Γιατί οι πρωθυπουργοί λένε «ναι» στις πρόωρες εκλογές- Τι έχει δείξει η ιστορία

Του Αντώνη Αντζολέτου 

Ποιο ήταν σχεδόν τις περισσότερες φορές το μεγάλο δίλημμα των πρωθυπουργών μετά την ολοκλήρωση του δεύτερου έτους της θητείας τους; Οι πρόωρες εκλογές. Η ιστορία έχει δείξει πως οι επικεφαλής των κυβερνήσεων πάντα αξιολογούσαν το μομέντουμ για την προσφυγή στις κάλπες. Η οικονομική συγκυρία σε συνδυασμό με τo κλίμα στην κοινωνία και τις μετρήσεις της κοινής γνώμης καθόριζαν συνήθως τις αποφάσεις τους. Σε κάθε περίπτωση το ρίσκο ήταν μεγάλο και οι εισηγήσεις που δέχονταν από τους συνεργάτες τους διαφορετικές. Οι πιο τολμηροί έδειχναν το δρόμο προς τις κάλπες, οι πιο θεσμικοί και ψύχραιμοι δεν βιάζονταν. Σε αυτή τη συζήτηση η αξιωματική αντιπολίτευση παγίως σηκώνει το γάντι των εκλογών επιχειρώντας να δείξει πως είναι έτοιμη να αναλάβει την εξουσία. Η ιστορία μαρτυρά πως από την μεταπολίτευση και μετά η πλειοψηφία των εκλογικών αναμετρήσεων έγιναν πριν την ώρα τους.

Πρώτος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ένα χρόνο πριν ολοκληρώσει τη θητεία του οδήγησε τη χώρα σε εκλογές τον Νοέμβριο του 1977. Μπορεί από το απόλυτο ρεκόρ του 54,37% που πήρε μετά την πτώση της δικτατορίας να έπεσε στο 41,84%, ωστόσο τότε ο πρόεδρος της νεοσύστατης ΝΔ είχε δει μακριά προβλέποντας την άνοδο του ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου.

Πρόωρη μπορεί να θεωρηθεί και η προσφυγή στις κάλπες του ιδρυτή του ΠΑΣΟΚ τέσσερις μήνες πριν τη λήξη της θητείας του, που ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 1981. Οι εκλογές προκηρύχθηκαν τον Μάιο και έγιναν τον Ιούνιο του 1985.

Μετά την ταραγμένη περίοδο των οικουμενικών κυβερνήσεων και την πτώση της κυβέρνηση Μητσοτάκη το 1993, ο Κώστας Σημίτης, παίρνοντας τη θέση του Ανδρέα Παπανδρέου προκήρυξε πρόωρες εκλογές τον Σεπτέμβριο του 1996. Δεν εξάντλησε την πρώτη του θητεία και προσέφυγε στην λαϊκή ετυμηγορία τον Απρίλιο του 2000 κόβοντας πρώτος το νήμα και αφήνοντας πίσω τη ΝΔ.

Τη λήξη της συνταγματικής θητείας της κυβέρνησής του δεν επέλεξε ο Κώστας Καραμανλής σε καμία από τις δυο θητείες του. Εξελέγη πρωθυπουργός τον Μάρτιο του 2004 και οδήγησε τη χώρα σε εκλογές πριν τη συνταγματική προθεσμία, κερδίζοντάς και πάλι τον Σεπτέμβριο του 2007. Ο δεύτερος αιφνιδιασμός του δεν ήταν επιτυχημένος, καθώς τον Οκτώβριο του 2009 παρέδωσε τα κλειδιά του Μεγάρου Μαξίμου στον Γιώργο Παπανδρέου.

Η ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στην ευρωκάλπη και στις αυτοδιοικητικές εκλογές τον Μάιο του 2019,  οδήγησε τον Αλέξη Τσίπρα να επισπεύσει τις εθνικές κάλπες περίπου κατά τρεις μήνες. Στις 7 Ιουλίου η ΝΔ με τον Κυριάκο Μητσοτάκη πήρε την πλειοψηφία της Βουλής με 158 βουλευτές.

Επιμύθιο: Έστω και για μερικούς μήνες οι πρωθυπουργοί σε μεγάλο βαθμό επιλέγουν να επισπεύσουν τη λαϊκή ετυμηγορία. Σε κάποιες περιπτώσεις μάλιστα η ήττα ήταν προεξοφλημένη. Ασφαλώς η κάθε περίπτωση και η τακτική που ακολουθήθηκε σε αυτή τη μακρά περίοδο των 48 ετών ήταν διαφορετική. Τρεις κυβερνήσεις πέτυχαν το απόλυτο της τετραετίας. ΝΔ 1977-1981, ΠΑΣΟΚ 1985-1989 και ΠΑΣΟΚ 2000-2004. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σύμφωνα με τη δέσμευσή του, θα είναι ο τέταρτος πρωθυπουργός μετά τον Κωνσταντινό Καραμανλή, τον Ανδρέα Παπανδρέου και τον Κώστα Σημίτη που καλείται να ξεπεράσει τις «σειρήνες» και τις εισηγήσεις συνεργατών του ολοκληρώνοντας τη συνταγματική του θητεία. Είναι σαφές πάντως, πως οι 18 εκλογικές αναμετρήσεις που έχουν γίνει από το 1974 έως σήμερα κάνουν τα κόμματα να μην εφησυχάζουν και να μη σταματούν τον προεκλογικό σχεδιασμό τους.

Διαβάστε τις Ειδήσεις σήμερα και ενημερωθείτε για τα πρόσφατα νέα.
Ακολουθήστε το Skai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.