Στις 13 Σεπτεμβρίου 2023 συμπληρώθηκαν 450 χρόνια από τη θεμελίωση της Φορτέτζας, αλλά και 30 ολόκληρα χρόνια λειτουργίας, στην καρδιά του Κάστρου, του θεάτρου «Ερωφίλη». Ο αρχιτέκτονας Εμμανουήλ Φωτ. Τσάκωνας, σύμβουλος του δημάρχου Γιώργου Μαρινάκη σε αρχιτεκτονικές μελέτες για δημόσια κτίρια, αναπλάσεις πλατειών, οδών της πόλης και οικισμών, είχε τη διεύθυνση των πρώτων χρόνων του Αναγεννησιακού Φεστιβάλ.
Ο Δήμος Ρεθύμνης, έχοντας εξασφαλίσει το σημαντικό ποσό των περίπου 23 εκατομμυρίων ευρώ ειδικά για τη Φορτέτζα, το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα ξεκινήσει ένα έργο που θα περιλαμβάνει τη συντήρηση και προστασία των τειχών, την αποκατάσταση του περιβάλλοντος χώρου και υψηλό στόχο την καλύτερη δυνατή και πλέον σύγχρονη πρόσβαση των ΑμΕΑ και όλων των επισκεπτών.
Ο ίδιος ως συγγραφέας και επιμελητής βιβλίων για το Ρέθυμνο, δημοσιεύει στον τοπικό Τύπο άρθρα για τον Πολιτισμό και την Αρχιτεκτονική και καταθέτει πλήθος προτάσεων για το μέλλον της πόλης στη σύγχρονη Ευρώπη. «Έχοντας τη Διεύθυνση του Αναγεννησιακού στη Φορτέτζα, έζησα πολλές όμορφες στιγμές, πολλές βραδιές Αναγέννησης. Ένιωσα κάτοικος του Κάστρου, συνέβαλα στη μόνιμη φωταγώγησή του, υπήρξα ο "νονός" του αγαπημένου μας θεάτρου και στη συνέχεια και αρχιτέκτονας της επέκτασής του», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. «Η Φορτέτζα, το Κάστρο μας, ήταν όλα τα χρόνια, για τον κάθε Ρεθυμνιώτη το καμάρι του. Τα τελευταία 30 χρόνια με τη λειτουργία του θεάτρου "Ερωφίλη" έφερε τον κάτοικο της πόλης κοντά της. Τώρα είμαστε έτοιμοι για την επόμενη κίνηση. Το μεγάλο βήμα για την ανάδειξη, αποκατάσταση και πλήρη λειτουργία της».
Ιστορικό Φορτέτζας Ρεθύμνου
Επί Ενετοκρατίας, το 1540 άρχισε να χτίζεται μια σειρά οχυρώσεων γύρω από την πόλη. Δεδομένου ότι το Ρέθυμνο είχε λεηλατηθεί, λίγο μετά την ολοκλήρωση των τειχών στα 1570, αποφασίστηκε ότι έπρεπε να κατασκευαστούν νέες οχυρώσεις για την προστασία της πόλης. Στο λόφο του Παλαιοκάστρου, σχεδιάστηκε ένα νέο Φρούριο, ένα οχυρό κατά την ερμηνεία της λέξης Φορτέτζα, από τον στρατιωτικό μηχανικό Sforza Pallavicini.
Το Ρέθυμνο και η Φορτέτζα στα 1688
Σύμφωνα με το βιβλίο του Ολλανδού ερευνητή O. Dapper, θεμελιώθηκε στις 13 Σεπτεμβρίου 1573 και η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1580. Αν και το αρχικό σχέδιο προέβλεπε να μεταφερθούν οι κάτοικοι στη Φορτέτζα, ήταν πολύ μικρό για να στεγάσει ολόκληρη την πόλη και έτσι έγινε η ακρόπολη που στέγαζε τη βενετική διοίκηση. Το 1646, κατά τον οθωμανο-βενετικό πόλεμο, το Ρέθυμνο πολιορκείται και ο πληθυσμός της πόλης καταφεύγει στη Φορτέτζα. Οι συνθήκες λόγω έλλειψης τροφίμων και πυρομαχικών επιδεινώθηκαν και οι Ενετοί παραδόθηκαν στις 13 Νοεμβρίου. Στις αρχές του 20ου αιώνα, πολλές κατοικίες βρίσκονται στη Φορτέτζα και κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου τα κτίρια υφίστανται τεράστιες ζημιές από βομβαρδισμούς και αργότερα κατεδαφίζονται. Διασώθηκαν σημαντικά μνημεία που χρησιμοποιούνται στις μέρες μας ως χώροι πολιτισμού. Η κατοικία του Ρέκτορα, οι κατοικίες των Συμβούλων, το τζαμί Ιμπραϊμ Χαν κ.ά.
Σε αυτό το χώρο της Φορτέτζας, όπως λέει στο ΑΠΕ ΜΠΕ ο κ. Τσάκωνας: «…ασταμάτητα, για 30 ολόκληρα χρόνια, δόθηκαν εκατοντάδες θεατρικές παραστάσεις και μουσικές εκδηλώσεις, απολαύσαμε δεκάδες επώνυμους θιάσους και συγκροτήματα, χειροκροτήσαμε τα χορευτικά μας σχήματα, χειροκροτήσαμε τα παιδιά μας. Ήταν από τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, και είναι ακόμη, ένας από τους αγαπημένους θεατρικούς υπαίθριους χώρους της Ελλάδας. Ένας χώρος πλαισιωμένος από μεγάλα πεύκα και ένα μοναδικό τοπίο στο βάθος της ματιάς του θεατή, με τον φωτισμένο θόλο να ξεπροβάλει στο σκοτάδι. Λατρεμένος χώρος πολλών, εκατοντάδων θα πω, Ελλήνων καλλιτεχνών. Το θέατρο "Ερωφίλη", το 2023, παραμένει το σύγχρονο πολιτιστικό στολίδι του Ρεθύμνου. Με καταγεγραμμένη και παγκόσμια γνωστή ιστορία για 30 χρόνια. Αναγεννησιακό Φεστιβάλ 1993-2023, 30 χρόνια θέατρο «Ερωφίλη».
Ιστορικά στοιχεία
Το Κάστρο «ζωντανεύει» Το 1987, η τότε νομάρχης Βασιλική Μόσιαλου, με την υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού. «Τα ιστορικά αυτά στοιχεία επιτρέψτε μου να τα αφιερώσω στη μνήμη του Νικόλαου Σκουλά, φίλο, συνεργάτη, οραματιστή, με τεράστια αγάπη για τον τόπο του, την Κρήτη, τον πολιτισμό και τεράστια προσφορά στον τουρισμό. Τότε λοιπόν συγκροτεί η νομάρχης, επιτροπή με εκπροσώπους όλων των φορέων της πόλης και κάνει πραγματικότητα το Αναγεννησιακό Φεστιβάλ Ρεθύμνου. 1988, Αναγεννησιακό Φεστιβάλ Ρεθύμνου Μάνος Τσάκωνας - Γιώργος Περάκης (βουλευτής, τ. υπουργός Δημοσίων Έργων) - Βασιλική Μόσιαλου (Νομάρχης Ρεθύμνου) - Νίκος Σκουλάς (Υπουργός Τουρισμού) Τον επόμενο χρόνο αναλαμβάνω τη Διεύθυνση του Φεστιβάλ, που γρήγορα εξελίσσεται σε θεσμό για την πόλη. Εκδηλώσεις με θεατρικά δρώμενα, θέατρο, μουσική και εκθέσεις ζωντανεύουν τη Φορτέτσα και προσκαλούν τον Ρεθυμνιώτη να ανηφορίσει στο Κάστρο του. Όλες οι εκδηλώσεις περιστρέφονται γύρω από την Αναγέννηση, εποχή που η πόλη γνώρισε ιδιαίτερη πνευματική άνθηση. Η Φορτέτζα το καλοκαίρι του 1988, για πρώτη φορά με δικό μου σχεδιασμό, έστω με λίγους προβολείς φωτίζεται. Στη συνέχεια με προσωπική μου παρέμβαση και αίτημα της νομάρχου, εξασφαλίζεται η χρηματοδότηση από τον υπουργό Τουρισμού Νίκο Σκουλά. Το Κάστρο μας, φωταγωγείται μόνιμα, η πόλη τις νύχτες του καλοκαιριού αλλάζει, φαίνεται ότι τις κάτι καινούργιο, κάτι διαφορετικό συμβαίνει στο Κάστρο. Περίοδος με Μελίνα Μερκούρη (υπουργός Πολιτισμού), Μάνο Τσάκωνα (καλλιτεχνικός διευθυντής Αναγεννησιακού Φεστιβάλ). Η Παλιά Πόλη στολίζεται και δείχνει ομορφότερη με τα θεατρικά δρώμενα. Βρισκόμαστε στην εποχή με τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα της Μελίνας Μερκούρη, να περιοδεύουν ανά την Ελλάδα. Το 1993, με πιστώσεις που είχε εξασφαλίσει για το Δήμο Ρεθύμνης ο τότε υπουργός Εσωτερικών Γιάννης Κεφαλογιάννης ολοκληρώθηκε η κατασκευή του θεάτρου "Ερωφίλη". Το νέο θέατρο εγκαινιάστηκε πριν 30 χρόνια από το δήμαρχο Δημήτρη Αρχοντάκη, με μία ιστορική θεατρική παράσταση της Κρητικής Αναγέννησης, τον «Κατζούρμπο», του Ρεθύμνιου συγγραφέα Γεώργιου Χορτάτση, σε σκηνοθεσία Λευτέρη Βογιατζή και σκηνικά του επίσης Ρεθυμνιώτη, αείμνηστου Νίκου Αλεξίου. Η παράσταση ήταν πανελλήνια πρεμιέρα και σηματοδοτούσε την έναρξη του 7ου Αναγεννησιακού Φεστιβάλ. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής του νέου θεάτρου, συμμετείχα και στην επίβλεψη του έργου. Για πρώτη φορά το Ρέθυμνο θα αποκτούσε ένα υπαίθριο θέατρο με 500 μόνιμες θέσεις, σύγχρονες εγκαταστάσεις και καμαρίνια. Με πρωτοβουλία μου εισηγήθηκα να δοθεί στο υπό κατασκευή θέατρο το όνομα "Ερωφίλη" από την κορυφαία τραγωδία του δικού μας Γεώργιου Χορτάτση και με ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, ένα βράδυ του 1992, το νεοαναγειρόμενο θέατρο βαφτίστηκε».
Σύμφωνα με την ιστορική διήγηση του, ο Εμμανουήλ Τσάκωνας, όταν μετά από χρόνια βρέθηκε και πάλι στο τιμόνι του Αναγεννησιακού Φεστιβάλ, το καλοκαίρι του 2006, και με αυξημένες τις ανάγκες του ρεθυμνιώτικου θεατρόφιλου και μυημένου πλέον στη θεατρική Αναγέννηση κοινού, εισηγήθηκε στην τότε σύμβουλο του πρωθυπουργού και σημερινή υπουργό Τουρισμού, Όλγα Κεφαλογιάννη, την ανάγκη επέκτασης του θεάτρου με νέο διάζωμα. Με προσωπικές της ενέργειες, εξασφαλίστηκε μία γενναία χρηματοδότηση, χάρη στην οποία το "Ερωφίλη" θα είχε πλέον περισσότερα από 650 μόνιμες θέσεις. Φυσικά και διαβεβαίωσα ότι θα αναλάμβανα το σχεδιασμό της επέκτασης του θεάτρου. Πράγματι, είχα την τιμή, η μελέτη να ανατεθεί σε εμένα από το δήμαρχο Γιώργο Μαρινάκη. Με απόλυτο σεβασμό στον μνημειακό χώρο της Φορτέτζας αλλά και στον αρχικό σχεδιασμό του υφιστάμενου θεάτρου, το έργο ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι του 2010. Πιστεύω με επιτυχία. Στις μέρες μας είναι σίγουρα δύσκολο να ξεχωρίσει κάποιος το αρχικό τμήμα του θεάτρου από την επέκτασή του, παρά τα είκοσι περίπου κατασκευαστικά χρόνια που τα χωρίζουν», λέει στο ΑΠΕ ΜΠΕ.
Ο Μάνος Τσάκωνας μετά από όλα αυτά τα χρόνια παρουσία του, στην ταυτότητα και τον πολιτισμό του Ρεθύμνου, αποφάσισε να ασχοληθεί με την δημοτική αρχή δίπλα στον Γιώργη Μαρινάκη. Και όπως αναφέρει ο ίδιος ο κ. Τσάκωνας, «…σε αυτό το αύριο, θα υπάρχει πάντα η Φορτέτζα, το φρούριο μας, και το Αναγεννησιακό Φεστιβάλ που θα συνεχίσει να μας προσφέρει αξέχαστες βραδιές πολιτισμού. Ο Δήμος Ρεθύμνης, μέσω του προγράμματος που εξασφάλισε θα εξασφαλίσει επίσης τη συντήρηση και ανάδειξη σημαντικών κτισμάτων με σκοπό την λειτουργία μόνιμων και περιοδικών εκθέσεων, αλλά και τον σχεδιασμό-κατασκευή ενός νέου υπαίθριου συναυλιακού χώρου, σύμφωνα με τις αυξημένες ανάγκες εκδηλώσεων που έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια».
Το ζητούμενο όλων αυτών, σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα Εμμανουήλ Τσάκωνα, είναι η ολοήμερη λειτουργία ενός Κάστρου-μνημείου με περιοδικές και μόνιμες εκθέσεις και ένας νέος χώρος κυλικείου-καφέ στον προμαχώνα Αγίου Λουκά στα νοτιοδυτικά, να συμπληρώσουν τις βραδινές μας εκδηλώσεις σε νέους αλλά και ήδη υπάρχοντες εκσυγχρονισμένους χώρους. «Για μένα η επέτειος των 450 χρόνων της Φορτέτζα είναι η πραγματική και συναισθηματική απόδειξη, ότι εμείς εδώ στο Ρέθυμνο, ενωμένοι κάνουμε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να αποδείξουμε ότι, με φάρο την ιστορία μας και τον πολιτισμό μας, μπορούμε να συνεχίσουμε πορεία στον ήλιο του μέλλοντος».
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
