Επιπλέον, επιχειρεί να απαντήσει σε ορισμένα από τα μεγάλα ερωτήματα για τα ζητήματα αυτά – ερωτήματα που εύλογα απασχολούν τον δημόσιο διάλογο, και τα οποία κατά καιρούς έχουν διατυπωθεί προς τους δύο συγγραφείς, από διαφορετικά ακροατήρια, σε διαφορετικές περιοχές της χώρας.
Θέληση των συγγραφέων ήταν να αποτυπώσουν τη θέση τους στο πλαίσιο μιας δυναμικής, πολύχρονης και εξελισσόμενης δημόσιας συζητήσεως στην Ελλάδα, η οποία είναι φυσικό και αναμενόμενο να κορυφωθεί, καθώς συμπληρώνονται τα 100 χρόνια από το μεγάλο γεγονός, το έτος 2022.
Η εκατονταετηρίδα όμως κάνει τα πράγματα και πιο δύσκολα. Δεν μοιάζει με τη διακοσιοστή επέτειο του 1821, από την οποία μόλις βγαίνουμε. Το 1821 είναι μια ιστορία νίκης και θριάμβου για το έθνος μας. Αλλά το 1922 είναι η μεγαλύτερη καταστροφή που υπέστη ο ελληνισμός στη μακραίωνη ιστορία του. Ορίζει την απώλεια των χαμένων πατρίδων· μετά το 1922, για πρώτη φορά μετά από χιλιάδες χρόνια δεν υπάρχουν πλέον ελληνικές κοινότητες, δεν ομιλείται η ελληνική γλώσσα στην απέναντι ακτή του Αιγαίου, έναν από τους τόπους που δημιούργησαν αυτόν τον πολιτισμό. Το 1922 χάθηκαν πολλοί άνθρωποί μας. Και όσοι γλύτωσαν και ήρθαν στο ελεύθερο κράτος αντιμετώπισαν την κοινωνική φρίκη της προσφυγιάς (ενάμισι περίπου εκατομμύριο πρόσφυγες σε ένα κράτος των τεσσάρων εκατομμυρίων, χρεωκοπημένο και αδύναμο να τους περιθάλψει). Πολλοί από εκείνους πέθαναν ακόμη και μετά την έλευση στην ελεύθερη πατρίδα από πείνα ή από απλές αρρώστιες, γιατί δεν υπήρχαν τροφή και φάρμακα. Αντιμετώπισαν, ακόμη, τη δυσπιστία και την άρνηση πολλών από τους γηγενείς – αυτά όμως τελικά ξεπεράστηκαν, επειδή όλοι τους ανήκαν στο ίδιο έθνος, στον ίδιο πολιτισμό. Είναι, με άλλα λόγια, από πολλές πλευρές δύσκολο το θέμα. Η εκατονταετηρίδα του «1922» δεν μοιάζει με την επέτειο του «1821» και για έναν πρόσθετο λόγο, που είναι η πρόσληψή της από την «απέναντι» πλευρά. Το 1922 είναι για εμάς η πιο τραυματική στιγμή στα 3.500 χρόνια της ελληνικής διαχρονίας. Αλλά το 1922 για τους Τούρκους είναι ό,τι για εμάς το 1821: είναι η νίκη (όπως οι ίδιοι το θέτουν) με την οποία κατακτούν την ανεξαρτησία από τον «εχθρό». Είναι πραγματικά ενδιαφέρον το ότι οι δύο λαοί, ελληνικός και τουρκικός, έχουν διεξαγάγει πολέμους ανεξαρτησίας ο ένας εναντίον του άλλου.
Στις σελίδες του παρόντος τόμου, μέσα από 50 ερωτήσεις και απαντήσεις, ο αναγνώστης θα βρει μια σημαντικά αποστασιοποιημένη ανάλυση: τη συζήτηση μιας μεγάλης εθνικής και διεθνούς συγκρούσεως, αποτυπωμένη με τους όρους του μετριοπαθούς ρεαλισμού και με ένα θεωρητικό υπόβαθρο που προκρίνει ως προτεραιότητα τη διατύπωση νηφάλιων συμπερασμάτων, ακόμη και εάν αυτά δεν μας είναι αρεστά.
Το βιβλίο εξετάζει περίπλοκα θέματα: •το ξέσπασμα του Εθνικού Διχασμού και τις επιπτώσεις του στο εθνικό θέμα (αλλά και τις σπαρακτικά επώδυνες αλλοιώσεις της πολιτικής κουλτούρας της χώρας μας τις οποίες αυτός προκάλεσε) • οι στόχοι και τα διλήμματα των πρωταγωνιστών • μύθοι, παρανοήσεις και υπεραπλουστεύσεις •
την αποτίμηση της στάσεως των «ξένων», δηλαδή των μεγάλων δυνάμεων, που επιδίωξαν (φυσικά) την ικανοποίηση των δικών τους και όχι των δικών μας εθνικών συμφερόντων • τα ελλείμματα και τα λάθη τα δικά μας • οι αξιώσεις της τουρκικής πλευράς και οι µέθοδοι που επέλεξε για να τις πετύχει από το 1914 έως το 1922 • οι επιπτώσεις της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Τα συµπεράσµατα, ιδίως αυτά που δε µας είναι αρεστά, αποτελούν την ελάχιστη τιµή που αρµόζει στη µνήµη των όσων χάθηκαν τότε, των δικών µας χαµένων ανθρώπων.
Τέλος, όσο και εάν τούτο φανεί αυτονόητο, το βιβλίο αυτό αποτελεί και μια έμμεση έκκληση για την αποφυγή διχασμών όπως εκείνου που εν πολλοίς είναι υπεύθυνος για την Καταστροφή. Η επισήμανση όμως αυτής της διχαστικής διαστάσεως και των συνεπειών της αποτελεί οργανικό στοιχείο και απαραίτητη διεργασία για να καταλάβουμε και να αποτιμήσουμε την Καταστροφή. Ο Εθνικός Διχασμός μετά το 1915 προκάλεσε τεράστια δεινά στη χώρα. Έφερε στο προσκήνιο την άθλια κατηγορία της προδοσίας εναντίον του πολιτικού αντιπάλου που, τελικά, βάθαινε όλο και περισσότερο τα ρήγματα και οδηγούσε σε ακόμη μεγαλύτερο διχασμό. Τέτοια κατηγορία δεν εκτοξευόταν εύκολα πριν το 1915. Μετά την έναρξη του Εθνικού Διχασμού κυριολεκτικά στιγμάτισε την πολιτική ιστορία του κράτους μέχρι και πολύ πρόσφατα και αποτέλεσε έναν παράγοντα που συντήρησε την πολιτική υπανάπτυξη του έθνους. Το βιβλίο αυτό δεν καταγγέλλει· αντίθετα, επιχειρεί να αναδείξει τις θέσεις των δύο πλευρών του Διχασμού με σεβασμό για τους ανθρώπους που ενεπλάκησαν σε αυτόν, τότε· αλλά και να καταδείξει τις υπερβολές που εκατέρωθεν έγιναν στο όνομά του (και που, ορισμένες, παρέμειναν ως βάρη στη δημόσια συζήτηση έως και σήμερα). Εκατό χρόνια μετά, μπορούμε ως κοινωνία του ανεπτυγμένου κόσμου να δούμε κατάματα το παρελθόν μας. Σε τελική ανάλυση, αυτό –το να δούμε θαρραλέα την Καταστροφή– είναι και ο καλύτερος τρόπος να τιμήσουμε τους ανθρώπους μας που πέρασαν μέσα από τις συμπληγάδες της εκείνη την εποχή.
Βρείτε το βιβλίο εδώ: https://cutt.ly/TPgrQek
O Άγγελος Συρίγος (γενν. 1966) αποφοίτησε από τη Νοµική Σχολή του Πανεπιστηµίου Αθηνών το 1988. Το 1994 αναγορεύθηκε διδάκτωρ της Νοµικής Σχολής του Πανεπιστηµίου του Μπρίστολ. Είναι αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Τµήµα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστηµίου. Εργάσθηκε στο Research Centre for International Law του Πανεπιστηµίου του Κέµπριτζ, (1993-1994), διετέλεσε επιστηµονικός συνεργάτης του Συµβουλίου της Ευρώπης για το Μαυροβούνιο και το Αζερµπαϊτζάν (1999-2002) και είναι από το 1999 εταίρος του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων του Παντείου Πανεπιστηµίου. Ασχολείται επιστηµονικά µε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, το Κυπριακό, το Δίκαιο της Θάλασσας, τις µειονότητες και τους µετανάστες. Έχει βραβευθεί το 1992 από την Ακαδηµία Αθηνών για εργασία του σχετική µε την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Μετά το 1999 έχει ασχοληθεί µε την ελληνική εξωτερική πολιτική από θέσεις ευθύνης. Το 2019 εξελέγη βουλευτής στην Α΄ Αθηνών µε τη Νέα Δηµοκρατία. Το 2021 ανέλαβε υφυπουργός Παιδείας µε αρµοδιότητα την ανώτατη εκπαίδευση.
O Ευάνθης Χατζηβασιλείου (γενν. 1966) αποφοίτησε από τη Νοµική Σχολή του ΑΠΘ το 1987 και το 1992 αναγορεύθηκε διδάκτωρ της Ιστορίας Διεθνών Σχέσεων από το London School of Economics. Σήµερα υπηρετεί ως καθηγητής της Ιστορίας του Μεταπολεµικού Κόσµου στο Τµήµα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστηµίου Αθηνών, καθώς και ως γενικός γραµµατέας του Ιδρύµατος της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισµό και τη Δηµοκρατία. Το έργο του περιλαµβάνει µελέτες και βιβλία για την Ιστορία των Διεθνών Σχέσεων κατά την περίοδο 1870-1991, την ελληνική εξωτερική πολιτική, την ελληνική πολιτική ιστορία του 20ού αιώνα και το κυπριακό ζήτηµα. Διευθύνει τη σειρά «Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία» των Εκδόσεων Πατάκη και επιµελείται την ιστορική σελίδα της κυριακάτικης Καθηµερινής.
Συγγραφέας Συρίγος Άγγελος / Χατζηβασιλείου Ευάνθης
Εκδόσεις Πατάκη
Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.