Κύριε Μπουρνάκη, τι είναι τα CTCs?
Τα κυκλοφορούντα καρκινικά κύτταρα (CTCs), αποτελούν επιθηλιακά κύτταρα που προέρχονται από τον όγκο ή τη μετάσταση αυτού και τα οποία εισέρχονται στην κυκλοφορία του αίματος. Υπολογίζεται ότι υπάρχει 1 κυκλοφορούν καρκινικό κύτταρο σε 1.000.000.000 άλλα κύτταρα του αίματος, οπότε γίνεται αντιληπτή η πρόκληση της ανίχνευσης των CTCs, αλλά και της ποσοτικής και ποιοτικής ταυτοποίησης τους και του καθορισμού του μοριακού τους προφίλ που έχει τεραστία σημασία για τη μελέτη της νόσου.
Γιατί να μετράμε τα CTCs στον καρκίνο?
Για τη μεταστατική νόσο είναι μια ελάχιστα επίπονη και επώδυνη διαδικασία, προκειμένου να προχωρήσουμε στο χαρακτηρισμό της μετάστασης, καθώς απαιτεί μόνο μια απλή αιμοληψία, ενώ μπορούμε να έχουμε και μια διαρκή παρακολούθηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία.
Για την τοπική , μη μεταστατική νόσο, τα CTCs μπορούν να χρησιμεύουν ως δείκτης αγγειακής διήθησης ή ως πρώιμος δείκτης πιθανής μετάστασης. Μπορούν δηλαδή να υποδείξουν νωρίς ποιοι ασθενείς έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο υποτροπής ή ανάπτυξης μεταστάσεων.
κ. Ευάγγελος Μπουρνάκης, Παθολόγος Ογκολόγος, Επιστημονικός Συνεργάτης, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αθηνών «ΑΡΕΤΑΙΕΙΟ»
Γιατί να μετράμε CTCs στον καρκίνο του προστάτη όταν ήδη έχουμε το PSA ως δείκτη?
Όπως έχουμε τονίσει και στο παρελθόν το PSA δε λέει όλη την αλήθεια σε κάθε καρκίνο προστάτη ή σε κάθε φάση του καρκίνου του προστάτη. Στην ευνουχοαντοχή για παράδειγμα δεν αποτελεί αξιόπιστο δείκτη συνήθως, όπως και σε καρκίνους προστάτη που δε συμπεριφέρονται ως τυπικά ή δεν είναι τυπικά αδενοκαρκινώματα
Επίσης στη μεταστατική νόσο που έχει μεγάλη σημασία να μελετάμε το «μικροπεριβάλλον» της νόσου, δεν είναι εύκολο να κάνουμε συνεχεία βιοψίες που και επώδυνες αλλά και δύσκολες είναι, καθώς απαιτούν λήψη οστού καθώς οι μεταστάσεις στον καρκίνο του προστάτη εμφανίζονται στα οστά στο 90% των περιπτώσεων.
Και τρίτον ο καρκίνος του προστάτη συνήθως υποτροπιάζει μετά από χρόνια από την αρχική αντιμετώπιση και η συμπεριφορά του μπορεί να μη μοιάζει της αρχικής.
Έτσι τα CTCs, μπορούν να αποτελέσουν έναν σαφώς πιο αξιόπιστο δείκτη από το PSA . Υπάρχουν πολλές μέθοδοι ανίχνευσης των κυττάρων αυτών, ωστόσο η μόνη για την ώρα πιστοποιημένη μέθοδος είναι η CellSearch που υπάρχει και στην Ελλάδα
Ποια η σημασία των CTCs ως βιοδεικτών στον καρκίνο του προστάτη?
Α. Στην τοπική, μη μεταστατική ,νόσο, και ιδιαίτερα στην πρωτοδιάγνωση, από τις έως τώρα μελέτες, δε φαίνεται ότι ο αριθμός των CTCs στο αίμα πριν την προστατεκτομή ή ο ρυθμός πτώσης τους μετά το χειρουργείο, να σχετίζονται με την επιθετικότητα της νόσου. Ωστόσο, πιθανώς , η ταχεία πτώση του αριθμού των CTCs μετά την προστατεκτομή να υποδηλώνει την πλήρη αφαίρεση του καρκινικού ιστού, ενώ η καθυστερημένη ελάττωση του αριθμού τους μετεγχειρητικά να υποδηλώνει την παραμονή καρκινικού ιστού μετά το χειρουργείο ή την ύπαρξη καρκινικού ιστού άλλου εκτός του προστάτη.
Το μοντέλο της αλλαγής του αριθμού , μπορεί όμως να υποδεικνύει πιθανώς τους ασθενείς αυτούς που έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο υποτροπής της νόσου, στοιχείο που αποτελεί και το κύριο πλεονέκτημα μέτρησης των κυκλοφορούντων καρκινικών κύτταρων.
Β. Στη μεταστατική νόσο, η μέτρηση των κυκλοφορούντων καρκινικών κύτταρων μπορεί να αποτελεί προβλεπτικό δείκτη της ανταπόκρισης στη θεραπεία που εφαρμόζεται τη δεδομένη στιγμή (υπάρχουν μελέτες που το δεικνύουν), μπορούν να αποτελέσουν βιοδείκτη προγνωστικό της επιβίωσης των ασθενών (μεγάλος αριθμός πιθανώς σχετίζεται με πιο επιθετική νόσο και χειρότερη πρόγνωση ή αριθμός που αυξάνει επίσης με χειρότερη πρόγνωση) και τέλος ο χαρακτηρισμός των κύτταρων αυτών να δείχνει ότι επικρατούν κύτταρα με λιγότερο ή περισσότερο επιθετικά χαρακτηριστικά.
Με αυτό τον τρόπο, μπορούμε να εξατομικεύουμε τη θεραπευτική μας προσέγγιση ανά ασθενή, γεγονός που είναι το ζητούμενο στη σύγχρονη ογκολογία για ακόμη καλυτέρα αποτελέσματα όσον αφορά την ποιότητα και την ποσότητα στην επιβίωση των ασθενών με καρκίνο του προστάτη
Θα πρέπει να σημειώσουμε πως παρά τις δυσχερείς συνθήκες, η Ελλάδα συμμετέχει ενεργά με ερευνητικά προγράμματα, είτε με τη μορφή της συνεργασίας στα πλαίσια ευρωπαϊκών προγραμμάτων, είτε με ερευνητικές ιδέες και προγράμματα Ελλήνων επιστημόνων.
Ενδεικτικά υπάρχει το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα ERA-NET TRANSCAN με τη συμμέτοχη Γερμανίας, Πολωνίας, Αυστρίας και Ελλάδας όπου ο ρόλος της χώρας μας είναι από τους δυο βασικότερους και που μελετάται η προγνωστική αξία των CTCs στον υψηλού κίνδυνου μη μεταστατικό καρκίνο του προστάτη. Στο πρόγραμμα συμμετέχει το Πανεπιστήμιο Αθηνών με την καθηγήτρια κα Λιανίδου.
Ελπιδοφόρο είναι και το ερευνητικό πρόγραμμα , της μελέτης της άξιας-χρησης των CTCs ως δείκτη θεραπευτικής απόφασης για την κάθε θεραπεία στον μεταστατικό ευνουχοάντοχο καρκίνο του προστάτη στην κάθε γραμμή για τον κάθε άρρωστο ξεχωριστά. Έναν δείκτη δηλαδη που θα μας βοηθού να αποφασίζουμε την ιδανική σειρά χορήγησης των φαρμάκων που έχουμε στην κατοχή μας ώστε να πετυχαίνουμε το μέγιστο όφελος από το κάθε ένα για τον άρρωστο μας αυξάνοντας κατά πολύ την επιβίωση αυτών, γνωστή και ως αλληλουχία θεραπειών. Αποτελεί μια Ελληνική ερευνητική πρόταση του κ. Μπουρνάκη, προς την κατεύθυνση που αυτή τη στιγμή παγκοσμίως κινητοποιείται η ογκολογική κοινότητα στον καρκίνο του προστάτη, με τη σημαντική βοήθεια του καθηγητή κ. Γεωργούλια που διαθέτει την πιστοποιημένη μέθοδο ανίχνευσης των CTCs.
Πηγή: Γιώργος Σακκάς
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
