλο «Πέρασμα στην Ινδία με τη ματιά του Σατγιαζίτ Ρέι» θα προβληθούν, σε αποκατεστημένες κόπιες, εννέα μεγάλου μήκους ταινίες μυθοπλασίας του, ανάμεσά τους και η μνημειώδης Τριλογία του Απού, που έμεινε στην ιστορία του κινηματογράφου. Σημειώνεται ότι και στις τρεις ταινίες η μουσική είναι του Ραβί Σανκάρ.
Τις προβολές στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος προλογίζουν κριτικοί κινηματογράφου, δημοσιογράφοι και σκηνοθέτες.
Ο Σατγιαζίτ Ρέι (1921- 1992) επηρέασε βαθιά με το πλούσιο έργο του το παγκόσμιο σινεμά, καθώς και γενιές και γενιές κινηματογραφιστών. Είναι ο ανανεωτής του ινδικού κινηματογράφου. «Ως τη δεκαετία του '50 στον ινδικό κινηματογράφο κυριαρχούν μελοδράματα γυρισμένα στα στούντιο και απολύτως τυποποιημένα», σημειώνει η διευθύντρια της Ταινιοθήκης, Μαρία Κομνηνού. «Ο Ρέι φέρνει μια επανάσταση βγάζοντας τη μηχανή στον δρόμο και αφομοιώνει τα διδάγματα του Ρενουάρ και του ιταλικού νεορεαλισμού σε μια αποκαλυπτική αναπαράσταση της υπαίθρου, που φέρνει τον θεατή αντιμέτωπο με τα μεγάλα ζητήματα της μοίρας και των κοινωνικών αντιθέσεων αλλά και αναδείχνει την ποίηση των μικρών πραγμάτων με ένα παρθένο βλέμμα που ανανεώνει την κινηματογραφική γραφή. Η έλλειψη μέσων και οι δυσκολίες στα γυρίσματα, στην Τριλογία του Απού, πυροδότησαν την εφευρετικότητα του σκηνοθέτη και ανέδειξαν ένα μοναδικό στυλ και έναν καινοτόμο τρόπο έκφρασης. Εξίσου σημαντικές είναι και οι ταινίες που παρακολουθούν τις αντιφάσεις της ζωής στα μεγάλα αστικά κέντρα γιατί το πολύπλευρο ταλέντο του Ρέι δημιουργεί υποδειγματικά σενάρια για όλες τις πτυχές της ζωής στη σύγχρονη Ινδία», προσθέτει.
Ο Σαγιατζίτ Ρέι γεννήθηκε στην Καλκούτα και έμεινε από πολύ νωρίς ορφανός από πατέρα. Μαθήτευσε στις καλές τέχνες πλάι στον μεγάλο στοχαστή Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ, ενώ εργάστηκε ως επιτυχημένος γραφίστας και καλλιτεχνικός διευθυντής στη διαφήμιση. Το 1947 ίδρυσε την Κινηματογραφική Λέσχη της Καλκούτας και σε ένα εξάμηνο ταξίδι στην Ευρώπη κατάφερε να δει 100 ταινίες. Το 1949 η γνωριμία και η συνεργασία του με τον Ζαν Ρενουάρ, ο οποίος ταξιδεύει στην Ινδία για τα γυρίσματα της ταινίας του «Το ποτάμι», επηρεάζει σημαντικά τον Ρέι και τον ωθεί να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο. Όταν δύο χρόνια αργότερα, το 1951, σε ένα ταξίδι του στην Αγγλία βλέπει τον «Κλέφτη των ποδηλάτων» του Βιτόριο Ντε Σίκα, η απόφασή του να κάνει σινεμά οριστικοποιείται.
Η επιρροή του ιταλικού νεορεαλισμού είναι εμφανής στις πρώτες ταινίες του, στην επονομαζόμενη «Τριλογία του Απού».
Μετά από αρκετές δυσκολίες στην υλοποίηση της πρώτης ταινίας του, με την οποία έκανε το ντεμπούτο του, «Το τραγούδι του δρόμου» (1955), ο Ρέι έδειξε ότι ο ινδικός κινηματογράφος δεν είναι μόνο το Μπόλιγουντ.
Μέχρι τον θάνατό του, το 1992, o Ρέι σκηνοθέτησε συνολικά 36 ταινίες. Ο κινηματογράφος του είναι κυρίως ρεαλιστικός και λιτός στη φόρμα του, αλλά και βαθιά ανθρωπιστικός. Κινείται ανάμεσα στην παράδοση και τον εκσυγχρονισμό της Ινδίας, ενώ θίγει ζητήματα όπως η θέση της γυναίκας, η αποικιοκρατία και οι άκαμπτες δομές της ινδικής κοινωνίας.
Στο πολυποίκιλο και ετερόμορφο έργο του Ρέι υπάρχει πάντα διακριτή μία βαθύτατη ουμανιστική φλέβα, σταθερή επιρροή του ιταλικού νεορεαλισμού. Στις ταινίες του, που κινούνται ανάμεσα στην παράδοση και στον μοντερνισμό, στην παρακμή της φεουδαρχίας και την ανάδυση μίας φιλόδοξης αστικής τάξης, συνυπάρχουν με εντυπωσιακή αρμονία και απαράμιλλο στυλ οι ινδουιστικές θρησκευτικές παραδόσεις και η πλούσια ινδική μυθολογία με τον κοινωνικό προβληματισμό και το κριτικό βλέμμα απέναντι στην αποικιοκρατία και τις άκαμπτες δομές της ινδικής κοινωνίας. Το έργο του Ρέι, μεγαλεπήβολο και αυθεντικό, χωρίς να βγάζει ποτέ από το στόχαστρο τα υπαρξιακά δεινά και τα ανθρώπινα πάθη, είναι ένα σημείο συνάντησης της δυτικής ουμανιστικής παράδοσης και της εσωτερικότητας της Ανατολής.
Από τη συγγραφή του σεναρίου και την κινηματογράφηση των πλάνων έως τη σύνθεση της μουσικής και τον σχεδιασμό των αφισών, οι 36 «χειροποίητες» ταινίες της φιλμογραφίας του ήταν αποτέλεσμα της προσωπικής ολιστικής προσέγγισής του ως δημιουργός.
Και το όραμά του επιβραβεύτηκε: Ένας Χρυσός Λέοντας στη Βενετία, μία Χρυσή και δύο Αργυρές Άρκτοι στη Μπερλινάλε, δύο ειδικά βραβεία στις Κάννες, 36 νίκες στα Εθνικά Βραβεία της Ινδίας, και πολλές ακόμη διεθνείς διακρίσεις, με αποκορύφωμα ένα τιμητικό Όσκαρ για το σύνολο της προσφοράς του στον κινηματογράφο το 1992.
«Αν δεν έχεις δει το σινεμά του Ρέι, είναι σαν να μην έχεις δει ποτέ σου τον ήλιο ή το φεγγάρι» έχει πει για τον Ρέι ο Ακίρα Κουροσάβα.
Πηγή: skai.grΔιαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.